Mainanama ti Adu Pay a Napigsa a Ginggined
SIPUD idi naimbento dagiti instrumento a pangrukod iti kapigsa dagiti ginggined, ginasuten a napigsa a ginggined ti nairekord dagiti sientista. Dagiti ginggined a napasamak iti adayo kadagiti pagnanaedan ti kaaduan a tattao ket saan unay a pakadanagan ken manmano wenno di pay maipadpadamag. Ngem no maginggined ti dakkel a siudad, nakaro ti epekto dayta. Ti kaadu ti tao a matay ken sanikua a madadael ket agdepende iti kaadu ti populasion ken panagsaganada.
Idi Enero 12, 2010, napasaran ti Haiti ti maysa kadagiti kakaruan a ginggined iti pakasaritaan ti tao no maipapan iti kaadu ti natay a tattao ken nadadael a sanikua. Ngem saan a dayta ti kaunaan wenno kakaisuna a napigsa a ginggined ita a tawen. Dagitoy ti sumagmamano kadagiti ginggined a napasamak iti umuna a bulbulan ti 2010 a nairekord a kas kapigsa wenno napigpigsa pay ngem iti nangdayyeg iti kabesera ti Haiti.
Enero 3: 7.1 ti Kapigsana, Solomon Islands
Daytoy napigsa a ginggined, nga immuna a nairekord kas napigpigsa ngem 7.1 ti nakaigapuan ti “2-3 a metro ti kangatona” a tsunami. Kinuna ni Loti Yates a direktor ti National Disaster Management Office a ti “interamente a pannakalayus” ti maysa a bario ket nakita manipud iti agtaytayab nga eroplano. Sigun ken Yates, 16 a balay ti nadadael ken adu pay ti naperdi iti bario ti Bainara idiay Rendova Island.
Sakbay dayta, nagginggined iti kapigsa a 6.6. Adu ti napan kadagiti turod gapu iti danagda. Isu nga idi simmaruno ti napigpigsa a ginggined kalpasan ti dua nga oras, naispalda idi nagtsunami.
Pebrero 26: 7.0 ti Kapigsana, Ryukyu Islands, Japan
Iti alas 5:31 ti bigat sadiay, napasamak daytoy a ginggined a ti sentrona ket 80 a kilometro manipud Naha, Okinawa, a paset ti Ryukyu Islands idiay Japan. Naiballaag nga agtsunami ngem nakanselar idi agangay. Kinuna ti nasurok a 90 anyos a baket idiay Okinawa a dayta pay la ti kapigsaan a ginggined a napuotanna.
Pebrero 27: 8.8 ti Kapigsana, Chile
Daytoy a ginggined ti maikalima a kapigsaan sipud idi 1900. Ditoy met laeng ti nakapasamakan ti kapigsaan a ginggined a 9.4 idi 1960. Gapu iti daytoy ken ti 7.7 ti kapigsana a ginggined a nangdadael iti kabesera ti Chile idi 1985, impatungpal ti pagilian dagiti nainget a pagannurotan iti panagibangon kadagiti pasdek.
Kas resultana, manmano ti narba kadagiti pasdek iti siudad ti Santiago ken dadduma pay a siudad idi napasamak daytoy a ginggined. Nupay kasta, rinibu a tattao ti nadangran ken napukawan kadagiti sanikua. Agarup 500 ti mapattapatta a natay, dandani kagudua iti dayta ti natay idi nagtsunami iti kosta ti Chile.
Abril 4: 7.2 ti Kapigsana, Baja California, Mexico
Ti sentro daytoy a ginggined ket 18 a kilometro manipud Guadalupe Victoria, Mexico, ken 47 a kilometro manipud Mexicali. Nasulinek ken manmano ti agnanaed sadiay. Ngem ti napigsa a panagdayyeg ket narikna iti adu a siudad ken ili ti Mexico ken iti makin-abagatan nga Estados Unidos.
Mayo 9: 7.2 ti Kapigsana, Northern Sumatra, Indonesia
Agmatuon idi nagginggined iti tukok ti baybay agarup 217 a kilometro manipud iti Banda Aceh a kaamiananan a siudad ti Indonesia. Nagtataray a rimmuar dagiti tattao kadagiti pagtaenganda ken dida a dagus nagsubli gapu iti butengda. Nupay kasta, awan ti naipadamag a natay.
Ad-adu Pay a Ginggined
Maibatay iti nabayagen a pakasaritaan dagiti napipigsa a ginggined a mangdaydayyeg iti planetatayo, nainkalintegan a kunaentayo a mainanama nga adu pay ti dumteng iti sumaganad a tawtawen. Kastoy ti prangka a kinuna ti U.S. Geological Survey: “Kas iti naglabas, addanto latta dagiti napigsa a ginggined.”
Makapainteres ti kinuna ti editorial iti maysa a diario: “Awan gawaytayo kadagiti kallabes a ginggined. . . . Ipalagipda laeng dagiti limitasiontayo kas tattao. Di kaipapanan dayta a ditay agtignay no kabaelantayo . . . , ngem masapul nga agtultuloy nga ekspektarentayo dagiti nakaro a natural a didigra a ditay makontrol.”
Dagiti naanep nga agad-adal iti Biblia malagipda la ketdi dagiti padto iti Biblia nga espesipiko a nangdakamat kadagiti ginggined kas paset ti ragup a pagilasinan ti maudi nga al-aldaw daytoy a sistema ti bambanag.—Mateo 24:3, 7; Marcos 13:8; Lucas 21:11.
[Mapa iti panid 20]
(Para iti aktual a pannakaurnosna, kitaem ti publikasion)
Dadduma kadagiti ginggined a 7.0 wenno napigpigsa pay sipud Enero agingga idi Mayo
Mexico
Haiti
Chile
Japan
Indonesia
Solomon Islands