Ti Pusa nga Agpegpeggad Unay a Maungaw Ditoy Daga
BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY ESPANIA
Nabayagen nga agdinamag ti napigsa a panagkita ken kinasiglat ti maysa a kita ti atap a pusa a napanaganan iti lynx. No nalawag ti panangmatmat ti maysa a tao iti bambanag, kuna dagiti Espaniol nga isut’ addaan “kadagiti mata ti lynx.” Nakalkaldaang ta sabali itan ti agdinamag a pakasaritaan ti Iberian lynx (Lynx pardinus) a saan a mainaig iti panagkita wenno kinasiglatna. Maibilang daytan a “ti kita ti pusa nga agpegpeggad unay a maungaw ditoy daga.”a
Adu a tawenen nga agnanaed ti Iberian lynx iti intero a Portugal ken Espania ken nalabit uray pay iti adayo a Pyrenees a paset ti Francia. Kadagitoy nga aldaw, manmano a grupo ti agbibiag iti nadumaduma a paset ti abagatan a laud a rehion ti Iberian Peninsula. Ngem agarup dua laeng kadagitoy a grupo ti addaan iti umdas a kaadu ti populasion tapno posible a makapagpaaduda, ket makapadanag ta kellaat a bimmassit ti bilang dagiti lynx.
Sigun iti dadduma a pattapatta, kellaat a bimmassit itan ti bilang dagiti Iberian lynx ta kurang payen a 200 ti bilangda. Ania ti makagapu iti daytoy makapadanag nga ibabassit ti bilangda? Kuna ti dadduma a ti kangrunaan a makagapu ket ti nakaro a kinakirang ti kangrunaan a taraonda a koneho, a bimmassit ti bilangda gapu iti sumagmamano nga epidemia ti myxomatosis. Kanayonanna, dadduma a lynx ti inanup dagiti mangnganup wenno napapatay kadagiti haywey sa manmano payen ti maitutop a pagnaedanda. Sigun iti nabiit pay a damag ti World Wildlife Fund, bumasbassit ti populasion dagiti lynx gapu kadagitoy a parikut isu a manmano laengen a lugar ti ayanda.
Nupay nailatangen ti agarup 35 a milion a doliar (U.S.) tapno maispal ti lynx nga agpegpeggad a maungaw, adda grupo dagiti eksperto a nabiit pay a nangdeskribir iti kasasaad kas “kellaat.” Sigun iti coordinator ti National Plan for the Conservation of the Iberian Lynx a ni Nicolás Guzmán, kadagiti basbassit ngem iti 200 a nabatbati a lynx iti gagangay a pagnanaedanda, ‘22 agingga iti 32 laeng ti kabaian a makabael nga agpaadu.’ Kinunana pay, ‘Agpannuray kadagitoy ti agtultuloy a panagbiag dagiti lynx.’ Nakalkaldaang ta ti pakasaritaan ti Iberian lynx ti mangipasimudaag iti kasasaad ti nagadu kadagiti nagpipintas a parsua ditoy daga.
[Footnote]
a Naklasipikar ti Iberian, wenno Spanish lynx nga “agpegpeggad unay a maungaw” iti Red List, maysa a listaan dagiti animal ken mula nga agpegpeggad a maungaw nga insagana ti International Union for Conservation of Nature and Natural Resources.
[Picture Credit Lines iti panid 18]
Foto © Fernando Ortega
sos lynx