Nadisenio Kadi?
Ti Rabaw ti Payak ti Kulibangbang
● Agbaliw ti nasileng a kolor dagiti payak ti sumagmamano a kulibangbang sigun iti anggulo a pangkitaan kadagita. Nakaranraniag ken nakataytayengteng ti kolor ti payak ti maysa a kita ti kulibangbang ta makita dayta uray iti kaadayo a 805 a metro. Apay a naidumduma ti payak ti kulibangbang?
Usigem: Ti rabaw ti payak ti kulibangbang a green swallowtail (Papilio blumei) ket addaan kadagiti naintar a babassit a likkaong. Gapu kadagita, ti lawag ket mayanninaw iti nadumaduma a wagas. Kas pagarigan, ti tengnga ti tunggal likkaong ket mangyanninaw iti kombinasion ti duyaw ken berde a lawag, idinto ta asul ti iyanninaw dagiti igidna. Ti met lawag iti tengnga ti likkaong ket direkta a mayanninaw. Ngem dagiti lawag a maipunta kadagiti igid agballatekda nga umuna iti rabaw nga aduan iti katuon. Dayta ti mangparaniag ken medio mangbaliw, wenno mamagrikus kadagiti wave ti lawag. Ti nagtitipon a lawag ket maawagan iti “structural color” gapu ta komplikado ti pannakapataudna.
Nakabusbos dagiti managsirarak iti 10 a tawen tapno makaaramidda iti simple a replika ti rabaw ti payak ti kulibangbang. Inanamaenda a babaen iti kasta a teknolohia, narigrigatton a mapeke dagiti kuarta ken credit card ken mas episiententon dagiti solar cell a mangurnong iti enerhia ti init. Ngem narigat a tuladen ti rabaw ti payak ti kulibangbang. “Nupay adun ti naammuan ti siensia maipapan iti optics,” insurat ni Professor Ullrich Steiner iti Nanoscience Centre ti Cambridge University, “ti makapaamanga ken nagduduma a kolor a makita iti nakaparsuaan ket masansan a napimpintas ngem iti mapataud ti teknolohia.”
Ania ti makunam? Naiparna la kadi a timmaud ti rabaw ti payak ti kulibangbang? Wenno nadisenio dayta?
[Ladawan iti panid 24]
Kulibangbang a green swallowtail
[Ladawan iti panid 24]
Ti langa ti payak ti kulibangbang kas makita iti mikroskopio
[Picture Credit Lines iti panid 24]
Kulibangbang: Faunia, Madrid; microscopic view: © Eye of Science/Photo Researchers, Inc.