Panangmatmat iti Lubong
◼ Ti tawen 2006 “ti posible nga agbalin kas maikanem a kabaraan a tawen a nairekord.” Ti sangapulo a kabaraan ket napasamak kadagiti naglabas a 12 a tawen.—WORLD METEOROLOGICAL ORGANIZATION.
◼ Impaulog ti Beijing’s Public Security Bureau ti pagannurotan a ‘maysa la nga aso’ ti maipalubos a taraknen ti kada pamilia tapno malapdan ti rabies. Idi 2004, agarup 2,660 a tattao ti natay idiay China gapu iti rabies.—XINHUA ONLINE, CHINA.
◼ Kadagiti agdagus iti hotel a mangiggem kadagiti serradura ti ridaw, lampshade, telepono, ken remote control ti telebision, “mabalin a maakaran iti panateng ti 50 porsiento kadakuada.”—MACLEAN’S, CANADA.
Panangbilang Kadagiti Insekto iti Amazon
Iti agdama, dagiti entomologo a mangad-adal kadagiti insekto nakatakuatda ti agarup 60,000 a kita ti insekto iti kabakiran ti Amazon. Sigun iti Folha Online, mapattapatta nga adda pay 180,000 a kita ti insekto a saan pay a natakuatan. Iti agdama, adda 20 nga entomologo a mangsuksukisok iti kabakiran ti Amazon. Ipakita dagiti nabiit pay nga estadistika nga adda promedio a 2.7 a kita ti insekto a mataktakuatan ken inagnaganan dagitoy nga espesialista iti kada tawen. Iti kastoy a promedio, alaenna ti panagtrabaho ti agarup 90 a kaputotan dagiti entomologo a tunggal maysa ti agtrabaho iti 35 a tawen, wenno iti unos ti agarup 3,300 a tawen, tapno makompleto ti pannakailasin dagiti insekto!
Agkurang nga Enerhia
“Mapattapatta a 1.6 bilion a tattao—agarup 25 porsiento iti sangatauan—ti awanan iti koriente, ken 2.4 bilion ti agus-usar laeng iti uging, ibleng, wenno kayo a pagluto ken pagpapudot,” kuna ti magasin nga Our Planet, nga impablaak ti United Nations Environment Programme. “Agarup dua ket kagudua a milion a babbai ken ubbing iti kada tawen ti matay gapu iti asuk dagitoy a kadawyan a pagsungrod.”
Panagsagaba Gapu iti Internet
Adda dagiti Web site a mabalin nga agtutungtong dagiti saan nga agaammo babaen ti Internet ken naipadamag a mangiparikna dayta kadakuada a nalatakda. Dagita a site ket “pagaponan dagiti naulbod,” tsismosa, ken manangidumduma, kuna ti Folha Online. Dadduma kadagiti agus-usar kadagita a site ilimedda ti kinataoda. Dadduma met ti mangumsi kadagidiay nalukmeg, pandek, kingki, ken dadduma pay a mamagleddaang kadakuada. Sigun iti sikologo a taga-Brazil a ni Ivelise Fortim, mapaspasamak dayta gapu ta “para kadagiti biktima napatpateg no ania ti mabasada [kadagiti Web site] ngem iti pudno a mapaspasamak iti inaldaw a biagda.”
Nagkauna a Calculator iti Astronomia
Idi 1901, dagiti bumabatok iti espongha ti baybay nakaalada iti lumlumoten nga instrumento manipud iti maysa a limned a nagkauna a barko dagiti Romano iti asideg ti Antikýthēra nga isla ti Grecia. Nailadawan daytoy kas komplikado a calculator ti astronomia idi maikadua a siglo K.K.P. Sigun kadagiti sientista a nabiit pay a nangadal iti “Antikythera Mechanism” babaen ti moderno nga instrumento, natakuatanda a daytoy ket buklen ti di kumurang a 30 a rueda a gambang a naikabil iti kayo a kahon. Ti instrumento siuumiso a maitudona ti posision ti init ken bulan ken maipakpakaunana no kaano a mapasamak ti eklipse. Sigun iti magasin a Nature, ti instrumento ket “mas komplikado ngem iti aniaman a pagaammo nga instrumento a naimbento kalpasan ti maysa a milenio.”
[Picture Credit Line iti panid 21]
AP Photo/Thanassis Stavrakis