Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano nga Agbalinak nga Ad-adda a Mannakigayyem?

“Saanak unay a mannakitungtong. Pagarupek a liklikandakto no adda naibagak. Managbabain unay ni nanangko, ket panagkunak, dayta ti makagapu a nagbalinak met a kasta.”​—Artie.

AR-ARAPAAPEM kadi no dadduma a saanka koma unay a managbabain​—ken medio ad-adda a mannakipagayam ken mannakigayyemka koma? Kas impatuldo ti kallabes nga artikulo iti daytoy a serye, ti kinamanagbabain ket maysa a kababalin ti kaaduan.a Isu nga awan met a talaga ti pagdaksanna no naulimek, serioso, wenno saanka a maun-uni. Ngem mabalin a dakkel a parikut ti nakaro a kinamanagbabain. Uray kaskasano, malapdannaka a mangtagiragsak iti pannakipagayam. Ket mabalin met a marigatanka a mangtagiragsak wenno agtignay a siwayawaya kadagiti sosial a taripnong.

Uray dagiti adulto masansan a makidangadangda iti kinamanagbabain. Ni Barryb ket maysa a panglakayen iti kongregasion Kristiano. Ngem saan a maun-uni no makikadua iti maysa a grupo. Kastoy ti admitirenna: “Diak patien nga adda abilidadko nga agsao iti aniaman a napateg.” Kasta met laeng ti parikut ni baketna a Diane. Ti solusion ni Diane? Kastoy ti kunana: “Kayatko ti makikadua kadagiti mannakigayyem a tattao agsipud ta ammok a makontrolda ti saritaan.” Ania ti sumagmamano a wagas tapno agbalinka met nga ad-adda a mannakigayyem?

Isardengmon ti Panangtagibassitmo iti Bagim

Umuna, mabalin a nasken nga usigem manen ti panangmatmatmo iti bagim. Kanayon kadi a tagtagibassitem ti bagim, nga ibagbagam a didaka kayat dagiti sabsabali wenno awan ti aniaman a napateg a maibagam? Malapdan laeng ti panagbalinmo a mannakigayyem no negatibo ti panangmatmatmo iti bagim. Ngamin, kastoy ti kinuna ni Jesus: “Masapul nga ayatem ti kaarrubam a kas iti bagim”​—saan ketdi a ti bagim laeng! (Mateo 19:19) Isu a nasayaat ken umiso nga ayatem ta bagim iti kalkalainganna. Maikkannaka iti panagtalek a mabalin a kasapulam tapno maasitgam dagiti dadduma.

No bassit ti panangipategmo iti bagim, mabalin a makatulong no basaem ti kapitulo 12 nga “Apay a Marurodak iti Bagik?,” iti libro a Dagiti Saludsod nga Iyimtuod ti Agtutubo​—Dagiti Sungbat nga Epektibo.c Mabalin a matulongannaka dayta nga impormasion a mangamiris nga adu ti maiburaymo kas maysa a tao. Ay ket ti kinapudno a maysaka a Kristiano ti mangpaneknek nga adda makita ti Dios a napateg kenka! Ngamin kastoy ti kinuna ni Jesus: “Awan ti tao a makaumay kaniak malaksid no ti Ama, a nangibaon kaniak, ti mangyasideg kenkuana.”​—Juan 6:44.

Maseknanka Kadagiti Sabsabali

Mamakdaar ti Proverbio 18:1: “Ti suminsina birokenna ti tarigagayanna met laeng.” Wen, no bagim laeng ti pampanunotem, mabalin nga aglablabes ti panangasikasom iti bagim. Iparparegta ti Filipos 2:4 nga ‘itultuloymo a kitaen, saan a ti personal a panaginteres kadagiti laeng bukodmo a bambanag, no di ket kasta met ti personal a panaginteres kadagiti bambanag ti sabsabali.’ No asikasuem dagiti pakaseknan ken kasapulan ti sabsabali, dikanto unayen maseknan iti bagim. Ket no ad-addanto a maseknanka kadagiti sabsabali, mabalin nga ad-addanto a sikan ti umun-una a makiam-ammo kadakuada.

