Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

No Ngay Adda Mangawis Kaniak a Makidenna?

“Makidenna dagiti agtutubo gapu ta kayatda nga ammuen no pagpatinggaan ti kabaelanda nga aramiden iti maysa ken maysa ken no kasano kaadu ti makadennada.”—Penny.a

“Sipapanayag a pagsasaritaan dayta dagiti agtutubo a lallaki. Ipagpannakkelda nga adda nobiadan ngem kaskasdi nga adu pay ti madennaanda a babbai.”—Edward.

“Sipaprangka nga awisendak a makidenna. Didak sardengan uray ibagak a diak kayat!”—Ida.

ITI intero a lubong nagduduma ti awag iti panagdenna a saan a nabuyogan iti ayat ken responsabilidad.b Ipagpannakkel ti dadduma nga agtutubo nga adda gagayyemda a mabalinda latta a kaiddaen ket kaskasdi nga awan ti obligasionda. “Ti panggep ti kasual a panagdenna ket insigida a panangpennek iti derrep,” kuna ti maysa nga agkabannuag a babai. “Maalam ti kaykayatmo ket kaskasdi nga awan ti obligasionmo.”

Kas maysa a Kristiano, masapul nga “adaywanyo ti pannakiabig.”c (1 Corinto 6:18) Gapu ta ammoyon dayta, mabalin nga ikagkagumaanyo a liklikan dagiti situasion a mangirubo kadakayo. Ngem no dadduma, mabalin a ti sulisog ti umasideg kadakayo. “Idiay eskuelaan, adu a lallaki ti mangawis kaniak a makidenna,” kuna ni Cindy. Mabalin met a mapasamak ti kasta iti pagtrabahuan. “Kayat ti manedyerko ti makidenna kaniak,” kuna ni Margaret. “Talaga nga ipapilitna isu a nagikkatak iti trabahok!”

Iti sabali a bangir, saanmo koma a pakasdaawan no kasla magargarika a tumulok. Kuna ti Biblia: “Ti puso nagulgulib ngem iti aniaman a banag ket desperado.” (Jeremias 17:9) Napaneknekan dayta ti maysa a babai nga agnagan iti Lourdes. “Magustuak daydiay lalaki a nangawis kaniak a makidenna,” inadmitirna. Kasta met laeng ti napasaran ni Jane. “Kayat ti riknak,” impudnona. “Ti panagkedkedko ti maysa kadagiti karirigatan nga inaramidko.” Ni Edward, a nadakamat itay, inaminna met a saan a nalaka ti agtalinaed a di natulawan. “Adu a babbai ti mangaw-awis kaniak a makidenna, ket ti panagkedkedko ti karirigatan a nakidangadangak kas maysa a Kristiano,” kunana. “Nagrigat la ketdi ti agkedked!”

No nariknayo met ti narikna da Lourdes, Jane, ken Edward ngem inaramidyo latta ti makaay-ayo iti imatang ni Jehova a Dios, makomendarankayo ta inaramidyo ti umiso. Mabalin a maliwliwakayo a makaammo nga uray ni apostol Pablo nagtultuloy met a nakidangadang kadagiti di umiso a pagannayasan.—Roma 7:21-24.

Ngem ania dagiti prinsipio iti Biblia a rumbeng a laglagipenyo no adda mangawis kadakayo a makidenna?

Ammuenyo No Apay a Dakes ti Panagdenna ti Saan nga Agassawa

Kondenaren ti Biblia ti panagdenna ti saan nga agassawa. Kinapudnona, maysa a nadagsen a basol ti pannakiabig ket dagidiay agar-aramid iti kasta “didanto tawiden ti pagarian ti Dios.” (1 Corinto 6:9, 10) Tapno madaeram ti sulisog a makiabig, masapul a matmatam dayta nga aramid kas iti panangmatmat ni Jehova. Masapul nga ikeddengmo ti agtalinaed a nadalus iti moral.

