Agturong Kadi iti Maymaysa a Dios ti Amin a Relihion?
“Adda bukodkon a pammati ket diak kayat a baliwan dayta. Total, saan met a napateg no ania ti pammatim yantangay amin a relihion agturongda iti maymaysa a Dios.”
NANGNGEGMO kadin dagita sasao? Adu ti mamati nga isursuro ti amin a relihion ti umiso a pamay-an ti panangbirok iti Dios ken ti kaipapanan ti biag. Adu met ti mamati nga adda pagsayaatan ken pagdaksan ti tunggal relihion ken awan ti pammati a naan-anay nga umiso wenno makaibaga a dayta ti kakaisuna a dalan nga agturong iti Dios.
Nasaknap dagiti kasta a kapanunotan iti daytoy agdama a napanuynoy a kagimongan. Kinapudnona, masansan a mamatmatan nga akikid ti panagpampanunot ken mangidumduma dagiti saan a kasta ti kapanunotanda. Ania ti makunam? Agturong kadi iti maymaysa a Dios ti amin a relihion? Napateg kadi no ania ti relihion ti maysa?
Adda Kadi a Talaga ti Nagdudumaanda?
Sigun iti maysa nga ensiklopedia, adda 9,900 a relihion ita iti intero a lubong, a dadduma kadagita ti nasaknap ken addaan iti minilion a miembro. Mapattapatta nga agarup 70 a porsiento iti sangatauan ket kameng ti lima a kangrunaan a relihion—Budismo, Hinduismo, Islam, Judaismo, ken Kristianismo. No agturong iti maymaysa a Dios ti amin a relihion, sigurado nga adu ti pagpapadaan dagitoy lima a relihion mainaig iti pannursuroda, iti panangiladawanda iti Dios, ken iti panangilawlawagda iti panggepna. Ania ti ipakita ti kinapudno?
Ti Romano Katoliko a teologo a ni Hans Küng kunana nga adda sumagmamano a pagalagadan a nagpapadaan dagiti kangrunaan a relihion mainaig iti panangtrato iti sabsabali. Kas pagarigan, kaaduan ti umanamong a dakes ti pumatay, agulbod, agtakaw, insesto, ken isuroda ti panagraem kadagiti nagannak ken panagayat kadagiti annak. Ngem iti dadduma a bambanag, dakkel ti nagdudumaanda nangnangruna iti panangiladawanda iti Dios.
Kas pagarigan, dagiti Hindu agdayawda iti nagadu a didiosen, idinto ta dagiti Budista pagduaduaanda no ti Dios ket maysa a persona. Isursuro ti Islam nga adda maymaysa a Dios. Kasta met dagiti relihion nga agkunkuna a Kristiano, ngem kaaduan kadakuada ti mamati a ti Dios ket maysa a Trinidad. Uray iti uneg dagita a relihion, nagdudumada pay iti patpatien. Ni Maria nga ina ni Jesus ket daydayawen dagiti Katoliko ngem saan a kasta kadagiti Protestante. Maiparit kadagiti Katoliko ti pananglapped iti panagsikog ngem saan a maiparit dayta kadagiti kaaduan a Protestante. Ken saan nga agtutunos dagiti Protestante no iti takderda mainaig iti homoseksualidad.
Lohikal kadi a panunoten a maymaysa ti Dios a daydayawen dagita a relihion idinto ta adu ti nagdudumaan dagiti patpatienda? Saan la ketdi. Iti kasumbangirna, mangriro laeng dayta no iti kinasiasino ti Dios ken no ania ti namnamaenna kadagiti agdaydayaw kenkuana.
Mamagkaykaysa Wenno Mamagsisina?
No agturong iti maymaysa a Dios ti amin a relihion, sigurado nga ikagumaanda a pagkaykaysaen ti sangatauan iti sidong ti talna. Ngem kasta kadi ti paneknekan ti ar-aramidenda? Ipakita ti historia nga imbes a pagkaykaysaenda ti sangatauan, nagbalinda ketdi a pakaigapuan ti panagsisina ken panagririri. Usigentayo ti sumagmamano a pagarigan.
Manipud idi maika-11 agingga iti maika-13 a siglo, ti Kakristianuan (dagiti nasion nga agkunkuna a Kristianoda) nakigubatda kadagiti Islam a pagilian bayat dagiti agsasaruno a Krusada. Idi maika-17 a siglo idiay Europa, nagdadangadang dagiti Katoliko ken Protestante bayat iti maaw-awagan a Tallopulo a Tawen a Gubat. Idi 1947, apaman a naideklara ti pannakawayawaya ti India manipud iti turay ti Great Britain, naglalaban dagiti Hindu ken Muslim. Kadagiti nabiit pay a tawtawen, nagdadangadang dagiti Katoliko ken Protestante idiay Amianan nga Ireland. Iti Makintengnga a Daya, narigat nga agkappia dagiti Judio ken Muslim. Ken ti kakaruan kadagita ket ti Gubat Sangalubongan II, a nakiramanan ti lima a kangrunaan a relihion, nga uray la nagpipinnatay dagiti agkakarelihionan.