Alaem kas pagarigan ni Lidia, maysa a babai a nagdinamag kas simbolo ti kinamannakigayyem ken kinamanagpadagus. Saritaen ti Biblia kadatayo a kalpasan a nangngegna dagiti sasao ni apostol Pablo ken nagpabautisar, kastoy ti impakpakaasina ken Pablo ken dagiti kakaduana: “No impatoyo a matalekak ken Jehova, sumrekkayo iti balayko ket aggiankayo.” (Aramid 16:11-15) Nupay kabbaro idi a manamati, ni Lidia ti immun-una a nakiam-ammo kadagitoy a kakabsat​—ket kas resultana, sigurado a nasagrapna ti adu a bendision. Kalpasan a nawayawayaan da Pablo ken Silas manipud pagbaludan, napananda? Makapainteres ta nagsublida iti balay ni Lidia!​—Aramid 16:35-40.

Umasping iti dayta, masarakam a subadanto ti kaaduan a tattao ti pannakaseknan nga ipakitam kadakuada. Kasano a mairugim nga aramiden daytoy? Adtoy ti sumagmamano a makatulong a singasing.

● In-inutem a rugian. Ti panagbalin a mannakigayyem dina kaipapanan nga agbalinka a mannakilangen unay wenno mannakisosial. Pagreggetam ti makisarita iti tunggal indibidual. Pagbalinem a kalat ti pannakisarita iti uray maysa la a tao kada tumabunoka iti Nakristianuan a gimong. Padasem ti umisem. Sanayem ti makipinnerreng.

● Rugiam ti saritaan. ‘Kasano?’ nalabit mayimtuodmo. Bueno, no talaga a maseknanka kadagiti sabsabali, masansan a nalaka laeng ti agpanunot kadagiti banag a mapagsasaritaan. Kastoy ti kuna ti maysa nga agtutubo idiay España nga agnagan Jorge: “Nadlawko a babaen laeng ti panangkomusta kadagiti sabsabali wenno panangkomusta iti trabahoda ti makatulong tapno maam-ammom ida a naimbag.” Kastoy ti isingasing ti maysa nga agtutubo nga agnagan Fred: “No dimo ammo ti ibagam, basta rugiam a saludsodan dagiti tattao.” Siempre, dimo kayat a marikna dagiti tattao a mapalpalutpotda. No kasla di kayat ti maysa a tao ti sumungbat, padasem nga iranud ti sumagmamano nga impormasion maipapan iti bagim.

Kastoy ti kuna ni Mary nga ina ti maysa a tin-edyer: “Naamirisko a ti kasayaatan a pamay-an tapno saan nga alusiisen dagiti tattao ket palubosam ida a mangyestoria maipapan iti bagida.” Kastoy met ti kuna ti agtutubo a ni Kate: “Makatulong no padayawam dagiti tattao kadagiti kawesda wenno iti aniaman pay. Ipariknam a magustuam ida.” Siempre, agbalinka a napudno, ket liklikam ti panangpatiray-ok. (1 Tesalonica 2:5) Gagangay a sungbatan dagiti tattao ti napasnek a sasao a naasi ken makaay-ayo.​—Proverbio 16:24.

● Agbalinka a naimbag a managimdeng. ‘Nasiglatka koma maipapan iti panagdengngeg, nainayad maipapan iti panagsao,’ kuna ti Biblia. (Santiago 1:19) Ngamin, ti pannakitungtong ket panagsinnarita​—saan a saritaan a bukbukodam ti agsao. Isu a no kabainmo ti makisao, mabalin nga aktual a pagimbagam dayta! Apresiaren ti tattao dagiti naimbag a managimdeng.

