Ti Ayat Parmekenna ti Panangidumduma

“Adda baro a kita ti narelihiosuan a komunidad nga ita pay laeng ti kaaddana iti intero a pakasaritaan ti tao: saan a nasion a mangibilang iti nasionalismo kas relihionda, no di ket maysa a grupo dagiti boluntario a nangiwaksin iti panangidumduma gapu iti puli, kasasaad iti kagimongan, ken nagtaudan a pagilian: dagita ket lallaki ken babbai a pinagkaykaysa ti panagdayawda iti diosda.” —A History of Christianity, ni Paul Johnson.

BAYAT a simmaknap ti pudno a Kristianidad iti intero nga Imperio ti Roma, adda nakaskasdaaw a nakita dagiti tattao—maysa nga internasional a grupo dagiti agdaydayaw iti Dios a nasursurodan ti agbiag a sangsangkatunos buyogen ti pudno a talna ken panagkaykaysa. Ti sekreto ti kinatalna dayta a “pamilia” ket ti napudno a panagayat a naibasar, saan laeng nga iti emosionda, no di ket kadagiti mismo a prinsipio nga insuro ti Dios.

Dagita a prinsipio ket naibugas ken Jesu-Kristo, a puntiria a mismo idi ti gura ken nakaro a panangidumduma. (1 Pedro 2:21-23) Taga-Galilea ni Jesus, ket gapu ta mannalon ken mangngalap ti kaaduan a taga-Galilea, um-umsien ida dagiti panguluen ti relihion dagiti Judio idiay Jerusalem. (Juan 7:45-52) Maysa pay, ni Jesus ket nalaing a mannursuro nga ipatpateg ken raraemen dagiti ordinario a tattao. Gapuna, immapal unay dagiti panguluen ti relihion isu a nangiwarasda kadagiti kinaulbod maipapan kenkuana ken nagkukumplotda pay a mangpapatay kenkuana!—Marcos 15:9, 10; Juan 9:16, 22; 11:45-53.

Kaskasdi a ni Jesus ‘dina sinubadan ti dakes iti dakes.’ (Roma 12:17) Kas pagarigan, idi adda sumagmamano a Fariseo—dagiti miembro ti sekta dagiti Judio a bumusbusor ken Jesus—a sipapasnek a nagimtuod kenkuana, siaasi a sinungbatanna ida. (Juan 3:1-21) Nakipangan pay kadagiti Fariseo, a pakairamanan ti maysa a nangipakita iti medio panangidumduma kenkuana. Kasano nga impakita dayta a Fariseo ti panangidumdumana? Kadagidi a tiempo, kaugalianda a bugguan dagiti saka ti sangailida ngem saan nga inaramid dayta ti Fariseo. Nasair kadi ni Jesus? Saan. Kinapudnona, ginundawayanna dayta a rabii tapno mangisuro iti nagsayaat a leksion maipapan iti kinaasi ken panangpakawan.—Lucas 7:36-50; 11:37.

Inayat ni Jesus Dagidiay Maum-umsi

Maysa kadagiti kalatakan a pangngarig ni Jesus ket maipapan iti naimbag a Samaritano. Iti dayta a pangngarig, ti naimbag a Samaritano ket naggasto iti bukodna a kuarta tapno maipaayna dagiti kasapulan ti maysa a Judio a nakabkabil ken natakawan. (Lucas 10:30-37) Apay a nagsayaat ti inaramid dayta a Samaritano? Aktual idi nga aggiginnura dagiti Judio ken Samaritano. Kinapudnona, ti sao a “Samaritano” ket masansan nga us-usaren idi dagiti Judio kas panglais—a nausar met laeng a panglais ken Jesus a mismo. (Juan 8:48) Gapu iti kasta a kasasaad, maitutop unay ti panangusar ni Jesus iti dayta a pangngarig tapno maipaganetgetna ti di mangidumduma a panagayat iti padatayo a tattao.

