Panangipaay iti Kasapulan Dagiti Annak

NALAWAG a kasapulan dagiti annak ti adu nga atension, ket nabatad nga adu ti di makagunggun-od iti kasapulanda. Kasta ti apag-isu a kasasaad dagiti agtutubo itatta. “Ita pay laeng a masansan a mayadayo dagiti agtutubotayo kadagiti pamiliada, napaidamanda unay iti praktikal a kapadasan ken kinasirib,” insennaay ti maysa a managsirarak a naadaw iti Globe and Mail ti Toronto, Canada.

Ania ti kamali? No maminsan, mabalin kadi nga ibaga a ti saan a pannakabigbig iti kinapateg ti panangipaay iti atension kadagiti ubbing ti maysa a makagapu iti parikut? “Masapul nga agsursurotayo amin no kasano ti agbalin a nagannak,” kuna ti maysa a sikologo a tumultulong kadagiti babbai a bassit ti birokda tapno masursuroda nga aywanan dagiti kappasngay nga annakda. “Ket masapul a bigbigentayo a nagadunto ti masagraptayo a gunggona no mangbusbostayo iti tiempo a kadua dagiti annaktayo.”

Uray pay dagiti maladaga masapulda ti kanayon a panangisuro. Saan la a sagpaminsan a sumagmamano a minuto, no di ket masansan​—wen, iti agmalmalem. Ti panawen a mabusbos a kadua dagiti ubbing manipud kinamaladaga agingga a dumakkelda ket napateg iti nasayaat nga itatanorda.

Masapul ti Panagsagana

Tapno matungpal ti nadagsen a rebbengenda, masapul a saganaan dagiti nagannak ti pannakaipasngay ti anakda. Mabalin a makasursuroda iti prinsipio nga impatuldo ni Jesu-Kristo maipapan iti kinapateg ti nasakbay a panagplano. Kinunana: “Asino kadakayo a kayatna ti mangbangon iti torre ti saan nga agtugaw nga umuna ket pattapattaenna ti magastos?” (Lucas 14:28) Ti panangpadakkel iti anak​—a masansan a makuna a 20 a tawen a proyekto​—ket narikrikut nga amang ngem iti panangibangon iti torre. Gapuna, ti naballigi a panangpadakkel iti anak kasapulanna ti plano.

Umuna, napateg ti mental ken naespirituan a panagsagana maipapan iti panangawat kadagiti rebbengen iti panagbalin a nagannak. Natakuatan ti maysa a panagadal iti kabibiag ti 2,000 a masikog a babbai idiay Alemania a nasalsalun-at nga amang​—iti emosional ken pisikal​—ti annak dagiti inna a mangsegsegga iti kaadda ti maysa a pamilia ngem iti annak dagiti inna a dida kinayat ti panagsikogda. Iti kasumbangirna, pinattapatta ti maysa a managsirarak a ti babai a nariribuk ti panagasawana mabalin a 237 a porsiento a dakdakkel ti posibilidadna a makaipasngay iti anak nga addaan emosional ken pisikal a depekto ngem iti babai a naragsak ti panagasawana.

Nalawag ngarud a napateg ti kaadda ti ama iti naballigi nga itatanor ti ubing. Kastoy ti kapaliiwan ni Dr. Thomas Verny: “Manmano ti banag nga ad-adda a makadangran iti emosion ken bagi ti ubing, ngem iti ama a mangabuso wenno mangbaybay-a iti masikog nga asawana.” Kinapudnona, masansan a maibaga a ti ama a mangay-ayat iti ina ti ubing ti kasayaatan a sagut a mabalin nga awaten ti ubing.