● Makipasetka. No batidokan iti arte ti pannakitungtong iti saggaysa a tattao, makisaritakan kadagiti grupo. Dagiti Nakristianuan a gimong ket maitutop manen a lugar a pakasursuruam iti daytoy a paglaingan. No dadduma, ti kalakaan a wagas tapno makipasetka iti tungtongan isut’ pannakipaset iti madaman a pagtutungtonganda. Siempre, kasapulan ditoy ti pannakaawat ken naimbag a kababalin. Dika sumampitaw lattan no nabatad a pribado ti saritaan. Ngem no nalawag nga agiinnestoria laeng ti maysa a grupo, padasem ti makipaset. Agbalinka a nataktika; dika sumampitaw ken dimo bukodan ti saritaan. Padasem pay laeng ti dumngeg. Inton komportablekan, mabalin nga agduyoskanto a mangted iti sumagmamano a komento.

● Dimo namnamaen a perpektoka. No dadduma, madanagan unay dagiti agtutubo di la ket ta di umiso ti maisaoda. Kastoy ti malagip ti maysa nga agtutubo a babai idiay Italia nga agnagan Elisa: “Kanayon idi a mabutengak di la ket ta di umiso ti maisaok.” Nupay kasta, palagipannatayo ti Biblia nga imperpektotayo amin, isu a ti perpekto a panagsao ket saan a posible kadatayo. (Roma 3:23; idiligmo ti Santiago 3: 2.) Kastoy ti kuna ni Elisa: “Naamirisko a gagayyemko ida. Isu a maawatanda no adda maisaok a di umiso.”

● Taginayonem ti kinaparatom. Ipapantayon a nakababain ti di inggagara a panangibaga iti di maitutop. Ngem kas napaliiw ni Fred, “no basta agrelakska ken katawaam ta bagim, lumabasto met la dayta a kanito. Padakkelem laeng ti problema no ipalubosmo a marurod, maupay, wenno madanaganka.”

● Aganuska. Amirisem a saan nga amin ti dagus a sumungbat. Ti di komportable a panagsardeng ti saritaan dina kaipapanan a dinaka magustuan dayta a tao wenno masapul nga isardengmon ti makisarita. No dadduma, makumikom la ngamin dagiti tattao​—wenno managbabainda a kas kenka. Kadagita a kasasaad, mabalin a makatulong no ikkam pay la ti tao iti bassit a gundaway a makipasig kenka.

● Padasem a kasarita dagiti adulto. No dadduma, dagiti adulto, nangnangruna dagiti nataengan a Kristiano, ket talaga a mannakipagrikna kadagiti agtutubo a makidangdangadang iti kinamanagbabain. Isu a dika bumdeng a makisarita iti maysa a nataengan a tao. Kastoy ti kinuna ni Kate: “Mabalinko ti agrelaks no kasarsaritak dagiti adulto agsipud ta ammok a didak ipato, uyawen, wenno pabainan a nalabit isu ti aramiden dagiti kasadarko.”

Magutugot Babaen iti Ayat

Nupay mabalin a makatulong dagitoy a singasing, awan ti nalaka a pormula a pangparmek iti kinamanagbabain. Inton agangay, daytat’ saanto laengen a basta panangyaplikar iti sumagmamano a nasayaat a wagas wenno pamay-an. Aggubuayto daytan iti ‘panagayatmo iti kaarrubam a kas iti bagim.’ (Santiago 2:8) Wen, sursuruem ti maseknan iti dadduma a tattao​—nangnangruna kadagiti Kristiano a kakabsatmo. (Galacia 6:10) No adda napudno a panagayat iti pusom, maparmekmonto ti buteng ken kinaawan talged ket pagreggetamton ti makigayyem kadagiti sabsabali. Kas iti kinuna ni Jesus, “ti naruay iti puso sawen ti ngiwat.”​—Mateo 12:34.

Kuna ni Barry a nadakamat itay: “No ad-adda a maam-ammok ti dadduma a tattao, nalaklakak idan a kasarita.” Iti sabali a pannao, no ad-adda a sanayem ti agbalin a mannakigayyem, laklakaemton dayta. Bayat a makigayyemka ken mariknam nga ad-adda nga akseptarendakan dagiti sabsabali, sigurado a mariknamton a makagunggona unay ti panagreggetmo!

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 13]

Sikan ti mangyun-una ken makipasetka kadagiti tungtongan!