Agimtuod Dagiti Agtutubo

Kasanok a Mamedmedan ti Pungtotko?

Kasano kasansan ti panagpungtotmo?

□ Saan a pulos

□ Binulan

□ Linawas

□ Inaldaw

Asino ti masansan a pakaigapuan ti panagpungtotmo?

□ Awan

□ Kaeskuelaan

□ Nagannak

□ Kakabsat

□ Dadduma pay

Isuratmo dagiti kadawyan a pakaigapuan ti panagpungtotmo.

□ ․․․․․

NO MINARKAAM iti ✔ ti abay ti “Saan a pulos” ken “Awan” ken no awan ti maisuratmo iti maudi a linia, makomendaranka—mamedmedam ti pungtotmo!

Ngem addaantayo amin iti pagkapuyan ken agduduma ti reaksiontayo kadagiti narikut a kasasaad. Kinuna ti mannurat iti Biblia a ni Santiago: “Maitibkoltayo amin iti adu a daras.” (Santiago 3:2) Kinapudnona, no maipapan iti emosionmo, nalabit a mariknam met iti kas ken Serena nga agtawen ti 17.a “No makapungpungtotak,” kinunana, “masansan nga idas-alko dayta iti asinoman a sumaruno a mangrurod kaniak. Mabalin a kadagiti nagannakko, kakabsatko, wenno uray iti asok!”

Umiso ken Di Umiso a Kapanunotan

Marigatanka kadi a mangmedmed iti pungtotmo? No wen, adda makatulong kenka. Ngem sakbayna, lawlawagantayo dagiti sumagmamano a di umiso a kapanunotan.

◼ Di Umiso: “Diak makapagteppel—managpungpungtot ngamin ti pulimi!”

Umiso: Mabalin nga ‘agannayaska nga agpungtot’—gapu ta kasta ti pamiliayo, dagiti adda iti aglawlawmo, wenno dadduma pay. Ngem mabalinmo a kontrolen ti pungtotmo. (Proverbio 29:22) Ti saludsod ket, Ania ti kaykayatmo—sika ti mangkontrol ti emosionmo wenno palubosam a kontrolennaka ti emosionmo? Nasursuro ti dadduma ti agteppel isu a kabaelam met dayta!—Colosas 3:8-10.

Makatulong a Teksto: “Maikkat koma kadakayo ti isuamin a makadangran a kinapait ken unget ken pungtot ken panagririaw ken nabassawang a panagsasao agraman ti isuamin a kinadakes.”—Efeso 4:31.

◼ Di Umiso: “No makapungtotak, nasaysayaat nga ipeksak dayta imbes a medmedak.”

Umiso: Agpada a makadangran iti salun-at no ipeksam ti ungetmo wenno medmedam dayta. Agpayso nga adda tiempo nga ‘iyesngawmo’ ti pakaseknam. (Job 10:1) Ngem saanka koma a kasla dinamita nga agbirbirok iti mangsindi iti dayta tapno bumtak. Maipeksam ti rurodmo a saan a masapul a nalabes ti panagpungtotmo.

Makatulong a Teksto: “Ti adipen ti Apo saan a kasapulan a makiapa, no di ket kasapulan nga agbalin a naalumamay kadagiti isuamin, . . . nga agtultuloy a medmedanna ti bagina.”—2 Timoteo 2:24.

◼ Di Umiso: “No ‘nasingpetak,’ didak kabain dagiti tattao.”

Umiso: Pagaammo dagiti tattao a narigat ti agteppel, isu nga ad-adda a raemendaka no kasta ti aramidem.

Makatulong a Teksto: “No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao.”—Roma 12:18.

Medmedam ti Pungtotmo

Nalabit a kanayon nga adda pabasolem tunggal makapungtotka. Kas pagarigan, naibagam kadin ti, “Rinurodnak ngamin” wenno “Pinagpungtotnak ngamin”? No kasta, kasla ibagbagam a kontrolado dagiti sabsabali ti emosionmo. Kasano a masursurom ti agteppel? Surotem dagiti sumaganad.

Bigbigem a basolmo. Bigbigem nga umuna a sika a mismo ti makagapu no apay a nakaungetka. Imbes nga agipulagidka ket kunaem, “Rinurodnak ngamin,” aklonem a, ‘Nakarurodak ngamin a dagus.’ Imbes nga ibagam, “Pinagpungtotnak ngamin,” aklonem a ‘Nasobraak ti reaksionko.’ No bigbigem a basolmo, nalaklakamto a mamedmedan ti pungtotmo.—Galacia 6:5.

Saganaam ti problema. Kuna ti Biblia: “Ti manakem a tao madlawna ti dakes, ket aglemmeng; ngem ti nanengneng aglayon laeng ket agsagaba.” (Proverbio 22:3, Ti Biblia, Philippine Bible Society) Masapul ngarud a saganaam ti problema. Isaludsodmo, ‘Kaano a nalakaak nga agpungtot?’ Kas pagarigan, ti balasang a ni Megan kinunana: “Pangrabii ti trabahok, ket nabambannogakon kalpasanna. Dagita ti gundaway a nalakaak nga agpungtot.”