Nalawag a dagiti sangalubongan a relihion dida naipaay ti talna ken panagkaykaysa, ken saanda nga agturong iti maymaysa a Dios. Imbes ketdi, pinagsisinada ti sangatauan ken pinagbalinda a makariro ti kinasiasino ti Dios ken ti panagdayaw Kenkuana. Gapuna, asinoman a mayat nga umadani iti pudno a Dios nasken a pilienna a siaannad ti dalan a surotenna. Maitunos dayta iti iparegta ti Biblia, ti maysa kadagiti kadaanan a libro ti relihion a pagaammo ti sangatauan.
Pilienyo no Asino ti Pagserbianyo
Silalawag nga ipakita ti Biblia a ti panangbirok iti dalan nga agturong iti pudno a Dios kalikagumanna ti naannad a panagpanunot ken panagpili. Ni Josue nga adipen ni Jehova a Dios, kinunana iti nagkauna a nasion ti Israel: “Agpilikayo ita nga aldaw maipaay iti bagbagiyo no siasino ti pagserbianyonto, no ti didios a nagserbian dagidi ammayo nga adda idi iti ballasiw ti Karayan wenno ti didios dagiti Amoreo nga iti dagada ti pagnanaedanyo. Ngem no maipapan kaniak ken iti sangakabbalayak, agserbikamto ken Jehova.” Kalpasan ti sumagmamano a tawen, indagadag ni propeta Elias ti panangaramid iti isu met laeng a panagpili: “Kasanonto kabayag nga agallaallatiwkayo iti dua a nagduma a kapanunotan? No ni Jehova ti pudno a Dios, sumurotkayo kenkuana; ngem no ni Baal [maysa a dios dagiti Canaanita], sumurotkayo kenkuana.”—Josue 24:15, 16; 1 Ar-ari 18:21.
Dagita ken ti dadduma pay a teksto ti Biblia ipaganetgetda a masapul a mangaramid iti naannad a panagpili dagidiay mayat nga agserbi iti pudno a Dios. Agaplikar met dayta ita. No kayattayo ti agdayaw ken agserbi iti pudno a Dios, masapul met nga umiso ti pilientayo. Ngem ania ti makatulong kadatayo a mangaramid iti panangpili mainaig iti panagdayaw? Kasano a mailasintayo dagiti pudno nga agdaydayaw iti Dios?
Mailasin Dagiti Pudno nga Agdaydayaw Babaen Kadagiti Bungada
Maipapan kadagiti pudno ken palso nga agdaydayaw, kinuna ni Jesu-Kristo kadagiti pasurotna: “Saan aya a di pulos agburas dagiti tattao kadagiti ubas manipud kadagiti sisiitan wenno kadagiti higos manipud kadagiti kalunay? Kasta met tunggal naimbag a kayo mangpataud iti nasayaat a bunga, ngem tunggal rinuker a kayo mangpataud iti awan pategna a bunga; ti maysa a naimbag a kayo saan a makapataud iti awan pategna a bunga, ti maysa a rinuker a kayo saan met a makapataud iti nasayaat a bunga. . . . Pudno, ngarud, babaen kadagiti bungada mailasinyonto dagidiay a tattao.” Gapuna, dagiti pudno nga agdaydayaw mailasinda babaen kadagiti bunga, wenno aramidda. Ania dagita a bunga?—Mateo 7:16-20.
Umuna, ti pudno a panagdayaw pagkaykaysaenna dagiti manamati buyogen ti ayat. Inlawlawag ni Jesus kadagiti adalanna: “Mangtedak kadakayo iti baro a bilin, nga ayatenyo ti maysa ken maysa; kas iti panagayatko kadakayo, kasta met nga ayatenyo ti maysa ken maysa. Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” Nasken nga agiinnayat dagiti pudno a pasurot ni Kristo. Iti kasta, mailasin ida dagiti managpaliiw kas pudno nga agdaydayaw iti Dios.—Juan 13:34, 35.
Gapu iti dayta a rason, nainkalintegan laeng a saan a makiraman iti gubat dagiti pudno a Kristiano. An-annuroten kadi dagiti kameng ti relihion dayta a pagalagadan? Idi Gubat Sangalubongan II, ti laeng kakaisuna a kangrunaan a relihion a sititibker a nagkedked a mangsuporta iti gubat iti aniaman a pamay-an ket dagiti Saksi ni Jehova. Ni Dr. Hanns Lilje, dati nga obispo dagiti Protestante idiay Hannover, Germany, insuratna maipapan kadagiti Saksi: “Siuumiso a maibagada nga isuda laeng ti kangrunaan a saan a nangsuporta iti Third Reich gapu iti konsiensiada.” Kabayatan dayta a dangadang, dagiti Saksi iti adu a pagilian ad-adda a pinilida ti madusa imbes nga itandudo wenno suportaranda ti gubat.
