Dagiti Pakasaritaan ti Pammati Manipud iti Historiko a Pagbaludan

Iti intero a lubong, dagiti pagbaludan ket sarsarungkaran dagiti boluntario a Saksi ni Jehova tapno tulonganda dagiti balud a sipapasnek a kayatda ti umadani iti Dios. Nasuroken a 20 a tawen ti sibaballigi a panangikonduktami iti programa a panangisuro iti Biblia iti pagbaludan ti Atlanta, Georgia, E.U.A. Makapakarit ti panangyadal iti Biblia iti uneg ti pagbaludan. Kas boluntario a ministro, nakasaritamin dagiti dati nga agtatakaw kadagiti banko, manangkikil, manangpapatay, negosiante iti droga, estapador, ken nakaaramid kadagiti seksual a krimen. Kasano a natulongan dagita a tattao?

UMUNA, mabalin a kayatyo a maammuan no kaano ken no kasano ti damo a pannakastrek dagiti Saksi ni Jehova iti daytoy a pagbaludan. Hulio 4, 1918 idi. Maysa a grupo a buklen ti walo a mabigbigbig a Kristiano a ministro ti kinadua dagiti guardia nga immuli kadagiti 15 ti katukadna nga agdan a granito iti daytoy a pagbaludan. No nasurot ti gagangay a maipapaalagad idi a pagannurotan, naposasanda iti “nakakabit iti naibarikes kadakuada a kadena tapno dida maingato ti im-imada” ket sikakawar met dagiti sakada. Dagiti kassangpet ket lallaki a kualipikado iti naespirituan a nangidaulo kadagiti International Bible Students, kas pannakaawag idi dagiti Saksi ni Jehova. Saan idi a napugtuan dagidiay a lallaki a kasapulan ti kurang a makatawen tapno maduktalan a naan-anay a di nainkalintegan ti pannakaibaludda. Idi Marso 1919, immulog ti walo a Saksi a ministro kadagidi isu met la nga agdan ti pagbaludan a saanen a nakaposas ken nakadenaan. Idi agangay, naabsueltoda idi inkeddeng dagiti autoridad nga ilusulosda ti darum.a

Bayat ti pannakaibaludda idiay Atlanta, nangikondukta dagidiay a Kristiano a lallaki kadagiti klase ti panagadal iti Biblia. Idi agangay, impadamag ti maysa kadagiti walo a balud a ni A. H. Macmillan nga idi damo, naunget ti segundario a warden ngem natignay idi agangay a mangibaga iti: “Nagsayaat ti isursuroyo sadiay [kadagiti balud]!”

Ita, nasurok a 80 a tawen kalpasanna, dagiti nabunga a klase ti panagadal iti Biblia ket nagtultuloy a nangpataud iti manayon nga impresion kadagiti tattao iti dayta met la a pagbaludan. Iti sumagmamanon nga okasion, nangipaay dagiti opisial iti pagbaludan kadagiti espesial a panangbigbig ken pammadayaw iti dadduma a miembro ti grupomi. Ti kinaepektibo ti programa a panangisuro dagiti Saksi ni Jehova ket naitampok metten iti Volunteer Today, maysa a periodiko ti nasion nga ipabpablaak ti Department of Justice, Federal Bureau of Prisons ti E.U.

Maysa kadagiti pagimbagan ti programa a panangyadal iti Biblia kadagiti balud isut’ nakaskasdaaw a panagbalbaliw ti kababalinda. Kas resultana, nasapsapa a nawayawayaan ti dadduma ngem iti inkeddeng ti pagbaludan. Nalabit pagarupen dagiti managduadua nga agpalpaliiw a dagiti balud ket agadal laeng iti Biblia gapu iti kasta a rason. Nupay husto dayta iti sumagmamano a kasasaad, masansan a ti kasupadina ti paneknekan dagiti kapadasanmi. Kanayon a maragsakankami a makadamag a tagtaginayonen latta dagiti inyadalanmi ti nasayaat a Nakristianuan a kababalin iti adun a tawen kalpasan a nawayawayaanda manipud iti pagbaludan. Ti sumaganad ket sumagmamano laeng iti adu a kapadasan a tinagiragsakmi iti uneg dagiti nagngangato a pader daytoy historikal a pasilidad.

