Nadisenio Kadi?

Ti Nalamiis a Silaw ti Kulalanti

● Kadagiti rehion a tropikal ken kalkalainganna ti temperatura, mailasin ti kulalanti babaen iti aggilapgilap a silaw a pangatrakarna iti agbalin nga asawana. Makapainteres ta adayo a nasaysayaat ti silaw ti kulalanti ngem iti bombilia ken fluorescent nga inaramid ti tao. Kinapudnona, inton makitam no mano ti babayadam iti korienteyo, panunotem ti maar-aramidan daytoy a bassit nga insekto.

Usigem: Ti enerhia ti bombilia ket mangpataud laeng iti 10% a silaw idinto ta masayang ti 90% ta agbalin a bara. Adayo a nasaysayaat ti fluorescent ta agbalin a silaw ti 90% iti enerhiana. Ngem awan kadagitoy ti umasping iti kulalanti. Dandani 100% iti enerhia daytoy nga insekto ket agbalin a silaw, ken bassit laeng ti iruarna nga ultraviolet wenno infrared ray!

Ti sekreto ti kulalanti ket adda kadagiti kemikal a reaksion ti substansia a luciferin, ti luciferase enzyme, ken ti oksihena. Dagiti espesial a selula a maawagan iti photocyte usarenda ti luciferase a mamagandar iti daytoy a proseso babaen iti oksihena kas pannaka-enerhiana. Agresulta daytoy iti nalamiis a silaw ta dandani awan mapataudna a bara. Ni Sandra Mason a propesora maipapan iti aglawlaw ken panagmula siuumiso a kinunana a ni Thomas Edison nga imbentor iti bombilia “immapal la ketdi kadagiti kulalanti.”

Ania ti makunam? Naiparna la kadi ti nalamiis a silaw ti kulalanti? Wenno nadisenio dayta?

[Diagram/Dagiti Ladawan iti panid 15]

(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)

KAPIGSA TI SILAWNA

Bombilia 10%

Fluorescent 90%

Kulalanti 96%

[Picture Credit Lines iti panid 15]

Kulalanti iti ngato: © E. R. Degginger/Photo Researchers, Inc.; kulalanti iti baba: © Darwin Dale/Photo Researchers, Inc.