Panagbilog Kadagiti Dan-aw ti Kerala

BABAEN ITI MANNURAT TI AGRIINGKAYO! IDIAY INDIA

PANUNOTEM nga aglaylayagka iti napintas a bilog a mangidanon kenka kadagiti natambak a lan-ak a pinataud dagiti 44 a karayan. Posible dayta iti 900 a kilometro a dan-aw iti estado ti Kerala, iti abagatan a laud ti India. Makaparagsak ken naisangsangayan a kapadasan dayta. Talaga a maallukoyka kadagiti luek a napataraigidan iti niog, naraber a kataltalonan, dagiti dan-aw, ken kanal, bayat a siiinayad a lumabas ti bilog. Wen, mabalin a dagitoy a dan-aw ti makagapu a ti National Geographic Traveler inlistana ti Kerala a “maysa kadagiti 50 a kangrunaan a ‘lugar a masapul a pasiarem bayat ti panagbiagmo.’”

Dimo met liplipatan dagiti tattao nga agnanaed iti takdang ti adu a kanal. Malaglagipda ti tiempo idi awan pay dagiti turista ken moderno a hotel iti lugarda. Ngem kaskasdi a bassit laeng ti nagbaliwan ti panagbiagda. Nupay dadduma kadakuada ti agtartrabaho kadagiti kabbaro a hotel wenno dadduma a pasdek ti turismo, saan a nagbalbaliw ti kultura ken inaldaw a trabahoda. Agtalon, agkopra, agkalap, ken aglako iti lames ti panggedanda.

Panagkalap Kadagiti Dan-aw

Paset ti panagbiag ditoy ti panagkalap. Ditoy laeng a makita dagiti babbai nga agkammel kadagiti lames a maawagan iti karimeen. Ti karimeen ket gagangay a taraon dagiti taga-India ken dagiti ganggannaet ta makammel laeng dagitoy kadagiti dan-aw ti Kerala. Tumapog dagiti babbai iti dan-aw nga agkammel kadagiti lames, ket tumtumpaw dagiti pagkargaanda iti likudanda. Lumumlom dagiti lames iti kapitakan no makitada dagiti babbai. Ngem nasirsirib dagiti babbai, ta mabirokanda dagiti lames babaen kadagiti sakada. Kalpasanna, dagus a kammelenda ti lames sada ipisok kadagiti tumtumpaw a pagkargaanda. Tumakdangda apaman nga adun ti naalada ta agur-uray dagiti magagaran a gumatang. Dagiti hotel ti gumatang kadagiti dadakkel ken nanginngina a lames, a paggugusto dagiti babaknang. Dagiti babbabassit ti pagtaraon dagiti nakurapay.

Iket a Pagkalap Dagiti Tsino

Dagiti napintas nga iket nga estilo Tsino ket gagangayen a makita iti takdang dagiti dan-aw. Dagitoy ti kangrunaan a pakaawisan dagiti turista.

Mapapati a dagiti negosiante a Tsino manipud iti iturayan ni Kublai Khan ti damo a nangisangpet kadagiti iket iti Cochin (Kochi itan) sakbay ti tawen 1400. Dagiti Tsino ti damo a nangusar kadagitoy maisaruag nga iket ken kalpasanna, inusar dagiti dayo a Portugues. Kas iti napalabas a nasurok nga 600 a tawen, dagitoy nga iket ti makagapu nga adda pagsapulan dagiti mangngalap a taga-India ken adda pagtaraon ti adu a tattao. Nakaskasdaaw pay ta ti makalapan ti maysa nga iket mapakanna ti intero a bumario. Adu a turista ti maragsakan a mangikabil kadagiti album-da iti ladawan dagiti maibilbilag nga iket bayat a lumlumnek ti init.

Saan laeng a dagiti maibilbilag nga iket dagiti Tsino ti makaawis kadagiti turista a mapan kadagiti dan-aw. Kada tawen, maawis ti rinibu a tattao para iti lumba dagiti bilog a kadawyan a maawagan iti snake boat.

