Maikeddengmo ti Masanguanam
NUPAY ti panagbuyon ket naibilang “a kangrunaan nga intelektual a gapuanan iti intero a kadaanan a lubong,” dayta ket “maysa a paglaingan a linais dagiti Hebreo a mammadto,” kuna ti arkeologo a ni Joan Oates. Apay?
Nupay nalikmutda kadagiti nasion a mangmatmat a ti biag ket inkeddengen ti gasat, linaksid dagiti nagkauna nga Israelita ti ideya nga adda mangiturturong a puersa a mangikedkeddeng iti biagda. Kadagiti pammilin a naited iti nasion, imbaga ti Dios kadakuada: “Awan koma ti masarakan kenka . . . nga asinoman a mangaramat ti panagpadles, maysa a managsalamangka wenno asinoman nga agsapul kadagiti partaan, wenno maysa a mangkukulam, wenno . . . maysa a propesional a managipadles kadagiti pasamak.”—Deuteronomio 18:10, 11, NW.
No saanda a mamati iti gasat wenno makiuman kadagiti mammadles, addaan dagiti Israelita iti panagtalek iti masakbayan. Iti panangilawlawagna ti makagapu iti daytoy, kuna ti Théo nga encyclopedia dagiti Katoliko a Pranses a namati ti nasion a “ti tao ken ti lubong saanda a biktima ti bulsek a puersa. Adda panggep ti Dios para iti tao.” Ania ti panggepna?
Pagtungpalan ken ti Siwayawaya a Panagpili
Inkari ti Dios ti talna ken kinarang-ay kadagiti Israelita no agtulnogda kadagiti lintegna. (Levitico 26:3-6) Malaksid iti dayta, mangnamnamada iti Mesias a mangipasdek kadagiti nalinteg a kasasaad ditoy daga. (Isaias, kapitulo 11) Nupay kasta, dina kayat a sawen a gapu ta inkari ti Dios dagitoy a banag awanen ti aramidenda no di urayenda laengen a mapasamak dagitoy a banag. Maisupadi iti dayta, kastoy ti naibaga kadakuada: “Aniaman a masarakan ta imam nga aramiden, isu ti aramidem iti kabaelam.”— Eclesiastes 9:10.
Ti ideya a siwayawaya a panagpili ti kangrunaan iti daytoy. Siwayawaya dagiti Israelita nga agserbi iti Dios ken tubayen ti masakbayanda. Inkari ti Dios kadakuada: “Maaramidto a no imdenganyo a sigagaget dagiti bilbilinko nga ibilinko kadakayo itoy nga aldaw, tapno ayatenyo ni Jehova a Diosyo, ken agserbikayo kenkuana iti isuamin a pusoyo, ken amin a kararuayo, iti kasta itedkonto ti tudo iti katutupanna nga aldaw iti dagayo, ti masapa ken ti maladaw a tudo, tapno mabalinmo nga ukkonen dagiti irikmo, ken ti arakmo a baro, ken ti lanam.” (Deuteronomio 11:13, 14) Masagrap ti Israel dagiti bendision ti Dios no natulnogda.
Kasakbayan la unay ti iseserrekda iti daga nga inkarina kadakuada, pinagpili ti Dios ti nasion ti Israel: “Kitaem, inkabilko iti sangom ita nga aldaw ti biag ken ti imbag, ti patay ken ti dakes.” (Deuteronomio 30:15) Ti masakbayan ti tunggal tao nagpannuray kadagiti tignay ken desisionna. Ti panagserbi iti Dios kaipapananna ti biag ken bendision, ngem ti panagkedked kaipapananna ti panagrigat. Ngem itatta ngay?
Tunggal Epekto Adda Makagapu
Masapul nga agtulnogtayo iti adu a linteg ti nakaparsuaan a naikabil a pagimbagantayo. Maysa kadagitoy ti linteg a tunggal epekto adda makagapu, wenno, kas panangyebkas iti Biblia, “Aniaman nga imulmula ti maysa a tao, daytoyto met ti apitenna.” (Galacia 6:7) No bigbigentayo daytoy a prinsipio, mabalin a panunotentayo a mapasamak ti dadduma a bambanag iti masanguanan.
No nakaparpartaktay nga agmaneho ket ditay agan-annad, ad-adda a maaksidentetayo ngem no agmanehotayo a siaannad. No agsigariliotayo, mabalin nga ad-adda nga agkansertayo ngem no ditay agsigarilio. Ipapantayon a dagiti pasamak a kas iti panagraut ti terorista a nadakamat iti pangrugian daytoy a serye dagiti artikulo ket saan a mapasamak kadatayo, ken awan mamaay ti panangipagpagarup a mabalin a mapasamakda. Nupay kasta, awan ti magunggonatayo no mamatitayo iti gasat. Dinatay suruan maipapan iti agdama a tiempo wenno iti masakbayan. Ti panamati iti kinaulbod di mangipaay iti pudno a namnama iti masakbayan. Uray met ti panamati nga ikeddeng ti Dios ti pagbanagan dagiti amin a pasamak.
Anianto ti Masakbayam?
Ti masakbayantayo saan a naisurat nga immun-una no di ket tinubay ti agdama a tiempo. Uray pay no ti biag ket sagut a naggapu iti Dios, nalawag nga ipamatmat ti Biblia nga adda napateg a pasettayo iti pannakaikeddeng ti agdama a kasasaadtayo ken ti masakbayantayo. Ti laengen kinapudno a mabalintayo a paragsaken ti Dios wenno, iti kasupadina, mabalintayo a pagleddaangen ipakpakitana nga adda impabiang ti Dios kadatayo a panangkontrol iti biagtayo.—Genesis 6:6; Salmo 78:40; Proverbio 27:11.
Kasta met a maulit-ulit nga impaganetget ti Nasantuan a Kasuratan a ti masakbayantayo ket mainaig iti panagibturtayo ken iti kurso ti panagbiagtayo. Awan mamaay dagitoy no naikeddengen a mapasamak dagiti bambanag. (Mateo 24:13; Lucas 10:25-28) No ngarud ikeddengmo ti agtulnog ken agmatalek iti Dios, anianto ti manamnamatayo a masakbayan?
Ipalgak ti Biblia nga adda nakaranraniag a masakbayan ti sangatauan. Mapagbalinto a paraiso ti daga a sadiay agturayto ti talna ken kinatalged. (Salmo 37:9-11; 46:8, 9) Sigurado dayta a masakbayan agsipud ta tungpalento ti mannakabalin-amin a Namarsua dagiti karina. (Isaias 55:11) Ngem saan nga agpannuray iti gasat ti pannakabendisiontayo nga agbiag idiay Paraiso; sagrapentay dayta kas resulta ti situtulnog a panangaramidtayo iti pagayatan ti Dios ita a tiempo. (2 Tesalonica 1:6-8; Apocalipsis 7:14, 15) Inikkannatay ti Dios iti wayawaya nga agpili ken parparegtaennatayo: “Piliem ti biag tapno agbiagka.” (Deuteronomio 30:19) Anianto ti piliem? Imbes nga agpannurayka iti gasat, adda kenka ti masakbayam.
[Dagiti ladawan iti panid 10]
Pinanggep ti Dios ti maysa a naisangsangayan a masakbayan para iti natulnog a sangatauan