Salaknibanda Dagiti Karnero Kadagiti Atap nga Aso
DAGITI atap nga aso a kas iti coyote ti kangrunaan a pangta iti pagsapulan dagiti ransero ti karnero idiay makinlaud nga Estados Unidos. Idi 1996 laeng, nasurok a 82,000 nga atap nga aso ti napapatay dagiti inautorisaran ti gobierno a para silo iti animal, ket nanipud idi 1990, nasurok nga 600,000 ti napapatayen. Ngem natakuatan ti dadduma a ransero ti karnero ti maysa pay a pamay-an a pangsalaknib kadagiti arbanda. Gimmatangda kadagiti llama manipud Abagatan nga America.
Ti llama ket kabagian ti kamelio. Kinapudnona, idi kattapog daytoy a tawen, naipadamag a nayasawa ti maysa a kalakian a kamelio iti maysa a kabaian a llama, a nakaipasngay iti animal a kaas-asping ti amana. Mabalin nga agarup 100 a kilo ti kadagsen ti llama ken agpromedio a 120 a sentimetro manipud abaga ti katayagna. Atiddog ti dutdotna a masansan a puraw ngem mabalin met a kayumanggi wenno nangisit. Ngem napatpateg pay kadagiti ransero ti karnero, isakit ti llama dagiti karnero sa papanawenna dagiti atap nga aso.
“Kugtaranna ida ken agwang-it,” ilawlawag ti ransero ti karnero a ni Becky Weed. “Uppat a tawenen nga awan pay ti natay a karneromi gapu kadagiti atap nga aso.” Ngem iti panangbigbigna a saan a ti llama ti naan-anay a solusion, kinuna ni Weed: “Adda oso iti arbanmi ket natayankamin iti uppat a karnero.”
Maysa a grupo dagiti ransero ti karnero a maseknan iti aglawlaw ti nangbuangay iti Growers’ Wool Cooperative. Maysa daytoy nga asosasion nga aglaklako iti maitantan-ok kas de lana a “naasi iti animal a mannangan iti padana nga animal,” a kaipapananna, ti de lana a produkto dagiti ransero ti karnero a mangus-usar kadagiti di makapapatay a pamay-an a mangkontrol kadagiti mannangan iti padada nga animal. Malaksid kadagiti llama, maus-usar met a mangsalaknib iti karnero dagiti para bantay nga aso ken asno.
Nakitulag ti Growers’ Wool Cooperative kadagiti nakabase iti balbalayda a manag-knitting a mangaramidda iti delana a kawes. Nangina ti maipresio iti daytoy a delana, ket nanginngina dagiti sueter, kallugong, ules, ken dadduma pay a tagilako a naaramid iti dayta. Kayat kadi dagiti tattao dagitoy a tagilako uray nanginada? “Kaykayatda no ibagak kadakuada a daytoy ti kita ti ranso a naggapuanna,” inlawlawag ti maysa a makinkua iti paglakuan idiay Chatham, New York. “Kayat dagiti tattao dayta agsipud ta adda makagapu iti kinangina ti sueter.”