“Naan-anay a patiek a ti wagas ni Jehova ti kasayaatan a wagas ti panagbiag.”—Karen, Canada.

“Dakkel a pukaw no iyaleng-aleng ti maysa dagiti moral a paglintegan ni Jehova gapu laeng iti apagbiit a ragsak.”—Vivian, Mexico.

“Laglagipem nga adda dadakkelmo, nga adu ti gagayyemmo, ken maysaka a kameng ti kongregasion. Mapaaymo amin dagitoy a tattao no tumulokka iti sulisog!”—Peter, Britania.

Insurat ni apostol Pablo: “Itultuloyyo a siguraduen no ania ti makaay-ayo iti Apo.” (Efeso 5:10) Babaen ti panangtuladmo iti panangmatmat ni Jehova iti pannakiabig, masursurom a ‘guraen ti dakes,’ uray pay no agparang a makagargari dayta iti imperpekto a lasag.—Salmo 97:10.

◼ Maisingasing a basaen: Genesis 39:7-9. Imutektekanyo ti natibker a takder ni Jose maibusor iti seksual a sulisog ken no ania ti nangtignay kenkuana nga agkedked.

Dimo Ibain Dagiti Patpatiem

Saan a kabbaro kadagiti agtutubo a sipapannakkel a salimetmetan ken idepensada dagiti patpatienda. Kas maysa a Kristiano, pribilehiom nga idepensa ti nagan ti Dios babaen ti mapagwadan a kababalinmo. Dimo ibain ti natibker a takdermo maipapan iti panagdenna sakbay ti panagasawa.

“Iti damo pay laeng, ipakitamon nga adda dagiti moral a pagalagadan nga an-annurotem.”—Allen, Alemania.

“Saanmo nga ibain dagiti patpatiem.”—Esther, Nigeria.

“Dagiti padam nga agtutubo dida raemen ti takdermo maipapan iti pannakidenna no ibagam a, ‘Saan a kayat dagiti dadakkelko a makiinnaremak.’ Masapul nga ibagam kadagiti padam nga agtutubo a sika a mismo ti saan nga interesado a makiinnarem.”—Janet, South Africa.

“Dagiti lallaki a kaeskuelaak iti haiskul ammoda ti kababalinko, ken ammoda a sayang laeng dagiti panagreggetda.”—Vicky, Estados Unidos.

Ti natibker a panangsalimetmetmo kadagiti patpatiem ket maysa a pagilasinan nga agmatmataengankan iti naespirituan.—1 Corinto 14:20.

◼ Maisingasing a basaen: Proverbio 27:11. Kitaem no kasano a dagiti tigtignaymo maitandudoda ti kapatgan a banag iti amin a panawen—ti pannakasantipikar ti nagan ni Jehova!

Agtibkerka!

Napateg ti panagkedked. Ngem mabalin a panunoten ti dadduma nga “aginmamadika laeng.”

“Ti panagkedkedmo ket mabalin a matmatan ti dadduma kas maysa a karit, maysa a bangen a kayatda a madaeran, isu nga agporsegida.”—Lauren, Canada.

“Ti amin nga aspeto ti biagmo—panagkawkawes, panagsasao, pannakilangen, ken no asino ti kasarsaritam—masapul nga ipabigbigda a talaga a dimo kayat ti aniaman a pananggargari dagiti sabsabali.”—Joy, Nigeria.

“Masapul a natibker ken nalawag ti panagkedkedmo.”—Daniel, Australia.

“Bumilegka! Idi imparikna ti maysa nga agkabannuag a lalaki ti makagargari nga awisna kaniak, kinunak, ‘Ikkatem man ta imam dita abagak!’ sa immadayoak ken impakitak a talaga a diak kayat.”—Ellen, Britania.

“Masapul a prangka nga ibagam a saanka a pulos nga interesado. Saanka koma a mabain nga agkedked!”—Jean, Scotland.

