Nasaysayaat Ngem ti Agbalin a Mabigbigbig iti Lubong
Adu a tawen kalpasan ti panagbalinko nga agdindinamag nga eskultor idiay Europa, maysa a padak nga artist ti nangbabalaw kaniak: “Sinayangmo ti laingmo iti arte!” Sakbay nga isalaysayko no apay a binabalawnak, palubosandak a mangilawlawag no kasano a nagbalinak nga eskultor.
ITI purok ti Aurisina, a sadiay ti nakaipasngayak, kaaduan a lallaki ti agtartrabaho iti kadaanan a pagtebbagan ti bato (quarry). Ti Aurisina ket masarakan iti makin-amianan nga Italia iti asideg ti Trieste ken asideg iti dati a Yugoslavia. Idi agtawenak iti 15, nangrugiak met a nagtrabaho iti pagtebbagan ti bato idiay purok. Tawen 1939 idi, ti tawen a nangrugi ti Gubat Sangalubongan II. Ti panagtebbag kadagiti bato pinagtarigagaynak nga agbalin a nalatak nga eskultor. Kayatko met a pulos a diakto matay. Agpada a kasla narigat a gun-oden dagitoy a tarigagay.
Idi nagpatingga ti gubat idi 1945, nakipaggianak ken ni manangko idiay Roma. Sadiay a ninamnamak idi ti ageskuela iti akademia ti arte. Anian a ragsakko idi pimmayso ti tarigagayko ket naawatak para iti tallo a tawen a panagadal! Ti panagadalko ti ginastosan dagiti nadumaduma nga organisasion ti karidad.
Naespirituan a Bisin
Sinapulko met ti mangpennek iti naespirituan a bisinko babaen ti itatabuno kadagiti narelihiosuan a serbisio, agraman dagidiay [serbisio] ti Salvation Army ken dagiti Waldenses. Nangalaak pay kadagiti dadduma a kurso iti unibersidad dagiti Jesuita, ket timmabunoak naminsan iti tallo-aldaw a seminar nga insuro ti maysa nga obispo. Bayat daytoy a kurso dikam idi mapalubosan nga agsasarita no di ket ipamaysami ti bagbagimi iti panagkararag, panagmennamenna, panagkompesar, ken kadagiti iparang ti obispo.
Kalpasanna, nabigbigko a saan a napabileg ti pammatik. “Apay,” inimtuodko iti obispo, “a diak nakapataud iti nabileg a pammati?”
“Ti pammati sagut ti Dios,” insungbat ti obispo, “ket itedna dayta iti siasinoman a kayatna.” Naupayak unay iti sungbatna isu nga insardengkon ti mangsapul iti Dios ken rinugiakon nga impamaysa laeng ti bagik iti panagadalko iti arte.
Nagun-odak ti Internasional a Pannakabigbig
Idi nagturposak iti panageskuelak idiay Roma idi 1948, immawatak iti makatawen nga scholarship nga agadal iti akademia ti arte idiay Vienna, Austria. Nagraduarak sadiay iti simmaganad a tawen ket inawatko ti makatawen nga scholarship a mangituloy iti panagadalko idiay Ljubljana, Slovenia (dati a paset ti Yugoslavia). Ti kalatko idi ket umakar idiay Paris, Francia, ti sentro ti fine arts.
Nupay kasta, idi 1951, inikkandak iti gundaway nga agtrabaho idiay Stockholm, Sweden. Immakarak sadiay a panggepko ti agurnong iti pondo a makatulong kaniak a mangitultuloy iti karerak iti arte idiay Paris. Ngem naam-ammok ni Micky, ket nagkasarkami idi 1952 ket nagnaedkami idiay Stockholm. Nakagun-odak iti trabaho iti bassit a shop a sadiay ti nagkitikitak iti bato, marmol, ken granito. Dadduma kadagitoy ti naipabuya idiay Millesgarden, maysa a parke ken museo idiay ili ti Lidingö, iti asideg ti Stockholm.
