Interbiu iti Maysa a Biokemiko

IDI 1996, ni Michael J. Behe, a propesor itan ti biokemika idiay Lehigh University sadi Pennsylvania, E.U.A., impakaammona a magatangen ti kaipabpablaak a librona a Darwin’s Black Box—The Biochemical Challenge to Evolution. Ti Mayo 8, 1997 a ruar ti Agriingkayo! ket addaan iti serye dagiti artikulo a napauluan “Kasano a Timmaudtayo?—Babaen ti Aksidente Wenno Nadisenio?” a nangdakamat iti libro ni Behe. Kabayatan ti sangapulo a tawen kalpasan a naipablaak ti Darwin’s Black Box, dagiti sientista a mamati iti ebolusion inkagumaanda a balusingsingen dagiti argumento ni Behe. Maysa a Romano Katoliko ni Behe ngem inakusar dagiti kritiko a palpalubosanna dagiti narelihiosuan a pammatina a mangkullaap iti panunotna kas maysa a sientista. Ibagbaga met ti dadduma a saan a nasientipikuan ti panagrasrason ni Behe. Ti maysa a mannurat ti Agriingkayo! ininterbiuna ni Propesor Behe tapno maammuan no apay a dagiti kapanunotanna ket nangpataud kadagiti kasta a kontrobersia.

AGRIINGKAYO!: APAY A PATIEM A TI BIAG KET MANGIPAAY ITI EBIDENSIA A DAYTAT’ NAINSIRIBAN A NADISENIO?

PROPESOR BEHE: No makitatayo a naurnos ti nadumaduma a piesa tapno maaramidda dagiti komplikado a banag, ikeddengtayo a nadisenio dagita. Kas pagarigan, dagiti makina nga inaldaw nga us-usarentayo—ti pangarbas iti ruot, ti lugan, wenno uray dagiti nasimsimple a banag. Ti saltok a pagtiliw iti utot ti maysa a pagarigan a kayatko nga usaren. Patiem a nadisenio dayta agsipud ta makitam a naurnos ti nadumaduma a piesana tapno maaramidna ti nakairantaanna.

Rimmang-ay itan ti siensia ta uray la a naammuannan no kasano nga agandar dagiti kabassitan a paset dagiti sibibiag nga organismo tapno agtalinaed dagitoy a sibibiag. Ket nasdaawkami unay ta natakuatanen dagiti sientista ti agan-andar ken komplikado a makinaria a naaramid manipud kadagitoy babassit a paset iti napateg a tukad ti biag. Kas pagarigan, iti uneg dagiti sibibiag a selula, adda dagiti nagbabassit a “trak” nga agbunag kadagiti suplay manipud iti maysa a paset ti selula sada ipan iti sabali a pasetna. Adda dagiti nagbabassit a “karatula” a mangibaga kadagitoy a “trak” nga agpakannigid wenno agpakannawanda. Dadduma a selula ti addaan kadagiti nagbabassit a “maikabit a makina” tapno makapagandar dagitoy iti likido. Iti aniaman pay a kasasaad, no mapaliiw dagiti tattao nga aktual nga agandar dagita a komplikado a banag, panunotenda a nadisenio dagita. Awanen ti sabali pay a pangilawlawagmi agpaay iti daytoy a kinakomplikado, agpapan pay kadagiti ikalkalintegan ti ebolusion a teoria ni Darwin. Yantangay kanayon a makitatayo a dayta a kita ti urnos ti mangipasimudaag a nadisenio dagitoy, nainkalintegan laeng no panunotentayo nga adda met masirib a nangdisenio kadagitoy nagbabassit a sistema.

AGRIINGKAYO!: ITI PANAGKUNAM, APAY NGATA A SAAN A PATIEN TI KAADUAN KADAGITI KATRABAHUAM DAGITI NABUKELMO A KONKLUSION MAIPAPAN ITI NAINSIRIBAN A PANNAKADISENIO?

PROPESOR BEHE: Adu a sientista ti saan nga umanamong kadagiti nabukelko a konklusion agsipud ta maamirisda a ti kapanunotan maipapan iti nainsiriban a pannakadisenio ket addaan kadagiti kaipapanan a naiduma unay ngem iti isursuro ti siensia—a nabatad a mangipatuldo nga adda natantan-ok ngem iti nakaparsuaan. Adu a tattao ti alusiisen iti dayta a konklusion. Nupay kasta, kas pangkaaduan a prinsipio, rumbeng a suroten ti siensia ti aniaman nga ebidensia sadinoman ti pagturongan dayta. Para kaniak, takrotak no diak itandudo ti maysa a banag a nalawag a paneknekan ti ebidensia gapu laeng ta saan nga anamongan dagiti kakaduak ti konklusionko.

