Ti Namaris a Salaksak

PAGAMMUAN ta adda umasul a berde a kellaat a nagsuek iti waig sa dagus met la a nagpayakpak a nakaammalen iti lames. Masansan a kasta ti umuna a pannakakita dagiti tattao iti salaksak, maysa a namaris a billit nga addaan iti dakkel nga ulo ken atiddog a sippit. Saan nga amin a salaksak ket agkaan iti ikan. Kaykayat a kanen ti dadduma kadakuada dagiti alibut, uleg, kappi, wenno uray dagiti matukmaanda nga agtaytayab nga insekto. Maysa pay, agarup kakatlo laeng kadagiti salaksak iti intero a lubong ti agnanaed iti asideg ti danum. Agnanaedda kadagiti naraber a kabakiran, isla a napalawlawan iti kadilian, wenno desierto. Ti maysa a kita nga agnanaed iti desierto ket ti red-backed kingfisher a masarakan iti nasulinek a paset ti Australia.

Eksperto a mangngalap dagiti kita a mangmangan iti ikan. Masansan a siaanus nga agpalpaliiw ti salaksak manipud iti puestona. Matantiarna ti eksakto nga ayan ti ikan iti uneg ti danum uray no kasla sabali ti puesto dayta gapu iti siray ti lawag. Kalpasanna, agsuek ken agpayakpak tapno naparpardas a dumanon iti danum. No narabaw ti ayan ti ikan, sippayotenna laengen dayta. Ngem no saan, lupienna dagiti payakna sa kasla pana nga agsuek iti danum. “Iparangarang ti intero nga eksena ti nagpaiduma nga abilidad ti salaksak a di man la agpangadua wenno agkamali,” kuna ti libro a The Life of Birds. Kabaelan pay dagiti salaksak a paggigiddanen a sippayoten ti dua wenno ad-adu pay nga ikan! Kadagiti nalam-ek a rehion, adda met dagiti bumatok a sumarut kadagiti naingpis a yelo tapno matukmaanda ti kanenda. Idiay Australia, napaliiw met ti azure kingfisher nga agsippayot kadagiti babassit nga animal iti danum a nabuak gapu kadagiti platypus nga agsapsapul iti taraonda iti uneg ti karayan.

Panaginnarem ken Panagumok

Makaay-ayo a buyaen ti panaginnarem dagiti salaksak. Dadduma a kita ti agkinkinnamat iti tangatang, sa ipakita ti kalakian ti laingna nga agkutkot iti umok. Mabalin a karaman met iti panaginnaremda ti panagpakan. Paneknekan ti kalakian nga isu ket maikari iti kabaian babaen ti panangipaayna iti naimas a taraon.

Saan a gagangay nga umok ti ar-aramiden dagiti salaksak. Agumok ti dadduma iti ungto ti usok a mabalin a kinutkotda iti igid ti karayan, kanal, wenno abut a nagalaan iti graba. Agtaeng met ti dadduma kadagiti abut a dati a paggigianan dagiti koneho wenno kadagiti nakungkongan a kayo.

Tapno makaaramid iti umok iti uneg ti daga, agkali ti salaksak iti usok nga agarup maysa a metro ti kaatiddogna. Ngem saan a kaskarina ti mangirugi. Dadduma a kita ti mangyussuat iti dayta babaen ti panagtayabda sa idugsolda ti sippitda iti daga—maysa a napeggad a pamay-an a mabalin a pakaulawan wenno pakatayanda pay ketdi! Iti naraber a kabakiran ti New Guinea ken iti makin-amianan nga Australia, ti paradise kingfisher ket kadawyan nga agkali ti abut iti bunton ti anay. Ngem kasla di ikankano dagiti anay ti panangsinga dagita a billit ta sada la tarimnen ti naperdi a buntonda no nakapanawen dagiti salaksak agraman dagiti dadakkelen a sibongda.

Narigat met para kadagiti salaksak ti agpadakkel kadagiti sibong. Maysa a managpaliiw idiay Africa ti nakakita iti sangaparis nga inaldaw a mangip-ipan iti 60 agingga iti 70 nga ikan kadagiti lima a sibongda, malaksid pay iti kanenda a dua. Naminsan, maysa a kalakian a salaksak ti nagballigi a nangpadakkel kadagiti sibongna nupay natay ti asawana uppat nga aldaw sakbay a mapessaan dagiti itlog. Kadagiti sabali a kita, ti dadduma nga awan pay uk-ukopanna ket tumulong kadagiti nagannak a mangukop kadagiti itlog ken mangaywan iti sibong kalpasan a mapessaan.

Manipud Ireland Agingga iti Solomon Islands

Nalawa ti teritoria ti gagangay a salaksak, manipud Ireland iti amianan a laud nga agpa-Europa ken Russia agingga iti Solomon Islands iti abagatan a daya. Yantangay karaman iti teritoriana dagiti lugar nga agyelo kabayatan ti tiempo ti lam-ek, maysa ti salaksak kadagiti sumagmamano a kita ti tumatayab nga umakar iti adayo a lugar a no dadduma ket agarup 3,000 a kilometro ti kawatiwatna. Adu a gagangay a salaksak, agraman ti pied kingfisher, ken ti white-throated kingfisher ti mabalin a makita iti Baybay ti Galilea ken iti Karayan Jordan idiay Israel. Nalabit napaliiw ni Jesu-Kristo dagita a nagpipintas a tumatayab ken ti ar-aramidenda.—Kitaem ti kahon a “Paliiwenyo a Sipapasnek Dagiti Tumatayab iti Langit.”

Ti pagaammo unay a salaksak ket ti agkatawa a kookaburra iti Australia. Dayta a dakkel ken maris kayumanggi a kita ket 17 a pulgada ti kadakkelna ken addaan iti natibker a sippit a 3 a pulgada. Kadawyan a makita dagita kadagiti hardin iti dayta a pagilian. Nalatak ti kookaburra gapu iti kasla manursuron a “katawana” ken gapu ta natured nga aganup iti pagtaraonna kas kadagiti uleg nga agingga iti maysa a metro ti kaatiddogda!a

Nupay manmano ti gagangay a kabusor dagiti salaksak, bumassit ti bilangda no dagiti karayan ket apektado iti polusion wenno madadael dagiti kabakiran a pagnanaedanda. Kinapudnona, agarup 25 a kita ti salaksak ti naibilang iti kategoria nga agpegpeggad agingga iti kategoria a dandanin maungaw. Sapay koma ta makatulong dagiti panagregget a mangsalaknib kadagita tapno mataginayon ti kaadda dagita a napintas ken masansan a makaay-ayo a tumatayab.

[Footnote]

[Kahon/Ladawan iti panid 17]

“PALIIWENYO A SIPAPASNEK DAGITI TUMATAYAB ITI LANGIT”

Managpaliiw unay ni Jesu-Kristo kadagiti bambanag iti aglawlaw. Dagiti napaliiwna ket masansan nga inusarna kadagiti maitutop nga ilustrasion a mangisuro kadagiti moral ken naespirituan a kinapudno. Kas pagarigan, kinuna ni Jesus: “Paliiwenyo a sipapasnek dagiti tumatayab iti langit, agsipud ta saanda nga agmula iti bin-i wenno agani wenno agipempen kadagiti kamalig; kaskasdi a ti nailangitan nga Amayo taraonanna ida. Saan kadi a napatpategkayo ngem isuda?” (Mateo 6:26) Anian a makatukay ti maadaltayo iti ayat ti Dios agpaay iti pinarsuana a sangatauan!