Nakasarak iti Namnama Dagiti Imigrante a Balud

Idi rugrugi ti 1980, tinagiragsakmi a mangaskasaba iti pagbaludan iti Atlanta ti pribilehio a tumulong iti adu nga imigrante a balud. Nakaskasdaaw ti sumagmamano kadagiti panagbalbaliwda.

Talaga a napeggad a balud ni Raoulb idi unana. Isu ken ti gayyemna ket propesional a kriminal a mangikarkaro iti sentensiada gapu iti pammapatay. Partikular a naranggasda, sigun kadagiti panglakayen a timmulong kadakuada. Adu ti mortal a kabusor ni Raoul. Adda lalaki a nangisapata a patayenna ni Raoul, ket insapata met ni Raoul a kastat’ aramidenna kenkuana. Nabutngan ni Raoul idi naammuanna a ti kangrunaan a kabusorna ket nayakar idiay Atlanta. Di maliklikan nga addanto panawen a dagitoy nabayagen nga agbinnusor ket agkinnita manen iti arubayan, iti kapeteria, wenno iti selda. Nupay kasta, kalpasan ti pannakipagadalna iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova, nakaskasdaaw ti panagbalbaliw ti panagpampanunot, ugali, ken langa ni Raoul. Idi nagkinnita met laengen ti dua a lallaki iti arubayan ti pagbaludan, ni Raoul ket saan man la a nalasin ti kangrunaan a kabusorna! Saan a pulos a napasamak ti di koma maliklikan a nadara a panagrinnangetda.

Idi inkeddengen ni Raoul nga isimbolo ti dedikasionna iti Dios babaen ti panagbautisar, kasapulan ti maitutop a pagkargaan iti danum. Timmulong ti tsaplin iti pagbaludan babaen ti panangtedna iti nangisit a lungon kas pagitaneban. Ti lungon ket pinunnoda iti danum. Ngem kasla dakdakkel ni Raoul ngem iti lungon. Isu nga inkagumaan ti dua a panglakayen nga itanebda a naan-anay ni Raoul kas iti kalikaguman ti Biblia. (Lucas 3:21) Ita, nawayawayaanen ni Raoul ket agserserbi kas naregta a Kristiano a ministro.

Idi 1987, ti pammilin a maideporta ti adu nga imigrante a balud ti nangibunga iti makadadael ken nabara a kinaranggas iti pagbaludan a nagbalin a paulo ti damdamag iti intero a lubong. Adda dagiti na-hostage. Nupay kasta, sumagmamano la a tattao ti makaammo iti pakasaritaan dagiti natured nga imigrante a balud a situtured a nangirisgo iti biagda babaen ti panagkitakitda a makipaset iti nadara ken naranggas nga iyaalsa. Isuda dagiti iyad-adalanmi iti Biblia. Dagitoy a lallaki nga ensigida idi a makiranget agingga a mapatayda ti kabusorda ket nagtalinaed a neutral​—dida nakipaset iti kinaranggas ken bandalismo. Anian a nabatad a pammaneknek iti pannakabalin ti Biblia a mangbalbaliw uray kadagiti nadangkok a kriminal tapno agbalinda a Kristiano a managayat iti talna!​—Hebreo 4:12.

Panagpakawan

Ti kapadasan ni James ti maysa pay a nakallalagip a kapadasan. Dati a Saksi ni Jehova ngem impalubosna a kimmapuy ti espiritualidadna. Nasulisog ket nagkusit iti maysa a banko. Isut’ nailaksid iti kongregasion Kristiano ket naibalud iti pagbaludan ti Atlanta. Idi agangay imbagana kadakami: “Daydi ti nakalkaldaang unay a paset ti biagko.”

