Ania a Relihion ti Anamongan ti Dios?

DAKSANGGASAT ta di simmardeng dagiti narelihiosuan a guranggura ti maika-16 a siglo a Francia. Iti simmaganad a siglo, dagiti nakaro a panangidumduma ti nangsayyasayya iti Europa, bayat a nagdadangadang manen dagiti Katoliko ken Protestante kabayatan ti Tallopulo a Tawen a Gubat. (1618-​48). Iti nagan ti Dios, inulit manen dagiti agkunkuna a Kristiano ti nadamka a panagpipinnatayda.

Saan a simmardeng ti narelihiosuan a guranggura ken pinnatayan. Nabiit pay a nagpipinnatay dagiti Katoliko ken Protestante idiay Ireland, ket kasta met laeng ti inaramid dagiti Orthodox ken Romano Katoliko a relihion iti teritoria ti dati a Yugoslavia. Ket numan pay kasla di nakapapati, kabayatan dagiti Gubat Sangalubongan I ken II, agpadpada a dagiti Katoliko ken Protestante ti nangpapatay iti rinibu a miembro dagiti mismo a relihionda kadagiti pagbabakalan. Adda kadi mangikalintegan iti daytoy a pinnatayan? Aniat’ panangmatmat ti Dios?

Dagiti Panagregget a Mangikalintegan

Kuna ti 1995 Britannica Book of the Year: “Pinanggep ti nadumaduma a grupo ti tattao idi 1994 ti teolohikal a panangikalintegan kadagiti kinaranggas.” Nasurok a 1,500 a tawenen ti napalabas, inaramid ti Katoliko a pilosopo a ni “San” Agustino ti umasping a panggep a mangikalintegan iti pinnatayan. Sigun iti New Catholic Encyclopedia, isu “ti makin-utek iti teoria a nalinteg a gubat,” ket kuna ti encyclopedia a ti panagpampanunotna ti ‘napigsa a mangim-impluensia uray kadagiti moderno a panawen.’

Ti Katoliko, Orthodox, ken Protestante nga iglesia ti nangkonsintir, ken nangitandudo pay ketdi iti panagpipinnatay iti nagan ti Dios. Nupay nadara ti pakasaritaan dagitoy a relihion, kasta met laeng ti pakasaritaan ti adu a sabsabali pay a dadakkel a relihion iti intero a lubong. Kasano, ngarud a mailasin dagiti tattao a mangal-alagad iti pudno a panagdaydayaw?

Saan laeng a babaen iti panagimdeng iti kunkunada a patpatienda. Maipapan itoy a banag, impakdaar ni Jesu-Kristo: “Agannadkayo kadagiti ulbod a mammadto nga umay kadakayo kas manglimlimo a karnero, ngem iti uneg loboda a narawet. Babaen kadagiti bungada mailasinyonto ida. . . . Ti naimbag a kayo pataudenna ti nasayaat a bunga, ngem ti rinuker a kayo pataudenna ti dakes a bunga. . . . Aniaman a kayo a di mangpatpataud iti nasayaat a bunga mapukan ken maibelleng iti apuy.” (Kuami dagiti italiko.)​—Mateo 7:15-20, The New Jerusalem Bible.

Mailasin Babaen Kadagiti Bungada

Minilion a nasingpet a tattao ti makailasin a dagiti relihion iti lubong ket ‘rinuker a kaykayo’ a mangpatpataud iti “dakes a bunga,” iti partikular, babaen ti panangitandudo kadagiti nadara a gubat. Iti Biblia, nailadawan ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion kas naespirituan a balangkantis a maawagan “Babilonia a Dakkel.” Kuna ti Biblia a “nasarakan kenkuana ti dara dagiti mammadto ken dagiti sasanto ken amin dagidiay napapatay ditoy daga.”​—Apocalipsis 17:3-6; 18:24.