Dagiti hormone a mainaig iti danag ken rigat, a mairuar iti dara ti ina ti mabalin a mangapektar iti sikog. Nupay kasta, maipagarup a ti laeng nakaro wenno napaut a panagdanag ti ina ti napeggad, saan a ti sagpaminsan a makapaliday a kasasaad wenno makapadanag a pasamak. Kasla ti kapatgan isut’ marikna ti masikog maipapan iti di pay naipasngay nga anakna.a

Kasano ngay no masikogka ket saanyo a pagayatan ken ni lakaymo ti panagsikogmo? Mabalin a gagangay a pagleddaangan ti maysa a babai ti panagsikogna. Ngem kanayon a laglagipem a dayta saan a basol ti anakmo. Kasano ngarud a makapagtalinaedka a kalmado nupay narigat dagiti kasasaad?

Nakatulongen iti minilion ti nainsiriban a panangiwanwan ti Sao ti Dios a ti Biblia. Kastoy ti kunana: “Iti amin a banag babaen iti kararag ken araraw agraman panagyaman maipakaammo koma dagiti dawatyo iti Dios; ket ti talna ti Dios a mangringbaw iti isuamin a panunot saluadannanto dagiti pusoyo ken dagiti pannakabalin ti isipyo babaen ken Kristo Jesus.” Mabalin a masdaawka a babaen iti panangyaplikar kadagita a sasao matulonganka a mangannurot iti daytoy a balakad: “Dikay maringgoran iti aniaman.” (Filipos 4:6, 7) Mariknamto ti naayat a panangandingay ti Namarsua, a makabael a mangaywan kenka.​—1 Pedro 5:7.

Gagangayen a Kapadasan

Iti umuna a sumagmamano a lawas kalpasan ti panagpasngay, makarikna ti dadduma nga ubing pay nga inna ti di mailawlawag a panagliday ken panaglaladut. Mabalin nga agbaliwbaliw ti rikna uray pay dagiti babbai a maragsakan a maaddaan iti anak. Gagangayen ti kasta a panagbaliwbaliw ti rikna. Ngamin, kalpasan ti panagpasngay dagiti babbai, mapasaranda ti panagbalbaliw ti kaadu ti hormone-da. Gagangay met a marikna ti damo a nagpasngay a kasla dina magebgeban dagiti rebbengen ti maysa nga ina​—panagpasuso, panangsukat iti lampin, ken panangaywan iti anak, a di makauray tapno maipaay dagiti kasapulanna.

Narikna ti maysa nga ina nga agsangit ti anakna tapno mangriribuk laeng kenkuana. Di ngarud pakasdaawan a kinuna ti maysa nga espesialista idiay Japan maipapan iti panangaywan iti anak: “Talaga nga agrigat ti amin a mangpadpadakkel iti annak.” Sigun iti daytoy nga espesialista, “ti kapatgan ket saan koma a pulos nga agputputong ti ina.”

Uray pay no sagpaminsan a malidliday ti ina, masalaknibanna ti anakna tapno di maapektaran iti panagbaliwbaliw ti riknana. Impadamag ti magasin a Time: “Dagiti malidliday nga inna a makailiwliwag iti kinalidayda, a kanayon a mangay-aywan ken makiay-ayam iti annakda, ket naaddaanda iti naragragsak nga annak.”b

No Kasano a Makatulong ti Ama

Ti ama ti ubing ti masansan a kasayaatan a mangipaay iti kasapulan a tulong ken pammaregta. No agsangit ti ubing iti tengnga ti rabii, kaaduanna a mabalin nga asikasuen ti ama ti kasapulan ti ubing tapno makaturog ni baketna. Kastoy ti kuna ti Biblia: “Dagiti assawa a lallaki masapul a kanayon nga adda konsiderasionda iti assawada iti panagbiagda nga agkadua.”​—1 Pedro 3:7, The Jerusalem Bible.

Nangipaay ni Jesu-Kristo iti naan-anay a pagwadan nga annuroten dagiti assawa a lallaki. Impaayna pay ti biagna kadagiti pasurotna. (Efeso 5:28-30; 1 Pedro 2:21-24) Gapuna, dagiti assawa a lallaki a mangisakripisio iti nam-ayda ken mangidaulo iti panangaywanda iti annak tultuladenda ni Kristo. Kinapudnona, pagbinnuligan ken pagtinnulongan ti ama ken ina ti panangpadakkel kadagiti annak.

