Panagaramid iti Sueter—Idiay Patagonia
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY ARGENTINA
“MALAMMINAK!” Kadagiti kalalaingan ti paniempona a rehion, siasino ti saan pay a nakaibaga iti kasta? Ket ti reaksion mabalin nga, ‘Ayanna ti sueterko?’
No maysaka kadagiti minilion nga agus-usar iti sueter, pinampanunotmo kadin no kasano ti pannakaaramidna? Kasano ti pannakatibbi ti dutdot? Kasano a napataud dagiti kolor? Ditoy Argentina, adda dagiti katutubomi nga Indian nga isuda a mismo ti manomano a mangaramid kadagitoy. Sarungkarantay ida ket kitaentayo no kasano nga aramidenda dayta.
Panagaramid iti Sueter iti Kadaanan a Pamay-an
Adu a Mapuche, maysa kadagiti tribu nga Indian kadagiti umili nga Araucanian, ti agnanaed iti abagatan ti Patagonia, iti Argentina. Us-usarenda ti tradisional a pamay-an ti panagtibbi iti dutdot ken panangkolor iti dayta. No primavera iti Southern Hemisphere, agingga iti agtapus ti Nobiembre ken itatapog ti Disiembre, pukisanda dagiti karnero babaen iti espesial nga asero a getteng. Ti panangpukis iti karnero ket maysa nga arte a maikari a buyaen!
Nalawag a ti agregreg a dutdot ti mapukpukisan a karnero ket addaan iti ruot, mulmula, ken nagtutukel a daga. Isu a masapul a madalusan a naimbag. Maaramid daytoy babaen iti panangyuper iti dayta iti napudot a danum sa pamagaan. Sumaganad, maikkat dagiti nabatbati a rugit. Pagaammo daytoy kas escardado, wenno pananglinis iti dutdot. No umiso ti pannakaaramid daytoy a proseso, nadalus, namaga, ken nakalamlamuyotto ti dutdot. Kaipapananna a ti dutdot ket nakasaganan a maaramid a sinulid, wenno sag-ut a mausar iti panag-knitting.
Adda dua a tradisional a pamay-an iti panagaramid iti sag-ut. Iti maysa, mausar ti takbian. (Kitaem ti retrato 1.) Ti mannibbi aramidenna ti dutdot a sag-ut babaen ti panangipulipolna iti dayta iti takbian, bayat nga irusurosna ti dutdot iti gurongna babaen ti maysa nga imana sana gan-ayen dayta. Iti kasta, maurnong ti sag-ut iti takbian. Ti kinapuskol ti sag-ut ket makontrol babaen iti kaadu ti dutdot a maipulipol iti takbian.
Ti sabali a pamay-an iti panagaramid iti sag-ut, mausar ti pagtibbian bayat nga agpedal ti mannibbi. Maisubo ti dutdot iti kararet babaen iti abut, ket kontrolen ti mannibbi ti kapuskol ti sag-ut. (Kitaem ti retrato 2.) Apaman a naaramiden ti sag-ut, mapulipol kas gagangay a binola ti de-lana a gatangen ti kaaduan a babbai. Ti ngay panangtina iti dutdot iti nadumaduma a kolor? Kasanot’ pannakaaramidna?
Agaramid dagiti Mapuche kadagiti kolor manipud sumagmamano a ramut wenno mulmula babaen ti panangilambong kadakuada iti agarup 30 a minuto iti danum a naasinan bassit. Umasping daytoy iti pamay-an a panagaramid dagiti sumagmamano a Navajo Indian idiay Arizona, E.U.A., kadagiti kolor para iti ules nga ablenda. Idiay Argentina, para iti duyaw a pangkolor, mangilambong dagiti Mapuche iti ramut ti bassit a kayo ti michai, nagan iti pagsasao nga Indian para iti mula a Berberis darwinii; para iti kolor kayumanggi a nabatikan iti puraw, usarenda dagiti bulong ti bassit a kayo ti radal, wenno wild walnut; para iti nalabbaga, mangusarda kadagiti beet. Nupay natrabaho daytoy a pamay-an, saan a nalaka nga agkupas dagiti kolor. Ita ta natinaanen amin a sag-ut, makapag-knitting-tayon iti sueter.