Inyulidan ni Jesus dagiti imbagana, babaen ti panangpaimbagna iti maysa a Samaritano nga agkukutel. (Lucas 17:11-19) Kasta met a sinuruanna ti dadduma pay a manangapresiar a Samaritano, ken nakisarita pay ketdi iti napaut iti maysa a Samaritana—maysa a naisangsangayan a pasamak. (Juan 4:7-30, 39-42) Apay? Iti publiko, dagiti estrikto a Judio a rabbi dida idi makisasao iti asinoman a babai—uray no asideg a kabagianda—nangnangruna no isu ket Samaritana!

Nupay kasta, ania ti panangmatmat ti Dios iti maysa a manangidumduma ngem ikagkagumaanna nga iwaksi dayta? Mangipaay manen ti Biblia iti makaliwliwa nga impormasion iti dayta a banag.

An-anusannatayo ti Dios

Idi umuna a siglo, adu a saan a Judio ti agbalbalinen a manamati. Nupay kasta, adu a Judio a Kristiano ti naimpluensiaan idi damo iti nabayagen a panangidumdumada kadagiti saan a Judio. Kasano a tinaming ni Jehova a Dios dayta a parikut a posible a mamagsisina? Siaanus a sinuruanna ti kongregasion Kristiano. (Aramid 15:1-5) Nagsayaat ti imbunga dayta a panaganusna ta kas nadakamat iti rugi daytoy nga artikulo, ‘naiwaksi ti panangidumduma gapu iti puli, kasasaad iti kagimongan, ken nagtaudan a pagilian.’ Kas resultana, “dagiti kongregasion nagtultuloy a mapatibker iti pammati ken umadu iti bilang iti inaldaw-aldaw.”—Aramid 16:5.

Ania ti masursurom? Dika sumuko. Itultuloymo ketdi ti agpannuray iti Dios, a sipaparabur a mangted iti sirib ken moral a kinatibker kadagidiay ‘agtultuloy nga agdawat buyogen ti pammati.’ (Santiago 1:5, 6) Malagipmo kadi pay da Jennifer, Timothy, John, ken Olga a nadakamat iti umuna nga artikulo daytoy a serye? Idi haiskulen ni Jennifer, immadun ti pannakaammona maipapan iti Dios ken nasursuronan a palabsen dagiti pananginsultoda kenkuana maigapu iti puli ken kabassitna. Di nagbayag, idi adda manen sabali nga estudiante nga in-insultuen dagiti kaklasena, isu ket insakit ken liniwliwa ni Jennifer.

Ania ti nakatulong ken Timothy nga agteppel uray no lalaisen dagiti kaeskuelaanna maigapu iti pulina? Kinunana: “Sangkapanunotko a diak kayat ti mangaramid iti aniaman a pakaumsian ti nagan ni Jehova a Dios. Sangkalagipko met a masapul nga ‘itultuloytayo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag’ ken ditay ipalubos a ti dakes ti mangparmek kadatayo.”—Roma 12:21.

Naparmek ni John ti panangidumdumana iti kaklasena a Hausa. Kinunana: “Kas tin-edyer, addada naam-ammok a Hausa nga estudiante a nagbalin a gagayyemko. Maysa kadakuada ti kaduak a nagaramid iti maysa a proyekto, ket nagkatunosankami. Matmatmatak itan dagiti tattao sigun iti kinataoda, saan a sigun iti puli wenno tribuda.”

Saan a nagbuteng da Olga ken ti kaduana a misionera idi indadanes dagiti nauyong a bumusbusor. Nagtalinaedda a natibker ta agtalekda nga addanto latta dagiti mangipateg iti ikaskasabada a mensahe ti Biblia, ket adu nga agpayso ti nangipangag. Kinuna ni Olga: “Agarup 50 a tawen kalpasanna, adda lalaki nga immasideg kaniak ket inikkannak iti napintas a bag. Naglaon dayta iti babassit a batbato a nakitikitan kadagiti Nakristianuan a galad kas iti kinaimbag, kinamanangngaasi, ayat, ken talna. Imbagana a maysa isuna kadagidi ubbing a lallaki a mangbatbato kaniak ket nagbalin itan a padak a Kristiano a Saksi ni Jehova. Kaduana ni baketna a nangted kaniak iti 24 a puraw a rosas kas nayon ti bag a nakargaan iti babassit a bato.”