Narigat ti biag iti pagbaludan. “Nariknak ti nakaro a pannakaiputong ken panagleddaang,” malagip ni James. Nupay kasta, ti pannakaibaludna iti nailet a selda ti nagnakmanna. Kastoy ti panangdeskribirna: “Saan a ti narigat a kasasaadko ti kangrunaan a nagsakitan ti nakemko no di ket ti panangpaayko iti nailangitan nga Amak.” Kalpasan ti sumagmamano a bulan, maysa kadagiti balud nga agpapayadal iti Biblia kadagiti boluntario a Saksi ti immasideg ken ni James sana inawis a tumabuno kadagiti klase ti panagadal iti Biblia. Idi damo, nagkitakit ni James ta mabain. Ngem idi indagadag latta ti agtutubo a lalaki, timmabuno met laengen ni James iti gimong iti Domingo.

Natignay unay a nakakita iti naayat a pannakaseknan dagiti Saksi a mangidadaulo iti klase dagiti estudiante. Idi agangay adda pay ti nakatignayanna. Gapu kadagiti napadasanna, impagarup ni James a dakkel ti sueldo ti amin a relihioso a boluntario gapu iti trabahoda a panangtulong kadagiti balud. Ngem nasdaaw idi naammuanna nga awan a pulos ti tangdan wenno sueldo dagiti Saksi kadagiti serbisioda.​—Mateo 10:8.

Nangrugin a sinegseggaan ni James dagiti gimong. Nakitana a naasi ken manangparegta dagiti kakabsat a mangidadaulo kadagidiay a gimong. Adda partikular a panglakayen a nagustuanna. “Pinadpadaanak ti simmaruno nga isasarungkarna,” malagip ni James, “agsipud ta pinagbalinna a nabiag ti kinapudno ti Sao ti Dios; makaakar ti kababalinna. Impaawatna kaniak a nasken a basaek a naimbag ti Biblia tapno maawatak ti pudno a kababagas ti mensahena​—tapno maipapusok dayta ken napatpateg pay, tapno mapatanorko ti panunot ni Kristo.”

Marigatan idi ni James a mamati a mapakawan ti Dios dagiti kamalina. Ania ti nakatulong kenkuana? “Ti panangpakawan ti Dios ket nayanninaw iti panangtrato kadakami dagiti matalek ken managsakripisio a lallaki.c Bimmatad unay ti maysa a banag: Agpapan pay kadagiti nakaro a basolko, saan a pulos nga imparikna ti kabsat a saannakon a mapakawan ti Dios. Saannak a pulos a binaybay-an ni Jehova. Nakitana ti naimpusuan a panagbabawik ken ti panangisardengko iti kasta a sinasaur ken minamaag a kurso; ket pinaraburannak iti kasta unay.” Kinapudnona, naisublin ni James iti kongregasion Kristiano. Agarup maysa a dekadan ti napalabas nanipud idi nawayawayaan manipud iti pagbaludan ket kanayon nga aktibo ken naregta. Iti pakaragsakan ti asawana ken ti pamiliana, maysa itan a ministerial nga adipen ket nabiit pay nga imparangna ti kaunaan a palawagna iti publiko.

Panangsapul iti Dalan

Naam-ammomi ni Johnny idi rugrugi ti dekada 1990. Adda sumagmamano a Saksi ni Jehova a kabagian ti pamiliana, ngem awan kadakuada ti nabileg iti naespirituan kabayatan ti panagubing ni Johnny idi a kasapulanna ti naespirituan ken moral a panangiwanwan. Naisagmak ni Johnny iti kriminal a panagbiag. Nasentensiaan a maibalud iti kampo a pagbaludan nga asideg iti pagbaludan ti Atlanta. Kabayatan ti kaaddana iti kampo, nadamagna nga adda dagiti klase nga iyad-adalanmi iti Biblia isu nga inkeddengna ti tumabuno.

