MIKIAS, LIBRO TI
Naimpadtuan a libro ti Hebreo a Kasuratan nga aglaon iti sao ni Jehova babaen ken Mikias mainaig iti Samaria ken Jerusalem. (Kitaenyo ti MIKIAS Num. 7.) Buklen dayta ti tallo a kangrunaan a benneg, a ti umuna dua a benneg mangrugi iti sao a “Dumngegkayo,” ket ti maikatlo “Denggenyo.”—Mik 1:2; 3:1; 6:1.
Ti naimpadtuan a sasao ni Mikias mainaig iti pannakalangalang ti Samaria naidanon la ketdi sakbay ti pannakadadael dayta a siudad idi 740 K.K.P., ket nabatad a dagiti berbal a pammakdaarna naisuratda sakbay a nagngudo ti panagturay ni Ezekias.
Idi tiempo ni Mikias, nakadakdakes a moral a kasasaad ti agraraira iti nagtetengngaan dagiti umili ti Israel ken Juda. Dagiti panguluen inrurumenda dagiti umili, nangnangruna dagiti napanglaw. Dagiti ukom, papadi, ken mammadto interesadoda laeng iti kuarta. Nagsaknap ti idolatria, panangsaur, panangirurumen, di kinahustisia, ken panagibukbok iti dara. Saan a natalged ti agtalek uray iti piaren a gagayyem ken kamkameng ti pamilia.—Mik 1:7; 2:1, 2; 3:1-3, 9-12; 6:12; 7:2-6.
Ti libro ti Mikias sipaprangka a deskribirenna dagiti biddut ti Israel ken Juda. Nupay ipadpadtona ti pannakalangalang ti Samaria ken Jerusalem maigapu kadagiti salungasingda (Mik 1:5-9; 3:9-12), aglaon met dayta iti karkari ti pannakaisubli ken dagiti bendision ti Dios kalpasanna.—4:1-8; 5:7-9; 7:15-17.
Napatalgedanen ti kinaumiso daytoy a libro. Tumunos dayta iti dadduma pay a paset ti Kasuratan iti panangipakita a ni Jehova ket naasi ken managayat a Dios, a mamakawan iti biddut ken mangpalabas iti salungasing. (Mik 7:18-20; idiligyo ti Ex 34:6, 7; Sal 86:5.) Nanipud pay kadagidi nagkauna a tiempo, inawaten dagiti Judio daytoy a libro kas umiso. Agarup maysa a siglo kalpasan ti tiempo ni Mikias, dagiti insawangna a sasao bayat ti panagturay ni Ezekias maipapan iti pannakalangalang ti Jerusalem ket inadaw ti sumagmamano a lallakay ti Juda no adda punto nga irupirda kas panangidepensa ken Jeremias a mammadto. (Jer 26:17-19; idiligyo ti Mik 3:12.) Adu a siglo kalpasan dayta, dagiti Judio a panguluen a papadi ken dagiti eskriba imbagada buyogen panagtalek, maibatay iti padto ni Mikias, a ti Kristo mayanak idiay Betlehem. (Mt 2:3-6; idiligyo ti Mik 5:2.) Ti kaitungpalan dagiti padto maipapan iti Samaria, Jerusalem, ken iti Mesias, wenno Kristo, pasingkedanna a daytoy a libro ket impaltiing ti Dios. Nakadkadlaw met ti panagkaasping ti Mikias 7:6 ken ti sasao ni Jesus, a dagiti kabusor ti maysa a tao isu dagiti tattao iti sangakabbalayanna.—Mt 10:21, 35, 36.