Nasursurok ti daan a metodo ti panagmolde iti bronse idiay Roma—ti metodo a marunaw ti allid—ket nangisuroak iti panagmolde iti bronse idiay Art Vocational Training School ken idiay Academy of Art idiay Stockholm. Kalpasanna, naikkanak ti pammalubos a makapan idiay pagmoldean ti bronse iti ruar ti museo ti Skansen a masarakan idiay Stockholm. Sadiay, makapataudak kadagiti kitikit a bronse wenno buli, a masansan a maaramid iti imatang ti tallaong. Natangdananak met a mangtarimaan kadagiti antigo a kitikit a kukua ti ari idi ti Sweden, ni Gustav VI. Dagitoy ket mabuya idiay Royal Palace ken kasta met idiay kastilio iti Drottningholm idiay Stockholm.
Idi nagbaetan ti 1954 ken 1960, ti trabahok ket pinadayawan ti warnakan ken dagiti kritiko ti arte. Adu kadagiti kitikitko ti naipabuya kadagiti kangrunaan a siudad ti Europa, agraman ti Stockholm, Roma, Ljubljana, Vienna, Zagreb, ken Belgrade. Idiay Belgrade, ginatang ni Marshal Tito ti dadduma kadagiti kitikitko nga agpaay a pribado a koleksionna. Naipabuya ti trabahok idiay Modern Gallery idiay Roma iti abay ti dakkel a bagi ti babai a naaramid iti granito, ket mabuya ti aramidko iti arte idiay Albertina Museum idiay Vienna. Ti Modern Museum idiay Stockholm addaan ti maysa kadagiti bronse ken buli a kitikitko, ket ti Modern Gallery idiay Ljubljana addaan iti kitikitko a bronse.
Panaginteres Manen iti Relihion
Kalpasan ti sumagmamano a tawen a panagasawami, nadlaw ni Micky ti panaginteresko manen iti relihion. Sangkapanunotko, ‘Pakasarakan iti pammati a situtulok a pakatayan idi dagiti immuna a Kristiano?’ Rinugiak manen ti timmabuno kadagiti narelihiosuan a serbisio, a kas kadagidiay serbisio dagiti Pentecostal ken Adbentista. Sinukimatko pay ti Islam ken Budismo.
Idi 1959, sakbay a nagatenderak iti eksibision ti arte idiay Milan, Italia, bimmisitaak idiay purokko nga Aurisina iti sumagmamano nga aldaw. Imbaga dagiti pumurok kaniak ti maipapan iti maysa a lalaki a kunada nga adut’ ammona maipapan iti Biblia. Isut’ maysa kadagiti Saksi ni Jehova. Idi adda gundawayko a makisao kenkuana, impakitana kaniak manipud Biblia dagiti bambanag a pulos a saanko pay a nakita idi. Naammuak a ti tao ti kararua—isu awan kararuana a naisina iti bagina—ket ti tao a kararua matay, saan nga imortal kas insuro dagiti dadduma a relihion.—Genesis 2:7; Ezequiel 18:4.
Kasta met, impakita ti lalaki kaniak a ti panggep ti Dios idi pinarsuana da Adan ken Eva ket saanda koma a matay, no di ket agbiagda nga agnanayon a naragsak ditoy daga. Natay ti immuna a tao nga agassawa agsipud ta simmukirda. (Genesis 1:28; 2:15-17) Naammuak a babaen ti panangitedna iti Anakna kas subbot, nangipaay ti Dios iti probision tapno tagiragsaken dagiti tattao ti namnama a biag nga agnanayon, a napukaw gapu iti panagsukir ni Adan. (Juan 3:16) Naragsakanak a nakaammo kadagitoy a bambanag.—Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4.