Imbes ngarud nga anamonganna dagiti gubat a binendisionanen dagiti papanguluen ti relihion, asidegen nga ukomen ti Dios dagidiay a relihion a nagpipinnatay iti naganna. Aramidennanto daytoy kas kaitungpalan ti padto ti Biblia a kunana: “Babaen iti kasta a napardas a panangipurruak maitappuakto ti Babilonia a dakkel a siudad, ket saanto a pulos masarakanen.” Inton mapasamaken dayta a makaparagsak a pasamak, ti Dios ‘impakatnanton ti panangukom iti dakkel a balangkantis’ ken “imbalesna ti dara dagiti adipenna nga adda iti imana.”​—Apocalipsis 18:21; 19:2.

Mabalin a pampanunoten dagiti tattao a maluksaw iti amin a pinnatayan a napasamak iti nagan ti Dios, no adda dagiti Kristiano nga aktual nga agbibiag a maitunos iti padto ti Biblia: “Pandayendanto dagiti kampilanda a pagbalinen a dingding ti arado ken dagiti pikada a pagbalinen a komkompay. Ti nasion saannanto nga itag-ay ti kampilanna a maibusor iti nasion, ket didanto met adalenen ti pannakigubat uray kaano.” (Isaias 2:4) Am-ammoyo kadi dagiti din makigubgubat a tattao a pudno a managbuteng iti Dios?

Ti Relihion nga Anamongan ti Dios

Kinuna ti maysa a sosiolohikal a panagadal a napauluan “Ad-adu pay Maipapan iti Pannakaikalintegan ti Kinaranggas,” nga impablaak ti University of Michigan: “Manipud nangrugi ti agdama a siglo, kanayon a tinaginayon dagiti Saksi ni Jehova ti takderda iti awanan kinaranggas a ‘Kristiano a Neutralidad’ iti dua a dakkel a sangalubongan a gubat ken dagiti simmaruno a rinnupak militar iti panawen ti ‘Cold War.’” Iti panangibuksilna iti rason ti panagtalinaed dagiti Saksi a neutral, kinuna ti panagadal: “Ti pannursuro dagiti Saksi ni Jehova nagtaud iti pammatida a ti Biblia ti naipaltiing a sao ti Dios.”

Wen, sursuroten dagiti Saksi ni Jehova ti Biblia, a mangisursuro iti: “Dagiti annak ti Dios ken dagiti annak ti Diablo nabatadda babaen itoy a kinapudno: Tunggal maysa a di agar-aramid iti kinalinteg di nagtaud iti Dios, uray met ti di agayat iti kabsatna. . . . Maaddaantayo koma ti ayat iti maysa ken maysa; saan a kas ken Cain, a . . . pinapatayna ni kabsatna.”​—1 Juan 3:10-12.

Masansan nga iturturong dagiti Saksi ni Jehova ti atension dagiti tattao iti basol dagiti relihion iti lubong a panangibukbok iti dara. Inkallungoganda metten ti naganat a pakaasi ti Biblia: “Rummuarkayo kenkuana [Babilonia a Dakkel], tattaok, no dikay kayat ti makiraman kenkuana kadagiti basolna, ken no dikay kayat ti umawat iti paset dagiti saplitna. Ta dagiti basolna namuntuonda a tumukno sadi langit, ket ti Dios linagipna dagiti aramidna a di kinahustisia.”​—Apocalipsis 18:4, 5.

Adu a napasnek a tattao ti mangipangpangag iti awag a rummuardan iti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion. No kaaliawmo unay dagiti amin a pinnatayan iti nagan ti relihion, awisendaka a makiuman iti tao a nangted kenka itoy a magasin wenno agsurat iti maysa kadagiti direksion a nailista iti panid 5. Maragsakanto dagiti Saksi ni Jehova a tumulong kenka a mangammo maipapan iti kari ti Biblia a baro a lubong ti kinalinteg, a sadiay awanton ti gubat.​—Salmo 46:8, 9; 2 Pedro 3:13.

[Ladawan iti panid 10]

“Silalatak nga ideklarada nga ammoda ti dios, ngem paglikudanda babaen kadagiti aramidda.” Tito 1:16