Inton Awanen ti Panangidumduma ken Diskriminasion!

Asidegen nga agpatingga ti panangidumduma ken diskriminasion. Kasano? Umuna, maymaysanton ti mangituray iti daga, ni Jesu-Kristo—daydiay mismo a nangipakita nga isu ket “saanto a mangukom babaen iti aniaman a makita laeng dagiti matana.” (Isaias 11:1-5) Maikadua, dagiti iturayanto ni Jesus ditoy daga ket naan-anayton a matuladda dagiti kababalinna ta amin ket sinursuruanton da Jesus ken ti Amana a ni Jehova a Dios.—Isaias 11:9.

Madama itan a maar-aramid ti panangisuro da Jesus ken ni Amana. Babaen iti dayta, masansanayen ti ili ti Dios nga agbiag iti naan-anay a baro a sistema ti bambanag. Isu nga apay a dimo gundawayan ti libre a programa ti panagsursuro babaen ti panagadalmo a mismo iti Biblia?a Wen, ti Dios ket saan a mangidumduma ken pagayatanna a “maisalakan koma dagiti amin a kita ti tattao ken dumtengda iti umiso a pannakaammo iti kinapudno.”—1 Timoteo 2:3, 4.

[Footnote]

[Blurb iti panid 8]

Asidegen nga agpatingga ti panangidumduma ken diskriminasion a mangap-apektar iti sangatauan

[Kahon/Ladawan iti panid 8, 9]

DAGITI PRINSIPIO TI DIOS A MASAPUL NGA ANNUROTEN

◼ “Dikay subadan ti dakes iti dakes. . . . Itultuloymo a parmeken ti dakes babaen ti naimbag.” (Roma 12:17-21) Ania ti masursurotayo? No dakes ti aramiden kenka ti sabsabali, sursuruem a subadan ida iti naimbag. “Ginuradak nga awan gapgapuna,” kinuna ni Jesu-Kristo. Kaskasdi a saanna a ginura ida.—Juan 15:25.

◼ “Ditay koma agbalin a manangipasindayaw iti bagi, . . . nga agiinnapal iti maysa ken maysa.” (Galacia 5:26) Ti apal ken di umno a panagpannakkel ket mangdadael iti relasiontayo iti Dios, ken masansan nga agtungpal dayta iti gura ken panangidumduma.—Marcos 7:20-23.

◼ “Amin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) Iyimtuodmo iti bagim, ‘Kasano ti kayatko a panangtrato kaniak ti sabsabali?’ Tratuem ti sabsabali iti isu met la a wagas, aniaman ti edad, kolor ti kudil, lenguahe, wenno kulturada.

◼ “Abrasaenyo ti maysa ken maysa, a kas iti Kristo inabrasanatayo met.” (Roma 15:7) Ikagkagumaam kadi ti makiam-ammo kadagiti tattao a sabali ti kultura ken lugar a dimmakkelanda, nangruna no padam ida nga agserserbi iti Dios?—2 Corinto 6:11.

◼ “No kas pagarigan ti bukodko nga ama ken ti bukodko nga ina pinanawandak, ni met laeng Jehova pidutennakto.” (Salmo 27:10) Kasano man ti panangtrato kenka ti sabsabali, dinakanto pulos baybay-an ti Dios no agtalinaedka a nasungdo kenkuana.

[Ladawan iti panid 7]

Ti naasi a Samaritano tinulonganna ti maysa a Judio a natakawan