Saludsod: Ania dagiti gundaway a nalakaka nga agpungtot?

․․․․․

Iplanom no ania ti nasayaat nga aramidem. No makaungetka, agangeska iti nauneg, agsaoka a sikakalmado ken siaalumamay. Imbes nga agakusarka (“Agtatakawka! Innalam ti badok a dimo pay impakpakada!”) ibagam no ania ti riknam. (“Nadismayaak, usarek koma ti badok ngem ‘binulodmo’ met gayam a dimo man laeng impakada kaniak.”)

Padasem: Lagipem no kaano ti naudi a nakapungtotka.

1. Apay a nakapungtotka?

․․․․․

2. Ania ti reaksionmo? (Ania ti imbagam wenno inaramidmo?)

․․․․․

3. Ania koma ti nasaysayaat nga inaramidmo?

․․․․․

Utobem dagiti pagdaksanna. Matulongannaka dagiti sumagmamano a prinsipio ti Biblia a mangaramid iti dayta. Kas iti:

◼ Proverbio 12:18: “Adda daydiay agsasao a siaaleng-aleng a kas kadagiti panangsugat ti kampilan.” Mabalin a makasair dagiti sasao. No makapungtotka, mabalin a makaisawangka kadagiti sasao a pagbabawyamto.

◼ Proverbio 29:11: “Isuamin nga espirituna ti iyesngaw ti maysa a maag, ngem daydiay masirib patalnaenna dayta agingga iti kamaudianan.” Mapukaw ti panagraem kenka dagiti tattao no mangyebkaska kadagiti makapasakit a sasao.

◼ Proverbio 14:30: “Ti natalinaay a puso isu ti biag ti nainlasagan a bagi.” Makadangran iti salun-atmo no managpungpungtotka! Kinuna ni Anita: “Adu iti pamilia ti addaan iti alta presion ket gapu ta nalakaak a ma-stress, ikagkagumaak ti saan nga agpungtot.”

Ania ti maadalmo? Panunotem nga umuna no ania ti pagdaksan ti ibagam ken aramidem. Kuna ni Heather nga agtawen iti 18: “Isaludsodko, ‘Kasanon no makapungtotak kenkuana? Anianto ti panangmatmatna kaniak? Kasano a maapektaran ti relasionmi? Ania ngata ti mariknak no siak ti mapagsasawan?’” Nasayaat nga isaludsodmo dagita sakbay nga agsaoka wenno agipatulodka iti mensahe—babaen man iti surat, telepono, teks, wenno e-mail.

Saludsod: Ania ti mapasamak no adda namagpungtot kenka ket balsam babaen ti panangipatulodmo iti makasair a mensahe?

․․․․․

Agpatulongka. “Makasursuro ti tao iti padana a tao kas iti panangpatadem ti landok iti sabali a landok,” kuna ti Proverbio 27:17. (Ti Baro a Naimbag a Damag Biblia) Apay a dimo damagen iti nagannakmo wenno iti nataengan a gayyemmo no kasano a nakapagtalinaedda a natanang?

Paliiwem ti irarang-aymo. Isuratmo iti kuaderno dagiti naaramidam ken paliiwem ti pagrang-ayam. Tunggal makaungetka, isuratmo no (1) ania ti napasamak, (2) ania ti reaksionmo, ken (3) ania koma ti nasaysayaat nga inaramidmo. Inton agangay, makitamto a nasaysayaat ti reaksionmo!

Ad-adu pay nga artikulo ti masarakan iti serye nga “Agimtuod Dagiti Agtutubo” iti Web site a www.watchtower.org/ype

[Footnote]

UTOBEM DAGITOY

Adda dagiti gundaway a nakapungtot uray dagiti tattao a kasla dida ammo ti agunget. Ania ti masursurotayo kadagitoy a pagarigan?

◼ Moises—Numeros 20:1-12; Salmo 106:32, 33.

◼ Pablo ken Bernabe—Aramid 15:36-40.

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 18]

TI MAKUNA DAGITI KAPATADAM

“No isuratko ti riknak iti diary—wenno iyebkasko dayta ken nanangko—lumag-an ti riknak.”—Alexis, Estados Unidos.

“No tensionadoakon, agpagnapagnaak iti ruar tapno lumammiis ti ulok.”—Elizabeth, Ireland.

“Iladawanko iti isipko ti kasasaad ken isaludsodko, ‘Ania ti mabalin a mapasamak no ngumato ti bosesko?’ Kanayon a maamirisko nga awan ti maitulongna ti panagungetko!”—Graeme, Australia.

[Kahon iti panid 18]

AMMOM KADI?

Adda idi dagiti gundaway a nakaunget ti Dios. Ngem kanayon a nainkalintegan dagita ken naan-anay a mamedmedanna ti emosionna. Pulos a di nalabes ti reaksionna!—Kitaem ti Exodo 34:6; Deuteronomio 32:4; ken Isaias 48:9.

[Ladawan iti panid 19]

Agpannuray kenka no ipalubosmo nga “agburek” ti pungtotmo