Ti Panangmatmat ti Biblia

Maymaysa Aya ti Pudno a Dios?

DA Molec, Astoret, Baal, Dagon, Merodac, Zeus, Hermes, ken Artemis ti sumagmamano kadagiti didiosen a nadakamat iti Biblia. (Levitico 18:21; Uk-ukom 2:13; 16:23; Jeremias 50:2; Aramid 14:12; 19:24) Nupay kasta, ni laeng Jehova ti isursuro dagiti Kasuratan kas ti Mannakabalin-amin a Dios. Iti kanta ti panagballigi, indauluan ni Moises dagiti umili iti panagkantada iti: “Siasino kadagiti didios ti kas kenka, O Jehova?”​—Exodo 15:11.

Nalawag nga isursuro ti Biblia a ni Jehova ti kangatuan iti amin a sabali a didios. Ngem ania ti akem ti nababbaba a didios? Dagitoy aya agraman ti nagadu pay a sabali a didiosen a mapagdaydayawan iti adun a tawen ket agpayso a didios a nababbaba ngem iti Mannakabalin-amin a Dios a ni Jehova?

Imahinasion Laeng

Iyam-ammo ti Biblia ni Jehova kas ti maymaysa a pudno a Dios. (Salmo 83:18; Juan 17:3) Insurat ni mammadto Isaias ti mismo nga imbaga ti Dios idi kinunana: “Iti kasakbayak awan ti nabukel a Dios, ket iti kalpasak agtultuloy nga awan. Siak​—siak ni Jehova, ket malaksid kaniak awan ti manangisalakan.”​—Isaias 43:10, 11.

Saan laeng a nababbaba ngem ni Jehova ti amin a sabali a didios. Kaaduanna, talaga a saanda a sibibiag​—nagtaudda laeng iti imahinasion ti tao. Tukoyen ti Biblia dagitoy a didios kas “ti aramid dagiti ima ti tao . . . , di makakita wenno makangngeg wenno makapangan wenno makaangot.” (Deuteronomio 4:28) Nalawag nga isursuro ti Biblia a ni Jehova ti maymaysa a pudno a Dios.

Di ngarud pakasdaawan a sibabatad a mamakdaar dagiti Kasuratan maibusor iti panagdayaw iti aniaman a dios malaksid ken Jehova. Kas pagarigan, sigun iti umuna kadagiti Sangapulo a Bilin a naited ken Moises, naibaga iti kadaanan a nasion ti Israel a dida agdayaw iti aniaman a sabali pay a dios. (Exodo 20:3) Apay?

Umuna, ti panagdayaw iti dios a saan met a sibibiag ket maysa a dakkel nga insulto iti Namarsua. Sigun iti Biblia, dagiti agdaydayaw kadagitoy a didiosen ket tattao a “nangisukat iti kinapudno ti Dios a maipaay iti ulbod ken nagdaydayaw ken nangipaay iti sagrado a panagserbi iti parsua imbes a Daydiay namarsua.” (Roma 1:25) Masansan a dagitoy a dios a pinartuat laeng ti imahinasion ti nairepresentar kadagiti idolo a naaramid kadagiti banag a masarakan iti nakaparsuaan, kas iti metal wenno kayo. Adu a didiosen ti nainaig iti sumagmamano nga aspeto ti nakaparsuaan kas iti gurruod, taaw, ken angin. Nalawag a naan-anay a di panangraem iti Mannakabalin-amin a Dios ti panagdayaw kadagita a sinan-dios.

Para iti Namarsua, makarimon dagiti didiosen ken idoloda. Nupay kasta, dagiti tattao a namartuat kadagitoy a didiosen ti nangnangruna a karimon ti Dios. Maawatantayo ti riknana a nayunay-unay kadagitoy a sasao: “Dagiti idolo ti nasnasion ket pirak ken balitok, ti aramid dagiti ima ti naindagaan a tao. Addaanda iti ngiwat, ngem saanda a makapagsao iti aniaman; addaanda iti matmata, ngem saanda a makakita iti aniaman; addaanda iti laplapayag, ngem saanda a makangngeg iti aniaman. Kasta met nga awan espiritu iti ngiwatda. Dagidiay mangar-aramid kadakuada agbalindanto a kas kadakuada, tunggal maysa nga agtalek kadakuada.”​—Salmo 135:15-18.