Lumba Dagiti Bilog iti Dan-aw

Dagiti bilog a maawagan iti snake boat ket atiddog ken akikid. Ti kutitna ket kas iti langa ti ulo ti kobra, isu a kasta ti naganna. Dagiti aggugubat nga ari usarenda idi dagitoy a bilog a pakidangadang kalpasan ti panagani. Idi simmardengen dagiti gubat, saanen a maus-usar unay dagiti bilog. Mausar laengen dagitoy nga agparada kadagiti dan-aw bayat dagiti piesta. Buyogen ti napigsa nga uni ti trumpeta, maikkan dagitoy kadagiti tripulante ken maarkosanda tapno maipabuya ti kultura ti lugarda. Maaramid dagitoy a piesta kas pammadayaw kadagiti dumar-ay a natan-ok a tattao. Agingga ita, maar-aramid pay laeng daytoy a tradision a nangrugi sangaribu a tawenen ti napalabas.

Gagangay nga agsasalisal ti 20 a bilog, a gaudan ti 100 agingga iti 150 a tripulante. Nasurok a sangagasut nga addaan ab-ababa a gaud ti agtugaw iti dua a linea iti intero a kaatiddog ti bilog. Uppat a timonero nga at-atiddog dagiti gaudda ti agtakder iti kutit tapno mangtimon iti bilog. Dua pay a timonero ti agtakder iti tengnga, nga agtamtambor tapno orasanda dagiti paragaud. Paregtaen pay ida ti innem a lallaki a nakalugan. Agtipat, agsagawisiw, agriaw, ken kantaen dagitoy ti naisangsangayan a kanta dagiti aglaylayag tapno madagdag dagiti tripulante a partakanda ti panaggaudda. Kalpasan ti umiso ken aggigiddan a panaggaud, ipaay dagiti agtutubo ti amin a kabaelanda tapno makadanonda iti pagpatinggaan ti lumba.

Idi 1952, ti umuna a primero ministro ti India a ni Jawaharlal Nehru bimmisita idiay Alleppey, maysa a dakkel nga ili kadagiti dan-aw, ket nagustuanna ti nabuyana a lumba dagiti bilog. Kinapudnona, naragsakan unay nga uray la intarayanna dagiti guardiana ket timpuak iti nangabak a bilog, nga agtiptipat ken nakipagkanta kadagiti paragaud. Idi nagawid idiay Delhi, nangipatulod iti pirak a bilog a kaarngi ti snake boat, nga addaan iti pirma ken naikitikit a: “Kadagiti nangabak iti lumba ti bilog a naisangsangayan a paset ti biag ti komunidad.” Daytoy a pirak a bilog ti tropeo iti tinawen a Nehru Trophy Race. Kada tawen, agarup sangagasut a ribu a tattao ti agdudupudop nga umay mangbuya kadagitoy a lumba. Talaga a nakaragragsak kadagita a tiempo ti kaaduanna a nakaul-ulimek a dan-aw.

Dagiti Tumtumpaw ken Aglayag a Napipintas a Hotel

Saan laeng a dagiti snake boat ti pakaawisan dagiti turista kadagiti dan-aw. Lumatlatak met dagiti rice boat​—dagiti daan nga estilo a napagbalin a napintas a pagtaengan a bilog.

Nupay no baro ti adu kadagiti bilog nga us-usaren dagiti turista, maus-usar pay latta dagiti rice boat nga agtawen iti nasuroken a sangagasut ken napapintas dagitoy tapno mausar iti turismo. Maawagan idi dagitoy a kettuvallam a kaipapananna “bilog a nareppet.” Ti intero a bilog naaramid iti kayo ti langka ken napagsisilpo babaen ti tali a bunot, ken awan a pulos ti nausar a lansa. Naus-usar dagitoy a pangibiahe iti irik, ken dadduma pay a banag kadagiti bario ken kadagiti rekado a maipan iti adayo a lugar. Ngem idi addan dagiti moderno a transportasion, dandani saanen a mausar dagiti bilog. Idi agangay, adda negosiante a nakapanunot a pagbalinen a pagtaengan dagitoy a bilog agpaay iti turismo. Dagiti pagtaengan a bilog addaanda iti balkon, napintas a siled ken pagdigusan, ken napintas ti mueblesna a sala, isu a mabalin nga awagan dagitoy a tumtumpaw a hotel. Adda dagiti katulongan a mangipan iti bilogmo iti sadinoman a kayatmo a papanan ken agluto no kayatmo ti mangan.

