RUBI

Maysa a napateg a bato nga aganninaw, narangrang ti labagana, ken maar-aramat a bato ti alahas; maysa a kita ti corundum. Buklen dayta ti aluminum oxide nga aglaon iti babassit a lamma ti chromium ken iron oxide a mangyanninaw iti nalabaga a maris. Manmano laeng dayta, naluklukneng bassit ngem iti diamante, ket no nakasaysayaat ti kalidadna ken dakkel, mabalin a lab-awanna ti pateg ti diamante a kasta met laeng ti kadakkelna. Nadumaduma ti marisna manipud rimmosas agingga iti nakanginngina a natayengteng nga umasul a nalabaga a masansan a matukoy kas kalablabaga ti “dara ti atap a kalapati.” Ti “rubi” a naaramat iti Baro a Lubong a Patarus ket patarus ti dua a Hebreo a sasao (ʼoʹdhem; kadh·kodhʹ) a nabatad nga agpada a mangipasimudaag iti narangrang a kinalabaga wenno napalalo a kinalabaga.

Rubi ti kaunaan a bato iti umuna nga intar dagiti saniata iti “pektoral ti panangukom” ti nangato a padi a ni Aaron, ken naikitikit iti rabaw dayta ti nagan ti maysa kadagiti 12 a tribu ti Israel. (Ex 28:2, 15, 17, 21; 39:10) Ti “abbong” ti ari ti Tiro ket buklen ti rubi ken dadduma pay a napateg a bato. (Eze 28:12, 13) Ti Edom idi ti “komersiante” ti Tiro maipaay kadagiti napateg a rubi. Ti komersiante a Tiro ket sigagagar nga insukatna dagiti produktona maipaay iti napapateg a rubi ken dadduma pay a sanikua. (Eze 27:2, 16) Kas asawa a makinkukua iti Sion, liniwliwa ni Jehova ti siudad ken inladawanna ti dandanin tumaud a kinalibnos ti Sion, ket kinunana: “Dagiti pannakabaluartem aramidekto manipud kadagiti rubi, ken dagiti ruanganmo manipud umap-apuy ti raniagna a batbato.”​—Isa 54:5, 6, 11, 12.