Adda pay sabali a makagapu a siiinget a namakdaar ti Biblia maibusor iti panagdayaw iti asinoman wenno aniaman malaksid ken Jehova a Dios. Ti kasta a panagdayaw ket nakaro a panangsayang iti tiempo ken panagregget. Husto laeng ti imbaga ni mammadto Isaias: “Siasino ti nangporma iti maysa a dios wenno nangsukog iti maysa a sinukog laeng a ladawan? Saan a pulos makagunggona dayta.” (Isaias 44:10) Kuna met ti Biblia nga “amin dagiti didios ti il-ili didiosda nga awanan pateg.” (Salmo 96:5) Saan a sibibiag dagiti didiosen, isu nga awan ti maganabmo no agdayawka kadakuada.

Ni Jesus, Dagiti Anghel, ken ti Diablo

No dadduma, dakamaten dagiti Kasuratan ti aktual a tattao kas didios. Nupay kasta, no sukimatentayo a naimbag, nalawag a makita a ti termino a “dios” kadagitoy a kasasaad ket saan a nairanta a mangituding kadagitoy kas didios. Imbes ketdi, kadagiti orihinal a pagsasao a nakaisuratan ti Biblia, nausar met ti termino a “dios” a mangdeskribir iti mannakabalin a persona wenno maysa nga indibidual a nadibinuan wenno nasinged unay iti Mannakabalin-amin a Dios.

Kas pagarigan, dadduma a bersikulo iti Biblia ti mangtukoy ken Jesu-Kristo kas maysa a dios. (Isaias 9:6, 7; Juan 1:1, 18) Kaipapanan kadi daytoy a rumbeng nga agdayawtayo ken Jesus? Kinuna ni Jesus a mismo: “Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem, ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti sagrado a panagserbi.” (Lucas 4:8) Ngem nalawag a nupay mannakabalin ken nadiosan ni Jesus, saan nga isursuro ti Biblia a rumbeng nga agdayawtayo kenkuana.

Matuktukoy met dagiti anghel kas ‘dagidiay kas-dios.’ (Salmo 8:5; Hebreo 2:7) Nupay kasta, awan ti mabasam iti Biblia a mangparparegta kadagiti tattao nga agdayawda kadagiti anghel. Kinapudnona, adda idi tiempo a nagamanga iti kasta unay ti lakay idin a ni apostol Juan gapu iti iyaay ti maysa nga anghel isu nga uray la agrukbab koman tapno agdayaw kenkuana. Nupay kasta, kinuna ti anghel: ‘Agannadka! Dimo aramiden dayta! . . . Agdaydayawka iti Dios.’​—Apocalipsis 19:10.

Imbaga ni apostol Pablo a ti Diablo “ti dios daytoy a sistema ti bambanag.” (2 Corinto 4:4) Kas “ti agturay iti daytoy a lubong,” isungsungsong ti Diablo ti panagdayaw iti nagadu a didiosen. (Juan 12:31) No kasta, ti amin a panagdayaw iti didios nga inaramid ti tattao ket panagdayaw ken Satanas. Ngem ni Satanas ket saan a dios a maikari a pagdayawan. Isu a mismo ti nangdutok iti bagina kas agturay, maysa a manangagaw. Inton agangay, isu a mismo ti madadael agraman ti amin a kita ti palso a panagdayaw. Inton mapasamak dayta, amin a sangatauan​—wen, amin a parsua​—agnanayon a bigbigendanton ni Jehova kas ti maymaysa a pudno ken sibibiag a Dios.​—Jeremias 10:10.

NAPANUNOTMO KADIN?

◼ Ania ti isursuro ti Biblia maipapan iti panagdayaw kadagiti idolo?​—Salmo 135:15-18.

◼ Rumbeng kadi a madaydayaw ni Jesus ken dagiti anghel kas didiosen?​—Lucas 4:8.

◼ Siasino ti maymaysa a pudno a Dios?​—Juan 17:3.

[Dagiti Ladawan iti panid 28, 29]

Dagiti ladawan manipud kannigid nga agpakannawan: Maria, Italia; dios ti mais dagiti Maya; Mexico ken Central America; Astoret, Canaan; idolo ti managanito, Sierra Leone; Buddha, Japan; Chicomecóatl, Aztec, Mexico; kali a Horus, Egipto; Zeus, Grecia

[Credit Line]

Ti dios ti mais, kali a Horus ken Zeus: Retrato nga impaay ti British Museum