Idi damo, marigatan unay ni Johnny nga agbasa. Nupay kasta, magagaran unay a mangammo iti ad-adu pay maipapan ken Jehova ken ni Jesu-Kristo nga uray la a desidido a kayatna ti makasursuro nga agbasa a sisasayud. (Juan 17:3) Masansan a tultulonganmi dagiti balud kadagiti isursuromi a klase nga agbasa a sisasayud, nangruna no maipapan iti panangtarus iti basbasaenda ken iti panagbasada iti publiko. Inkagumaan ni Johnny ti nagadal nga uray la a minatmatan dagiti padana nga estudiante kas ulidan gapu iti kinapasnekna nga estudiante iti Biblia.

Adu a bulan kalpasanna, nayakar ni Johnny iti pagbaludan idiay Talladega, Alabama, tapno tumabuno iti maysa kadagiti makaisuro a programa maipapan iti droga. Idi simmangpet, dagus a nakipaset kadagiti Nakristianuan a gimong dagiti Saksi ni Jehova a maang-angay sadiay. Nagtalinaed nga aktibo agingga a nawayawayaan idi agangay. Ket idi dimteng dayta a naragsak nga aldaw, dagus a binirokna dagiti Saksi iti bassit nga ilina. Sibabara nga inawatda ket intultuloyna ti nagadal ken rimmang-ay iti naespirituan.

Ti kinagagar ken panagayat ni Johnny iti kinapudno ti Biblia ti nangparegta met ken ni nanangna tapno agbalin a naregregta a makipaset kadagiti aktibidad ti kongregasion. Isut’ dakkel a gubuayan ti bileg ken praktikal a tulong para kenkuana. Nabiit pay a nabautisaran ni Johnny kas simbolo ti dedikasionna ken Jehova a Dios ket agtultuloy nga aktibo a makipaspaset iti Nakristianuan a ministerio.

Nawadwad a Panagani

Kabayatan ti napalabas a dua a dekada, nasurok nga 40 a balud iti pagbaludan ti Atlanta ti natulonganen tapno agbalinda a bautisado a ministro dagiti Saksi ni Jehova; nasurok a 90 a dadduma pay a balud ti nagunggonaan metten manipud iti linawas a panagadal iti Biblia. Nabautisaran ti dadduma a balud kalpasan a nawayawayaanda iti pagbaludan wenno iti iyaakarda iti dadduma pay a pagbaludan.

Dakami a linawas a sumarsarungkar iti daytoy historiko a pagbaludan tapno tulonganmi dagiti pudno nga agbabbabawi a balud ket agyaman unay iti panagserbimi iti daytoy nagpaiduma a Nakristianuan a ministerio. (Aramid 3:19; 2 Corinto 7:8-13) Iti nakalkaldaang a lugar a guardiado dagiti torrena kadagiti nagtagipaltog, addaan kadagiti de koriente a ruangan, ken aggilapgilap a nakunikon a barut, kasta unay ti rag-o ken siddaawmi a makakita a dagiti dati a kriminal iti pagilian binalbaliwandan ti kabibiagda ken agbalbalindan a mapagpiaran nga umili ken matalek a managdaydayaw iti Dios.​—1 Corinto 6:9-11.​—Naipatulod.

[Dagiti Footnote]

[Kahon/Dagiti ladawan iti panid 20, 21]

“Pinadagusyo ti Sumagmamano Kadagiti Kasingedan a Gagayyemko”

IDI Abril 1983, ni Frederick W. Franz nga agserserbi idi a kameng ti Bagi a Manarawidwid dagiti Saksi ni Jehova, sinarungkaranna ti pagbaludan ti E.U. idiay Atlanta. Talaga a nagagaran a simmarungkar iti daytoy a pagbaludan. Bayat a simrek iti pasdek, sipipigsa a kinunana iti guardia a nakatugaw iti sango ti lamisaan nga adda iti koridor: “Kayatko a maammuanyo a pinadagusyo ti sumagmamano kadagiti kasingedan a gagayyemko ditoy!” Talaga a nasdaaw ti guardia. Ania ti tuktukoyen idi ni Franz?