Pagbalbaliwan
Di nagbayag kalpasanna, nagsubliak idiay Sweden, ket pinadasmi ken ni Micky a binirok dagiti Saksi ni Jehova. Ngem dikam masarakan ti direksionda. Nupay kasta, sumagmamano nga aldaw kalpasanna, nagkiriring ti doorbell, ket addadan iti ruanganmi! Rinugiakon a binasa ti literatura nga imbatida kaniak, ket idin nakombinsirakon a linaonna ti kinapudno. Ngem, kayatko a patalgedan ti opinionko babaen ti pannakisaok iti dati a gayyemko, maysa nga arsobispo a Katoliko, a naam-ammok idi agad-adalak idiay Roma idi arinunos ti dekada 1940. Isu nga idi Enero 1961, simmarungkarak kenkuana.
Ti gayyemko ay-aywananna idi dagiti amin a trabaho dagiti misionero a Katoliko iti sangalubongan. Anian a pannakasdaawko iti natakuatak! Nasdaawak a nakaammo nga awan ti ammo ti arsobispo uray iti pagdadamuan a pannakaammo iti Biblia. Idi nagsaritaanmi ti maipapan iti mapasamak iti ipapatay, kinunana: “Ti patpatientay ita nalabit agbanagto nga interamente a ti kasunganina.” Ket idi pinagsaritaanmi ti panangtukoy ni apostol Pedro iti kari ti Biblia a “baro a langlangit ken maysa a baro a daga,” saanna a masigurado ti kaipapanan daytoy a kari.—2 Pedro 3:13; Isaias 65:17-25.
Idi nakasubliakon idiay Stockholm, rinugiakon ti regular a panagadal iti Biblia a kadua ti maysa a Saksi a naam-ammomi ken ni baketko. Naragsakanak iti rumangrang-ay a panaginteres ni Micky iti panagadal. Kamaudiananna, idi Pebrero 26, 1961, insimbolok ti dedikasionko ken Jehova babaen ti bautismo iti danum, ket nabautisaran ni Micky iti simmaganad a tawen.
Panangbalbaliw iti Pagtrabahuan
Naaddaankami iti anak a babai idi 1956 ken anak a lalaki idi 1961. Isu a masapulko ti natalged a panggedan, ta addaankamin iti suportaran a pamilia. Naragsakanak ta naawisak a mangibangon iti dakkel a monumento iti purok a nakaipasngayak. Dayta ket pakalaglagipan kadagiti gerilia a natay idi Gubat Sangalubongan II. Ti monumento nagsayaat koma a proyekto a pagsapulak. Ngem kalpasan ti panangusig kadagiti nadumaduma a bambanag—agraman ti kinapudno nga iti adu a bulan mapanawak ti pamiliak ken ti Nakristianuan a kongregasion ken agnaedak iti daga a sadiay rumangrang-ay ti Komunismo ken saanto a nalaka ti panangitultuloy kadagiti naespirituan a panggep—diak inawat ti tukon.
Nagproblemaan ti konsiensiak ti sabali manen a trabaho. Nakiddaw a mangaramidak iti dakkel nga arkos ti baro a crematorium idiay Sweden. Idi nalpasko dayta, naawisak iti inagurasionna. Ngem idi naammuak a ti obispo ti Stockholm ti manglukas iti trabahok, inkeddengko ti di makiraman iti seremonia a kadua dagiti tattao a direkta a maikontra ti sursuro ken ug-ugalida iti Sao ti Dios.—2 Corinto 6:14-18.
Gapu ta di mainanama ti pannakagun-od iti regular a pagtrabahuan kas eskultor, marigatanak a mangipaay ti umdas a material a kasapulan ti pamiliak. (1 Timoteo 5:8) Buyogen iti kararag nga inusigko no ania ti mabalin nga aramidek a pagsapulan. Kalpasanna, immay kaniak ti maysa nga arkitekto nga addaan iti modelo ti maysa a patakder a diniseniona. Kiniddawna a retratuek dayta. Tangay nalaingak a mangretrato gapu iti kapadasan a mangretretrato kadagiti kitikitko, naragsakanak a nangawat iti trabaho. Bayat dagidi a tawen, adu ti maibangbangon idiay Sweden, ket adda pakasapulan a panangretrato kadagiti modelo. Isu a nakagun-odak iti adu a trabaho kadagiti adu nga arkitekto ket masuportarakon a naimbag ti pamiliak.