Pagbinnuligan ken Pagtinnulongan

“Kas agassawa, detalyado a pinagsaritaanmi no kasano a padakkelenmi ti anakmi,” kuna ni Yoichiro, nga ama ti ubing a babai nga agtawen iti dua. “No rumsua ti parikut, pagsaritaanmi no kasano a risutenmi.” Nabigbig ni Yoichiro a kasapulan ni baketna ti inana, isu a masansan nga itugotna ti anakna no adda apagbiit nga asikasuenna wenno gatangenna.

Idi un-unana, idi kadawyan a dadakkel ken nasingsinged dagiti pamilia, dagiti inauna nga annak ken kakabagian ti tumulong kadagiti nagannak a mangaywan iti ubbing. Isu a di pakasdaawan a kuna ti agtartrabaho iti Child-Rearing Support Center idiay Kawasaki, Japan: “Kaaduanna, matulongan dagiti inna no makisaritada iti sabsabali maipapan iti dayta a banag. Babaen iti sangkabassit a tulong, makapagballigi ti adu nga inna a mangrisut kadagiti parikut.”

Kuna ti magasin a Parents a dagiti nagannak “masapulda ti adu a tattao a mabalinda a kasarita tapno maibagada dagiti pakaseknanda.” Sadino ti pakasarakan kadagita a tattao? Babaen ti pannakisarita ken panagimdengda kadagiti nagannak wenno katuganganda, adu ti masursuro dagiti baro nga inna ken amma. Siempre, bigbigen koma dagiti lola ken lolo a dagiti agassawa ti kangrunaan nga agdesision.c

Dagiti kapammatian ti sabali pay a mabalin a pagpatulongan dagiti agtutubo a nagannak. Iti lokal a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova, mabalin a makasarakka kadagiti aduanen iti kapadasan iti panangpadakkel iti annak ken situtulok nga umimdeng kadagiti parikutmo. Mabalin nga adda maibagada a sumagmamano a makatulong a pamuspusan. Masansan a mabalinmo ti agpatulong kadagiti “babbaket” ​—nga awagan ti Biblia nga addaan iti ad-adu a kapadasan maipapan iti panagbiag a maitunos kadagiti Nakristianuan a prinsipio​—a sidadaan a tumulong kadagiti agtutubo a babbai.​—Tito 2:3-5.

Pudno a masapul met a pilien dagiti nagannak ti denggenda nga opinion ti dadduma. “Pagammuan ta nagadu metten ti mangted iti balakad no kasano nga isuro dagiti annak,” kuna ni Yoichiro. Inamin ti baketna a ni Takako: “Idi damo, mariribukanak kadagiti singasing nga ited ti dadduma, ta panagriknak dildillawenda ti bassit pay a kapadasak kas maysa nga ina.” Ngem babaen iti panagsursuro iti sabsabali, adu nga agassawa ti natulongan a maaddaan iti natimbeng a panangmatmat iti panangipaay iti kasapulan ti annakda.

Ti Kasayaatan a Magun-odan a Tulong

Uray pay no kasla awan ti pagpatulongam, adda maysa a mapagtalkan a pakapabilgan. Ni Jehova a Dios, daydiay namarsua kadatayo ken makakita ‘uray pay iti maisiksikog a bagi’ dagiti naipasngay ditoy daga. (Salmo 139:16) Naminsan, imbaga ni Jehova iti ilina idi un-unana, kas nailanad iti Saona a ti Biblia: “Mabalinan aya ti asawa a babai a lipatan ti agsussusona iti kasta saanna a kaasian ti anak ti tianna? Uray dagitoy a babbai makalipatda, ngem siak saankanto a malipatan.”​—Isaias 49:15; Salmo 27:10.