“Maysa a lalaki ti agtultuloy a mangrirriribuk kaniak babaen kadagiti awis ken mangumsi a komento. Dimteng ti tiempo a masapul nga ipakitak a talaga a determinadoak. Idi laeng a nagsardeng ti panangriribukna kaniak.”—Juanita, Mexico.

“Masapul a silalawag nga ipakitam a saan a pulos a mapasamak ti kayatna. Dika pulos mangaw-awat kadagiti regalo manipud kadagiti lallaki a mangaw-awis kenka a makidenna. Mabalinda nga usaren dayta tapno ipariknada nga adda utangmo kadakuada a naimbag a nakem.”—Lara, Britania.

Tulongannaka ni Jehova no ipakitam a natibkerka iti pangngeddengmo. Maibatay iti mismo a kapadasanna, ni salmista a David naibagana ken ni Jehova: “Iti daydiay nasungdo agtignaykanto a sisusungdo.”—Salmo 18:25.

◼ Maisingasing a basaen: 2 Cronicas 16:9. Imutektekam no kasano karegget ni Jehova a tumulong kadagidiay naan-anay ti pusoda agpaay kenkuana.

Panunotem Dagiti Mabalin a Mapasamak

Kuna ti Biblia: “Nasaldet daydiay nakakita iti didigra ket rugianna ti aglemmeng.” (Proverbio 22:3) Kasanom a mayaplikar dayta a balakad? Babaen ti panangikabilangam kadagiti mabalin a mapasamak!

“Adaywam no mabalbalin dagiti tattao a kasta ti pagtutungtonganda.”—Naomi, Japan.

“Liklikam dagiti timpuyog ken situasion a napeggad. Kas pagarigan, adda dagiti am-ammok a timmulok iti sulisog gapu ta nabartekda.”—Isha, Brazil.

“Dika mangmangted kadagiti personal nga impormasion, kas iti adres wenno numero ti teleponom.”—Diana, Britania.

“Saanka koma a basta makiin-innapungol kadagiti kaklasem.”—Esther, Nigeria.

“Annadam ti panagkawkawesmo. Saan koma a makagargari ti badom.”—Heidi, Alemania.

“Dakkel a proteksion no adda nasayaat a relasionmo kadagiti nagannak kenka ken no iyumanmo kadakuada dayta a banag.”—Akiko, Japan.

Usigem ti panagsasao, kababalin, kakadua, ken ayuyangmo. Sa imtuodem iti bagim, ‘Irubrubok kadi ti bagik iti maysa a kasasaad—wenno di inggagara nga iparparipiripko ti maysa a banag―a mangtignay iti dadduma tapno awisendak a makidenna kadakuada?’

◼ Maisingasing a basaen: Genesis 34:1, 2. Kitaenyo no kasano a naisagmak ti maysa a babai nga agnagan iti Dina gapu ta napan iti saan a maitutop a lugar.

Laglagipenyo nga iti panangmatmat ni Jehova a Dios, nadagsen a basol ti panagdenna dagiti saan nga agassawa. Kasta met koma ti panangmatmatyo. Kuna ti Biblia: “Awan ti mannakiabig wenno narugit a tao . . . nga addaan aniaman a tawid iti pagarian ti Kristo ken ti Dios.” (Efeso 5:5) No agtultuloy nga aramidem ti umiso, mataginayonmo ti nadalus a konsiensia ken ti panagraem iti bagim. Kuna ti maysa a babai nga agnagan iti Carly, “Apay koma nga ‘ipausarmo’ ti bagim iti maysa a tao agpaay iti apagbiit a panangpennekna iti derrepna? Aywanam koma ti nagrigrigatam a sinalimetmetan!”

Dadduma pay nga artikulo ti serye nga “Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .” ket masarakan iti Web site a www.watchtower.org/ype

[Footnotes]

PAGPAMPANUNOTAN

◼ Nupay ti seksual nga imoralidad ket kasla makaay-ayo iti imperpekto a lasag, apay a dakes dayta?

◼ Ania ti aramidem no adda mangawis kenka a makidenna?

