Natural a Gas—Enerhia Para iti Pagtaengan
NASUROK a 20% iti amin nga enerhia a kasapulan ti lubong ket agtaud iti natural a gas. Paggapgapuan dayta? Kasano ti kadalusna? Ken kasano pay kaadu ti nabati?
Patien ti adu a sientista a ti natural a gas ket nagtaud kadagiti nakabaybayagen a nagrupsa a mula, animal ken plankton. Sigun iti daytoy a teoria, iti unos ti nakabaybayagen a tiempo, dagiti organiko a basura ket nagbalin a fossil fuel—coal, gas, ken petroleo—gapu kadagiti mikrobio, pressure manipud iti maur-urnong a lan-ak iti rabaw ti daga, ken bara nga aggapu iti uneg ti daga. Iti panaglabas ti tiempo, adu a gas ti nakastrek kadagiti aragaag a bato. No dadduma, nakaad-adu ti maurnong a gas isu a tumaud dagiti gas field a nabangenan iti di masarut a batbato. Nagdadakkel ti dadduma kadagita a gas field ken aglaon iti trinilion a metro kubiko a gas. Kasano a masarakan dagiti naurnong a gas?
Panagsapul iti Natural a Gas
Dakkel ti maitulong dagiti satellite, global positioning system, reflection seismology, ken kompiuter iti panagbirok iti natural a gas. Iti reflection seismology, mangngeg dagiti agbalandra nga uni manipud kadagiti katuon ti bato iti uneg ti daga, isu nga adda pamalatpatan dagiti sientista no ania ti adda sadiay. Tattao ti mangpataud kadagita nga uni. Kadawyanna nga agusarda kadagiti babassit a bomba wenno vibrator a naikabil kadagiti espesial a trak. Dagiti mapataud a shock wave ket sumarut iti crust (makinrabaw a paset) ti daga sa agbalandra kadagiti nakasagana nga instrumento. Dagita ti makatulong kadagiti sientista a makapataud kadagiti ladawan a mangipakita iti kadakkel, kapuskol ken kauneg (3-dimension) dagiti bato. Makita met kadagita a ladawan ti posible nga ayan dagiti naurnong a gas.
No iti taaw ti pagbirokanda iti gas, mausar dagiti espesial a pagipaltog iti napigsa nga angin, sengngaw, wenno danum tapno mapataud dagiti sound wave. Dagiti rumsua a pressure wave ket sumarut iti lansad ti baybay sa agbalandra kadagiti mikropono iti danum a nakakabit iti atiddog a kable a guyoden ti pagsurbey a barko. Kas iti takdang, dagiti signal ti us-usaren dagiti managsirarak tapno makaaramidda babaen iti kompiuter kadagiti ladawan nga analisarenda.
Tapno saan a masayang ti magastos, masapul nga umdas ti gas iti lugar a pagalaan. Gapuna, nasken a siertuen dagiti geologo ti pressure ken kaadu ti gas. Babaen kadagiti instrumento a pagrukod, maammuanda ti dandani eksakto a pressure. Ngem narigrigat nga ammuen ti eksakto a kaadu ti gas. Ti maysa a pamay-anda a mangaramid iti dayta ket kitaenda ti damo a pressure sada mangibulos iti naikeddeng a kaadu ti gas. Kalpasanna, kitaenda manen ti pressure. No bassit ti bimmabaan ti pressure, kaipapananna nga adu ti naurnong a gas, ngem no dakkel, bassit laeng ti gas.
Pannakaproseso ti Gas
Kalpasan a maala ti natural a gas, maipadalan dayta iti tubo nga agturong kadagiti pagprosesuan tapno maikkat dagiti di kasapulan a kemikal a kas iti carbon dioxide, hydrogen sulfide, ken sulfur dioxide, agraman ti sengngaw ti danum a mangdadael kadagiti tubo. Kalpasanna, ti natural a gas ket maipasidong iti nababa a temperatura tapno maisina ti di sumged a nitroheno ken maala ti agkakapateg a helium, butane, ethane, ken propane. Ti mabati ket puro a methane nga awanan iti kolor, angot, ken nalaka a sumged. Gapu ta ti methane ket natural a produkto, maawagan met dayta iti natural a gas.
Tapno natalged a mausar kadagiti pagtaengan, nanayonan ti natural a gas iti bassit a naglalaok a kemikal nga addaan iti nabangsit a sulfur tapno nalaka a maammuan no sumngaw ken sitatalged a mapasardeng sakbay a bumtak dayta. Kaskasdi a nadaldalus nga amang ti natural a gas ngem iti dadduma pay a fossil fuel a kas iti coal ken langis.
Tapno nalaklaka a maibiahe, ti dadduma a natural a gas ket mapalamiis iti nakababbaba a temperatura tapno agbalin a likido. Dagiti butane ken propane ket masansan a mapagbalin a liquefied petroleum gas (LPG), a mausar iti panagluto iti dadduma a lugar. Maus-usar met ti LPG kadagiti bus, traktora, trak, ken dadduma pay a lugan, agraman iti panagaramid iti plastik, solvent, synthetic fiber, ken dadduma pay nga organiko a produkto.
Limitado a Suplay ti Enerhia
Kas iti amin a fossil fuel, maibus met ti natural a gas. Mapattapatta nga agarup 45% iti gas iti daga ti saan pay a nasarakan. No husto dayta, ti suplay ti natural a gas ket mabalin nga agpaut iti 60 a tawen sigun iti agdama a panagusar. Ngem tangay pumigpigsa ti makonsumo nga enerhia iti adu a pagilian, mabalin a saanen a husto dagiti agdama a pattapatta.
Gapu ta napardas ti iyaadu dagiti industria iti dadduma a pagilian, mabalin nga adda dagiti mangipagarup nga imposible a maibus ti natural a gameng ti daga. Adda pay nuklear nga enerhia ken ti di maibus a pagalaan iti enerhia a kas iti init ken angin. Ngem umdasto ngata dagita iti dumakdakkel a panagkasapulan iti enerhia? Natalged ken nadalus ngata dagita para iti aglawlaw? Panawen laeng ti makaibaga.
[Diagram/Ladawan iti panid 14]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Kalpasan a maala, ti natural a gas ket maipadalan kadagiti tubo nga agturong iti pagprosesuan sakbay a maiwaras kadagiti pagtaengan ken industria
[Diagram]
Pagalaan iti gas
Pagprosesuan
Kompania ti gas
[Ladawan iti panid 13]
Adda maaramat nga espesial nga alikamen tapno agpataud kadagiti “sound wave” nga agbalandra kadagiti nakasagana nga instrumento
[Ladawan iti panid 13]
Adalen dagiti geologo dagiti “3-dimensional” a ladawan a napataud babaen kadagiti sound wave
[Ladawan iti panid 13]
Ngato: © Lloyd Sutton/Alamy; baba: © Chris Pearsall/Alamy