[Kahon iti panid 347]
DAGITI TAMPOK TI MIKIAS
Prangka a sasao maipapan iti dakes nga aramid ti Israel ken ti Juda, pakpakauna ti pannakalangalang agpaay iti Samaria ken Jerusalem, ken karkari ti pannakaisubli
Saklawenna ti maysa a periodo agingga iti pannakalangalang ti Samaria idi 740 K.K.P. ken mabalbalin a kalpasan dayta
Ti dakes nga aramid ti Israel ken Juda ket maidilig kadagiti nalinteg a kalikaguman ni Jehova
Dagiti manangirurumen agiddada iti pagiddaan, nga isikatda nga agawen dagiti balay ken talon; iti panagbannawag ti aldaw, itungpalda dagiti gandatda (2:1, 2)
Matakawan dagiti di agat-atap a lumaslasat; mabiktima ti babbai ken annak (2:8, 9)
Dagidiay makinrebbeng iti panangipakat iti kinahustisia gundawayanda dagiti umili a kasla ket tay an-animal dagita (3:1-3)
Ipukkaw dagiti ulbod a mammadto, “Talna!”—ngem santipikarenda ti gubat maibusor iti asinoman a “saan a mangikabil iti maysa a banag kadagiti ngiwatda” (3:5)
Dagiti ukom, papadi, ken mammadto maseknanda laeng iti magunggona, kaskasdi a kunaenda a sarsaranayen ida ni Jehova (3:9-11)
Gistay awan dagiti nasungdo; ti piprinsipe ken uk-ukom agsapulda kadagiti pasuksok, ket saan a mapagtalkan uray dagiti kameng ti pamilia (7:1-6)
Inispal ni Jehova ti ilina manipud Egipto ket indalan ken sinalaknibanna ida; awan aniaman a gatad ti panagisakripisio ti makasubadto iti panagalsada (6:3-7)
Kalikagumanna a ti ilina watwatenda ti kinahustisia, ayatenda ti kinamanangngaasi, ken buyogen kinaemma a makipagnada kenkuana (6:8)
Dagiti panangukom ni Jehova maibusor iti Israel; maapektaran met ti Juda
Ti panangukom ni Jehova ibungananto ti pannakapagbalin ti Samaria a bunton dagiti rebba; ti didigra dumanonto a mismo agingga idiay Juda ken Jerusalem (1:3-16)
Ti didigra dumtengto iti Israel; dagiti talonna mabingbingayto agpaay iti sabsabali (2:3-5)
Ni Jehova kabilennanto ti ilina; mangandanto ngem saanda a mabsog, agmuladanto iti bin-i ngem saanda a matagiragsak ti aniaman a bunga (6:13-16)
Maummongto manen ti natda ken maitan-ok ti pudno a panagdaydayaw
Ti natda ti Israel maummongto a sangsangkamaysa “kas maysa nga arban iti kulongan,” a ti arida adda iti sanguananda ket ni Jehova adda iti masanguananda (2:12, 13)
Iti kamaudianan a paset dagiti aldaw, ti bantay ti balay ni Jehova maitan-okto iti ngatuen dagiti turod ket dagiti umili ti adu a nasion agayusdanto nga agturong iti dayta; isuronto ida ni Jehova ket saandanto a sursuruenen ti pannakigubat (4:1-4)
Ti naisubli nga ili magnanto iti nagan ni Jehova; napigsanto ti Sion iti sanguanan dagiti kabusorna (4:5-13)
Maysa nga agturay ti mayanakto idiay Betlehem a mangipastorto buyogen ti nagan ni Jehova; iti sidong ti panagturayna, mapagsanudto ti Asirio; ti natda ken Jacob kaslanto iti makapabang-ar a linnaaw ken kas iti nabileg a leon (5:2-9)
Dalusanto ni Jehova ti ilina manipud idolatria ken mangipakat iti pammales kadagiti nasukir a nasion (5:10-15)
Agkammatalek ken Jehova; agpatingganto ti panagrag-o ti ‘babai a kabusor’ bayat a ti agbabbabawi nga ili ni Jehova umawat iti atensionna ket mapasaranna ti nakaskasdaaw a bambanag, a mangpunno iti buteng kadagiti umim-imatang a nasion; pakawanento ni Jehova ti basbasol ti ilina (7:7-20)