No rumabiin, mayangkla dagiti bilog iti asideg ti takdang, wenno no kayatmo a tagiragsaken ti kinatalna ken kinapribado, mayangkla dayta iti tengnga ti dan-aw. Sadiay, sagrapen ti maysa a tao ti nagsayaat a kinaulimek iti dan-aw, malaksid ti sagpaminsan nga agpisawpisaw a di makatalna a lames!

Ngem saan met a nakabambannayat unay ti panagbiag iti dan-aw. Naridam ken naregta dagiti “dumadaklis iti tattao.”

“Dumadaklis iti Tattao” Kadagiti Dan-aw

Nagtaud ti ebkas a “dumadaklis iti tattao” iti sasao ni Jesus kadagiti mangngalap a nagbalin nga adalanna. Kinunana: “Surotendak, ket pagbalinenkayto a dumadaklis iti tattao.” Tuktukoyen ni Jesus ti trabaho a panangtulong kadagiti tattao tapno agbalin nga adalanna. (Mateo 4:18, 19; 28:19, 20) Dayta ti tungtungpalen dagiti Saksi ni Jehova iti intero a lubong, agraman dagiti lugar iti aglawlaw dagiti dan-aw.

Idiay Kerala, adda 132 a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova, agraman ti 13 iti aglawlaw dagiti dan-aw. Mangngalap met ti adu a miembro dagitoy a kongregasion. Idi napan nagkalap ti maysa kadakuada, insaritana ti maipapan iti Pagarian ti Dios iti kaduana a nagkalap. Di nagbayag, makitan ti lalaki ti nagdumaan ti pannursuro ti relihionna ken ti Biblia. Interesado met ti baketna ken ti uppat nga annakda. Nayadalanda iti Biblia. Napartak ti panagrang-ayda ket nabautisaranen ti uppat kadagiti innem a miembro ti pamiliada. Rumangrang-ay met ti dua tapno agpabautisar.

Dagiti miembro ti maysa a kongregasion agbilogda a mapan iti bassit nga isla tapno mangasabada sadiay. Gapu ta saan a regular ti biahe ti bilog iti dayta nga isla, dagiti lumugar awaganda ti isla a kadamakudi, a kaipapananna “mapupokka no sumrekka.” Dagiti Saksi nakasaritada sadiay ti agassawa a da Johny ken Rani, ngem nupay Katolikoda, nakitimpuyogda iti maysa a sentro ti panagmennamenna ken indonarda ti amin a kuartada iti dayta. Naginteres ni Johny iti kinapudno ti Biblia isu a narugian a mayadalan iti Biblia. Iranranudnan ti kabbaro a pammatina, ken insardengna metten ti agsigarilio ken nalabes a panaginum gapu iti pannursuro ti Biblia!

Saan a maitunos iti Kasuratan ti panggedan ni Johny isu a binalbaliwanna. Idi damo, naapektaran ti pinansial a kasasaad ti pamiliana. Ngem di nagbayag, panagtiliw ken panaglako iti rasá ti nagbalin a pagsapulanna isu a naipaayna ti kasapulan ti pamiliana. Nagpabautisar idi Setiembre 2006, ket makatawen kalpasanna, nabautisaran ni baketna ken ti dua nga annakda. Ti namnama a biag nga agnanayon iti sangalubongan a paraiso ti naan-anay a nangbalbaliw iti panangmatmatda iti biag.​—Salmo 97:1; 1 Juan 2:17.

Talaga a makaparagsak ti bumisita kadagiti dan-aw ti Kerala. Saan laeng a maigapu kadagiti iket a pagkalap dagiti Tsino, dagiti snake boat, ken pagtaengan a bilog no di ket maigapu pay kadagiti “dumadaklis iti tattao,” dagiti matalek a Saksi ni Jehova sadiay.

[Mapa iti panid 22, 23]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

INDIA

KERALA

[Ladawan iti panid 23]

Ti panagkalap ket paset ti panagbiag iti Kerala

[Credit Line]

Makinngato a ladawan: Salim Pushpanath

[Ladawan iti panid 23]

Babbai nga agkamkammel iti lames

[Ladawan iti panid 24]

Lumba dagiti snake boat

[Ladawan iti panid 24]

“Kettuvallam”

[Ladawan iti panid 24, 25]

Pagtaengan a bilog

[Ladawan iti panid 24, 25]

Ni Johny ken ti baketna a ni Rani

[Picture Credit Line iti panid 24]

Salim Pushpanath