Innem a pulo ket uppat a tawen kasakbayanna, siuulbod a napabasol ni Joseph F. Rutherford ken ti pito a kakaduana iti panangliput iti turay. Idi agangay, nagbalin a nasinged nga aggayyem ken agkatrabahuan da Rutherford ken Franz. Iti dayta a tiempo, nasurok nga 40 a tawen kalpasan ti ipapatay ni Rutherford​—ket agtawen met idin ni Kabsat Franz iti agarup 90​—naragsakan a simmarungkar iti nakaibaludan ti gayyemna adun a tawen ti naglabas. Di pagduaduaan a nalagipna ti naaramidan ni Rutherford ken dagiti kakaduana iti pagbaludan. Ania dayta?

Di nagbayag kalpasan a simmangpet ni Rutherford ken dagiti kakaduana, kinuna kadakuada ti segundario a warden: “Adda ipatrabahomi kadakayo. Ita, ania ti kabaelanyo nga aramiden?”

“Apo,” simmungbat ni A. H. Macmillan a maysa kadagiti walo, “awan pay a pulos ti sabali nga inaramidko iti intero a panagbiagko no di ti mangasaba. Adda kadin ti nangaramid iti kasta ditoy?”

“Awan pay! Dayta ti makagapu iti pannakaibaludyo ditoy, ken ipakaammok kadakayo a saan a mabalin a mangasabakayo ditoy.”

Napalabas ti sumagmamano a lawas. Naikalikagum iti amin a balud a makimisada no Domingo, ket kalpasanna, agbati dagiti mayat para iti narelihiosuan a panangisuro a maangay iti dayta met la nga aldaw. Inkeddeng ti walo a lallaki a mangbuangayda iti bukodda a klase ti panagadal iti Biblia ket nagrerelieboda a nangidaulo iti dayta. “Nangrugi nga immay ti sumagmamano nga usioso, ket immadu pay ti dimmar-ay,” inlawlawag idi agangay ni Rutherford. Di nagbayag, nagbalin a 90 ti dati a 8 a mangbukel iti bassit a grupo!

Ania ti reaksion dagiti balud iti klase a panagadal iti Biblia? Kinuna ti maysa a balud: “Agtawenakon iti 72, ket nasken a maibaludak pay tapno maammuak ti kinapudno. Gapu iti daytoy, agyamanak ta naibaludak.” Kinuna ti maysa pay a balud: “Asidegen a mawayawayaanak; maladingitanak ta mabatikayo . . . Mabalin kadi nga ibagayo no pakasarakak kadagiti tattao a kas kadakayo inton agawidak?”

Iti rabii sakbay a nawayawayaan ti walo a lallaki, adda makapikapik a surat a naawatda manipud iti agtutubo a lalaki a timmabuno idi iti klaseda. Kastoy ti insuratna: “Kayatko a maammuanyo a tinulongandak tapno magutugotak nga agbalin a naim-imbag, nasaysayaat a tao, no mabalin a tumanor ti kasta manipud iti nakapimpiman, nakarugrugit ken nakadakdakes a kas kaniak. . . . Nakapuyak, nakakapkapuy, awan ti ad-adda a makaammo iti daytoy ngem iti bagik, ngem padasek ken ikagumaak no kasapulan, a gun-oden ti naan-anay a bunga daytoy bukel nga intukityo, tapno saan laeng a ti bagik ti matulongak no di ket uray dagiti adda iti aglawlawko. Mabalin a kasla karkarna daytoy, a naggapu iti tao a kas kaniak, ngem talaga nga ipaypaysok nga aramiden ti amin a nasaok.”

Ita, nasurok a 80 a tawen kalpasanna, ituktukit pay laeng dagiti Saksi ni Jehova dagiti bukel ti kinapudno ti Biblia iti pagbaludan ti Atlanta​—agraman iti dadduma ken nagadu pay a pagbaludan.​—1 Corinto 3:6, 7.