Kinapudnona, di malipatan ni Jehova dagiti nagannak. Iti Biblia, nangipaay kadakuada kadagiti nagsayaat a pagsurotan iti panangpadakkel iti annak. Kas pagarigan, agarup 3,500 a tawenen ti napalabas, nagsurat ti mammadto ti Dios a ni Moises: “Masapul nga ayatem ni Jehova a Diosmo buyogen ti isuamin a pusom ken isuamin a kararuam ken isuamin a bikasmo.” Kalpasanna, kinuna ni Moises: “Dagitoy a sasao [agraman ti pammagbaga nga ayatem ken agserbika ken Jehova] nga ibilbilinko kenka ita nga aldaw addadanto ita pusom; ket masapul nga iyukuokmo ida iti anakmo ken sawem ti maipapan kadagita no agtugawka iti balaymo ken no magnaka iti dalan ken no agiddaka ken no bumangonka.”​—Deuteronomio 6:5-7.

Ania ti maawatam a napateg a punto iti daytoy a panangiwanwan ti Sao ti Dios? Saan aya a ti panangisurom kadagiti annakmo ket rumbeng a regular ken agtultuloy iti kada aldaw? Kinapudnona, saan nga umdas ti basta panangiskediul iti makuna a sagpaminsan a de kalidad a tiempo a maipaay kadagiti annakmo. Tangay masansan a rumsua lattan dagiti napateg a kanito ti panagsasarita, masapul nga adda regular a panawenmo a makisarita kadagiti annakmo. No aramidem ti kasta, mabalin a matungpalmo ti bilin ti Biblia a: “Sanayem ti ubing sigun iti dalan nga agpaay kenkuana.”​—Proverbio 22:6.

Ti umiso a panangsanay iramanna ti napigsa a panangibasa kadakuada. Ibaga ti Biblia kadatayo a ti umuna-siglo nga adalan a ni Timoteo ‘naammuanna ti nasantuan a sursurat manipud kinamaladaga.’ Isu a nalawag a ti nanangna a ni Eunice, ken ti lolana a ni Loida ti nangibasa kenkuana iti napigsa idi maladaga pay laeng. (2 Timoteo 1:5; 3:14, 15) Nasayaat no dagus a rugiamon nga aramiden daytoy apaman nga irugimon a kasarita ti maladagam. Ngem ania ngay ti ibasam, ken ania ti kasayaatan a pamay-an ti panangisurom uray iti maladaga?

Bay-am a denggen ti anakmo ti panagbasam iti Biblia. Nabatad a dayta ti naibasa ken ni Timoteo. Adda metten dagiti magun-odan a libro a mangisuro kadagiti ubbing maipapan iti Biblia babaen kadagiti de kolor a ladawan. Makatulong dagitoy iti ubbing tapno makitada ti bambanag nga isursuro ti Biblia. Kas pagarigan, adda Ti Librok Dagiti Estoria ti Biblia ken Ti Katan-okan a Tao a Nagbiag Pay Laeng. Babaen kadagita a libro, naipasagepsep dagiti pannursuro ti Biblia iti isip ken puso ti minilionen nga ubbing.

Kas kuna ti Biblia, “ti annak ket tawid manipud ken Jehova; ti bunga ti tian ket gunggona.” (Salmo 127:3) Intalek ti Namarsua kenka ti “maysa a tawid,” a nakaay-ayat nga ubing, a mabalin a maipagpannakkelmo ken pagragsakam. Ti panangpadakkel iti annak, nangruna no agbalinda a managdaydayaw iti Namarsua kadakuada, ket pudno a makagunggona nga annongen!

[Footnotes]

[Ladawan iti panid 8]

Nakapatpateg ti rikna ti maysa nga ina maipapan iti sikogna

[Ladawan iti panid 9]

Nupay agbaliwbaliw ti rikna ti baro nga ina kalpasan ti panagpasngayna, nagadu ti maaramidanna tapno marikna ti anakna a maay-ayat ken natalged

[Ladawan iti panid 10]

Adda rebbengen dagiti amma a makiraman iti panangaywan iti ubing

[Ladawan iti panid 10]

Ti panangibasa iti anak rumbeng a mangrugi iti kinamaladaga