[Kahon iti panid 27]

◼ Kuna ti Biblia a ti mannakiabig “agbasbasol a maikaniwas iti bukodna a bagi.” (1 Corinto 6:18) Kasano a pudno dayta? Mangpanunotkayo iti sumagmamano a pamay-an, ket ilistayo iti baba.

․․․․․

Pangripiripan: Tapno masungbatanyo ti saludsod iti ngato, basaenyo ti Pannakirinnason Manipud Kadagiti Kasuratan, panid 302, ken Insight on the Scriptures, Tomo 1, panid 863. Agpada nga impablaak dagiti Saksi ni Jehova dagita a libro.

[Kahon iti panid 29]

PALAGIP KADAGITI NAGANNAK

“Adda kaeskuelaak a nangawis kaniak a makidenna. Nabayag pay sakbay a naawatak no ania ti iyaw-awisna. Agtawenak laeng iti 11.”—Leah.

Nasapa a maisursuro kadagiti ubbing ti topiko a sekso. Nabayagen nga impakpakauna ti Biblia nga iti ‘maudi nga al-aldaw,’ dumtengto “dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan,” ta dagiti tattao ‘awananda iti panagteppel’ ken ‘managayatda iti ragragsak imbes a managayatda iti Dios.’ (2 Timoteo 3:1, 3, 4) Ti agraraira a panagkaidda ti saan nga agassawa, a naitampok iti daytoy nga artikulo para kadagiti agtutubo, ket maysa kadagiti tanda a matungtungpal daytoy a padto.

Dakkel ti nakaidumaan ti lubong ita no idilig iti kasasaad a dimmakkelanyo. Ngem iti sumagmamano a banag, agpapada dagiti parikut. Gapuna, dikay maupay wenno sumuko kadagiti dakes nga impluensia a nanglikmut kadagiti annakyo. Imbes ketdi, determinadokayo koma a mangtulong kadakuada kas iti indagadag ni apostol Pablo kadagiti Kristiano agarup 2,000 a tawen ti napalabasen: “Ikapetyo ti naan-anay a kabal manipud iti Dios tapno mabalinanyo ti agtakder a sititibker maibusor kadagiti pangallilaw a pamuspusan ti Diablo.” (Efeso 6:11) Kinapudnona, adu a Kristiano nga agtutubo ti makomendaran gapu iti panagreggetda a mangaramid iti umiso, iti laksid dagiti dakes nga impluensia iti aglawlawda. Kasanoyo a matulongan dagiti annakyo tapno maaramidda met dayta?

Pagsasaritaanyo kadagiti annakyo daytoy nga artikulo. Nadakamat dagiti mamagpanunot a teksto iti seksion a “maisingasing a basaen.” Dadduma ti mangitampok kadagiti pudno a kapadasan dagidiay nabendisionan gapu ta sinalimetmetanda ti umiso, wenno dagidiay nagsagaba gapu ta dida inkankano dagiti linteg ti Dios. Dadduma a teksto iti seksion a “maisingasing a basaen” ket naglaon kadagiti prinsipio a makatulong kadagiti annakyo a mangbigbig iti napateg a pribilehio a tagtagiragsakenda ken tagtagiragsakenyo gapu ta agbibiagkayo maitunos kadagiti linteg ti Dios. Apay a diyo repasuen daytoy a material a kaduayo dagiti annakyo?

Kanayon a pagimbagantayo ti panangannurot kadagiti pagalagadan ti Dios. (Isaias 48:17, 18) Sigurado nga agturong iti pannakapaay ti panangyaleng-aleng kadagita. Ikarkararag dagiti mangipabpablaak iti magasin nga Agriingkayo! a matagiragsakyo koma dagiti bendision ni Jehova bayat nga ikagkagumaanyo nga itukit iti puso dagiti annakyo dagiti linteg ken pagalagadan ti Dios.—Deuteronomio 6:6, 7.

[Ladawan iti panid 28]

Masapul a silalawag nga ipakitam a saan a pulos a mapasamak ti kayatna