AGRIINGKAYO!: KASANO TI PANANGSUNGBATMO KADAGITI KRITIKO A MANGIBAGBAGA NGA ITANTANDUDOM TI KINAIGNORANTE NO PATIEM A NAINSIRIBAN TI PANNAKADISENIO TI MAYSA A BANAG?

PROPESOR BEHE: Ti konklusion a nainsiriban ti pannakadisenio ti nakaparsuaan ket saan a maigapu iti kinaignorante. Saan a maigapu dayta iti saanmi nga ammo; maigapu dayta iti ammomin. Idi impablaak ni Darwin ti librona a The Origin of Species 150 a tawenen ti napalabas, kasla simple ti biag. Impagarup dagiti sientista a nakasimsimple ti selula ta mabalin a basta tumpuar manipud iti kapitakan ti baybay. Ngem sipud idin, natakuatan ti siensia a komplikado unay dagiti selula, adayo a mas komplikado ngem kadagiti makinaria iti daytoy maika-21 a siglo a lubongtayo. Dayta a komplikado a pakausaran dagiti selula ti mangipakita nga adda panggep ti pannakadisenioda.

AGRIINGKAYO!: NAKAPATAUD KADIN TI SIENSIA ITI ANIAMAN NGA EBIDENSIA A MANGPANEKNEK A TI EBOLUSION, BABAEN ITI NATURAL SELECTION (A KAIPAPANANNA MET TI PROSESO A DAGITI LAENG KAPIGSAAN TI MATDA), TI MAKAGAPU A NAPARSUA DAGITI KOMPLIKADO A MOLEKULA A KAASPING DAGITI MAKINA NGA IBAGBAGAM ITAY?

PROPESOR BEHE: No agsukimatka iti nasientipikuan a literatura, matakuatam nga awan ti sipapasnek a nangikagumaan—nageksperimento man wenno nagaramid iti detalyado a nasientipikuan a pagtuladan—a mangilawlawag no kasano a ti kabassitan a makina ket timmaud babaen iti ebolusion. Awan ti nangaramid iti kasta nupay sangapulo a tawenen sipud idi naipablaak ti librok, adu a nasientipikuan nga organisasion, kas iti National Academy of Sciences ken ti American Association for the Advancement of Science, ti sigaganat a nagpakpakaasi kadagiti miembroda nga ikagumaanda koma a pukawen ti kapanunotan a ti biag ket makaipaay iti ebidensia iti nainsiriban a pannakadisenio.

AGRIINGKAYO!: KASANO TI PANANGSUNGBATMO KADAGIDIAY MANGDAKAMAT KADAGITI PASET DAGITI MULA WENNO ANIMAL A NALAAD KANO TI PANNAKADISENIODA?

PROPESOR BEHE: Saan a gapu ta ditay ammo no apay nga adda ti maysa a paset ti maysa nga organismo ket awanen serbina dayta. Kas pagarigan, dagiti maipagarup nga awan serbida a paset ti bagi ket maipagarup idi nga ebidensia a nalaad ti pannakadisenio ti bagi ti tao ken ti dadduma pay nga organismo. Ti appendix ken tonsil, kas pagarigan, ket maipagarup idi nga awan serbida isu a gagangay a maopera tapno maikkat. Ngem idi agangay, natakuatan a makatulong dagitoy iti sistema ti imiunidad, isu a maibilangda itan a napateg.

Ti sabali pay a laglagipentayo ket sigun iti biolohia, adda sumagmamano a banag a naiparna kano a timmaud. Ngem saan a gapu ta nakuppit ti kotsek wenno saan a gapu ta na-flat ti pilidna ket kaipapanannan a saan a nadisenio ti luganko wenno ti pilidna. Umasping iti dayta, ti naiparna kano nga itataud ti dadduma a banag sigun iti biolohia dina kaipapanan a naiparna a timmaud ti sopistikado ken komplikado a kabassitan a makinaria ti biag. Talaga a saan a nainkalintegan ti kasta nga argumento.

[Blurb iti panid 12]

“Para kaniak, takrotak no diak itandudo ti maysa a banag a nalawag a paneknekan ti ebidensia gapu laeng ta saan nga anamongan dagiti kakaduak ti nabukelko a konklusion”