Panag-knitting—Nadumaduma nga Estilo
Iti adun a siglo, us-usaren dagiti babbai ti dagum a pang-knitting iti sag-ut tapno mapataud ti tela a madait a kawes. Uppat a dagum ti mausar a pang-knitting iti medias, manggas, ken kasla tubo a sukog. Kuna ti maysa a gubuayan a ti panag-knitting nalabit nangrugi idiay Arabia agarup 200 K.P. Kalpasanna nagsaknap daytoy a paglaingan idiay Europa, ket insuro dagiti Español ti panag-knitting idiay Abagatan ken Sentral America idi maika-16 a siglo, nupay ti arte ket immun-una nga ar-aramiden idin dagiti sumagmamano a lokal a makitaltalon.
Imtuoden itan ti mannakigayyem kadatayo nga ag-knitting, “Kasano kapuskol ti sueter a kayatmo?” Ti kayatmo ti mangikeddengto iti kadakkel dagiti dagum ken ti kapuskol ti sag-ut nga usarenna. Kalpasanna, “Ania dagiti kayatmo a kolor?” No nakapilikan, mairuginan ti ag-knitting.
Ti pagsiddaawan dagiti agdadamo a makakita iti dayta ket mabalin a dua laeng a kangrunaan nga stitch ti arte ti panag-knitting—knit stitch, wenno plain, kas pangawag dagiti dadduma, ken purl stitch. Ti purl ket balingling a plain stitch ken mausar tapno kasla timmadol ti pannaka-knitting-na. No mapagkombinasion, dagitoy dua a kita ti stitch ket makapataud iti nadumaduma a kita ti padron.
Ti gayyemtayo nga ag-knitting, pasetpaset ti panangbukelna iti maysa a sueter, sana pagkakamangen ida—ti sango, ti likudan, dagiti manggas, ken ti makintengnged a paset—tapno malpas ti produkto. Siempre, adu nga oras ti kasapulan, adu pay ketdi nga aldaw, tapno mairingpas ti sueter. Isu a no rinegaluandaka iti kasta, apresiarem dayta! Naaramid dayta buyogen iti adu nga anus.
Dagiti Moderno a Pamay-an
Sipud idi industrial a rebolusion, naimbento dagiti makina a nagbiit a maka-knitting iti rinibu a sueter. Ita, dagitoy a pangnegosio a makina a pag-knitting ket masansan a kontrolen dagiti computer. Adu a babbai ti mangus-usar iti pagtaengan iti babbabassit a makina, a makasalimetmet iti adu a tiempo.
Idiay Patagonia, proyekto pay laeng ti pamilia ti panag-knitting. Ti ina ti ag-knitting ket ti asawa ken annak ti tumulong a mangileppas iti sueter. Masansan nga agusarda iti knitting machine a para balay sada ilako ti ekstra a napataudda iti ag-knitting a paktoria. Makatulong daytoy iti badyet ti pamilia.
Gumatangkanto Kadi iti Sueter?
Ania ti usigem no panggepmo ti gumatang iti sueter? No kayatmo ti manomano ti pannakaaramidna a sueter, nalabit nanginnginanto ti bayadam, isu a nalabit siertuem a mangalaka iti kasayaatan a klase tapno maabrutmo ti presiona. Piliem a naimbag ti suetermo, sigun kadagiti kasapulam, ken sukimatem a naimbag ti kalidadna. Kasano a maaramidam dayta? Sukimatem ti panagsasaip ti sueter ken no kasano ti panagplastar ti tengngedna. Kitaem ti kinalamuyot ken pannakaaramid ti sag-ut. Ag-100 porsiento kadi a de-lana? Wenno adda laokna? No mabennat, nalaka kadi a madadael ti pormana ken din agsubli iti sigud nga itsurana, wenno agsubli iti sigud nga itsurana? Kalpasanna, kada agsueterka, panunotem amin a bannog iti pannakaaramidna, nangnangruna no manomano a naaramid dayta idiay Patagonia!
[Mapa iti panid 22]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
ABAGATAN NGA AMERICA
ARGENTINA
Patagonia
[Credit Line]
Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.
[Dagiti ladawan iti panid 23]
1. Panangusar iti takbian tapno maaramid ti sag-ut
2. Ti pagtibbian ket naparpartak a pamay-an iti panangaramid iti sag-ut
3. Asideg a pannakaretrato ti dutdot a maipisok iti pagtibbian
4. Panang-knitting iti tradisional a pamay-an
5. Dagiti makinsango a paset ti sueter
6. Moderno a makina a pag-knitting a kontrolen ti computer