Ania pay a bungbunga ti pampanunoten ni Jesus a pakailasinan dagiti pudno nga adalan? Iti pagaammo a Kararag ti Apo, kastoy ti panangirugi ni Jesus: “Amami nga adda iti langlangit, masantipikar koma ti naganmo. Umay koma ti pagariam. Maaramid koma ti pagayatam, kas sadi langit, kasta met iti daga.” Inyun-una ni Jesus ti pannakasantipikar ti personal a nagan ti Dios, a Jehova. Kiniddawna a maaramid koma ti pagayatan ni Jehova ditoy daga babaen ti Pagarian ti Dios. Ania a relihion ti pagaammo a mangipakpakaammo iti nagan a Jehova ken mangiwarwaragawag a ti Pagarian ti Dios ti kakaisuna a namnama ti sangatauan a mangyeg iti talna ditoy daga? Dagiti Saksi ni Jehova ipakpakaammoda ti naimbag a damag maipapan iti Pagarian iti 236 a pagilian ken teritoria, nga agiwarwarasda kadagiti literatura iti nasurok nga 470 a lenguahe.—Mateo 6:9, 10.
Kasta met, sursuroten dagiti Saksi ni Jehova ti ulidan ni Jesus a saan a makiraman iti politika ken panagsusupiat ti kagimongan. “Saanda a paset ti lubong, a kas kaniak a saan a paset ti lubong,” kinuna ni Jesus kadagiti adalanna. Kanayonanna, dagiti Saksi bigbigenda ti Biblia kas Sao ti Dios ken kombinsidoda nga “amin a Kasuratan impaltiing ti Dios ken makagunggona iti panangisuro, iti panangtubngar, iti panangpalinteg iti bambanag, iti panangdisiplina iti kinalinteg, tapno ti tao ti Dios naan-anay koma a makabael, naan-anay a nakabalan maipaay iti tunggal naimbag nga aramid.”—Juan 17:14, 17; 2 Timoteo 3:16, 17.
Naiduma ti Pudno a Relihion
Mailasin dagiti pudno nga agdaydayaw babaen kadagitoy a bunga—managsakripisio nga ayat, ti tarigagay a mangsantipikar iti nagan ni Jehova, panangiwaragawag iti Pagarian ti Dios, panagbalin a naisina manipud lubong, ken pammati iti Biblia. Dagita met ti mangiduma kadagiti pudno nga agdaydayaw no idilig iti dadduma a relihion. Kastoy ti konklusion ti maysa a babai a nakasarsaritan dagiti Saksi ni Jehova: “Adu a relihion ti ammok, ken agpapadada amin. Dakayo laeng ti naan-anay a naiduma kadakuada.”
Gapuna, nalawag a saan nga agturong iti maymaysa a Dios ti amin a relihion. Ngem adda maymaysa a relihion a naiduma kadakuada amin—dagiti Saksi ni Jehova nga agdagup itan iti nasurok a pito a milion iti intero a lubong. Babaen ti panangitandudo ken panangyaplikarda iti Sao ti Dios, ti Biblia, ar-aramidenda ti saan a naaramidan ti dadduma a grupo wenno organisasion—ti panamagkaykaysa kadagiti tattao a nagduduma ti nasion, lenguahe, kultura, ken pulida tapno agdayawda iti maymaysa a pudno a Dios a ni Jehova. Maragsakanda a tumulong kenka a mangammo iti maipapan iti pudno a Dios ken no ania dagiti kalikagumanna tapno matagiragsakmo ti talna ken talged nga itden ti panagdayaw iti Dios iti pamay-an nga anamonganna. Saan kadi a makagunggona dayta a kalat?
[Ladawan iti panid 14]
Orthodox a padi a mangbembendision iti baro a buyot idiay Ukraine idi 2004
[Credit Line]
GENIA SAVILOV/AFP/Getty Images
[Ladawan iti panid 15]
Dagiti Saksi ni Jehova tultulonganda dagiti tattao iti sadinoman tapno maammuanda ti maipapan iti Dios ken iti Pagarianna
[Picture Credit Lines iti panid 12]
Panid 12: Budista a babai: © Yan Liao/Alamy; lider ti Hindu: © imagebroker/Alamy; panid 13: Lalaki nga agbasbasa iti Koran: Mohamed Amin/Camerapix; Judio: Todd Bolen/Bible Places.com