Idi a tiempo a binisitak ti Italian Cultural Institute idiay Stockholm tapno iranudko ti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. (Matthew 24:14) Am-ammok ti direktor ti institute ket naiyurnosko ti pannakisaritak kenkuana. Idi naammuanna a saanakon nga agtartrabaho kas eskultor kinunana: “Sinayangmo ti laingmo iti arte!” Inlawlawagko nga umun-una ti obligasionko iti Dios ken iti pamiliak.
Admitirek nga adda idi tiempo a ti arte ti kapapatgan a banag iti biagko. Nupay kasta, nabigbigko a no intultuloyko idi ti karerak, maipada dayta iti panangpadpadas nga agserbi iti dua nga appo. (Mateo 6:24) Kombinsidoak a ti kangrunaan a banag a maaramidko ket mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. Isu a nangaramidak iti personal a pangngeddeng nga agsardeng nga agtrabaho kas eskultor, ket iti nadaeg a pamay-an binendisionan ni Jehova a Dios ti pangngeddengko.—Malakias 3:10.
Dagiti Pribilehio iti Nakristianuan a Serbisio
Idi kattapog ti dekada 1970, adu nga imigrante idiay Sweden a naggapu iti abagatan ken daya a Europa ti naginteres iti kinapudno ti Biblia. Isu a nangrugi idi 1973, naaddaanak iti pribilehio a nangyadal iti Biblia kadagiti imigrante nga agsasao iti Italiano, Español, ken Serbo-Croatian, ket nakatulongak a nangbuangay kadagiti baro a kongregasion ken grupo ti panagadal nga agpaay kadagitoy a grupo ti lenguahe. Nadutokanak a mangisagana kadagiti Nakristianuan a kombension iti pagsasao nga Italiano ken mangtarawidwid kadagiti drama ti Biblia nga iparangda. No dadduma, adda met pribilehiok nga agserbi kadagiti kongregasion idiay Sweden kas agdaldaliasat a manangaywan.
Kas resulta ti itutulongko a mangisagana kadagiti kombension iti pagsasao nga Italiano idiay Sweden, nakium-umanak iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Roma. Imbaga dagiti Italiano a kakabsat nga agkurang ti panglakayen dagiti kongregasion idiay Italia gapu iti napardas nga irarang-ay iti trabaho a panangasaba sadiay. Gapuna, idi 1987, immakarkami ken ni Micky idiay Liguria, asideg ti Genoa, Italia. Dadakkel idin dagiti annakmi ket kabaelandan a suportaran ti bagbagida. Binusbosmi ti dua a nagsayaatan a tawen idiay Italia ket nakipasetkami a nangbuangay iti baro a kongregasion idiay Liguria. Naan-anay a napasaranmi ti kinaagpayso ti Proverbio 10:22: “Ti bendision ni Jehova ti mangpabaknang.”
No dadduma padpadasenmi ken ni Micky a gupgopen dagiti bendisionmi a naggapu ken Jehova, ket nagatiddogen ti listaan. Malaksid iti pannakipasetmi a nangbuangay kadagiti baro a kongregasion, nakatulongkami iti sumagmamano a tattao, agraman dagiti annakmi, agingga iti dedikasion ken bautismo ken kalpasanna ti panagbalinda a nataengan a Kristiano. Diak pagbabawyan ti pangngeddengko a nangisardeng iti panagbiagko kas agdindinamag nga eskultor, ta pinilik ti ad-adda a makagunggona a karera a panagserbi iti naayat a Diostayo, ni Jehova. Ngarud kaduak dagiti dungdunguek nga immawat iti natibker a namnama a biag nga agnanayon, gapu ken Jehova.—Kas insalaysay ni Celo Pertot.
[Ladawan iti panid 13]
Agkitkitikitak idi 1955
[Ladawan iti panid 15]
Dakam nga agassawa