TAPANES
kasta met ti Tapanhes, Tehafnehes
Maysa a siudad iti Egipto a masansan a nadakamat a kadua ti sabsabali pay a siudad ti makin-amianan (Makimbaba) nga Egipto, kas iti Nof (Memfis), On (Heliopolis), ken Pibeset (Bubastis).
Bayat ti maudi a tawtawen ti pagarian ti Juda, intultuloy a pinakdaaran ni mammadto Jeremias dagiti kailianna a saanda a mangaramid iti napolitikaan a pannakialiansa iti Egipto wenno agtalek iti tulong ti Egipto maibusor iti tumantanor a turay ti Babilonia. Nadakamat ti Nof (Memfis) a kabesera ti Egipto ken ti Tapanhes kas ‘nagtartaraon iti kuppokuppo’ ti Juda ken Jerusalem a resulta ti panagapostasia dagiti Judio. Aniaman a suporta manipud Egipto ket sigurado nga adda kasukatna a dakkel a gatad manipud kadagiti naarian a panguluen ti Juda; ngem ibaindanto ti Egipto, no kasano nga imbainda ti Asiria.—Jer 2:1, 2, 14-19, 36.
Agkamang Sadiay ti Natda. Kalpasan ti panangparmek ti Babilonia iti Juda idi 607 K.K.P. ken ti simmaganad a pannakapapatay ni Gedalias, nagturong idiay Egipto ti natda kadagiti Judio ket inkuyogda ni mammadto Jeremias. Ti immuna a lugar a nadakamat a nakadanonanda (wenno nagyananda) idiay Egipto ket isu ti Tapanhes. (Jer 43:5-7) Nabatad nga adda ti Tapanhes iti makindaya a Delta a rehion, awan sabali, iti amianan a daya a nagsulian ti Makimbaba nga Egipto. Nagyan idiay Tapanhes ti dadduma kadagiti nagkamang. (Jer 44:1, 7, 8) Idi dimtengda idiay Tapanhes, imbilin ni Jehova nga idemostra ni Jeremias ti maysa a naimpadtuan a buya babaen ti panangikabilna iti batbato iti argamasa ti “terasa a ladrilio nga adda iti pagserkan ti balay ni Faraon iti Tapanhes” iti imatang ti dadduma a Judio. Kalpasanna, impakaammona nga umay ni Nabucodonosor tapno isaadna ti tronona ken isaknapna ti nadaeg a toldana iti mismo a rabaw dagitoy a bato.—Jer 43:8-13; idiligyo ti Jer 46:13, 14.
Iti adayo a Babilonia (iti maika-27 a tawen ti immun-una a pannakaidestiero, idi 591 K.K.P.), impakpakauna met ni mammadto Ezequiel a ti Egipto ket parmekento ni Nabucodonosor ken “idiay Tehafnehes pudno a sumipngetto ti aldaw,” ta bungtolen sadiay ni Jehova dagiti sangol ken ti panagpannakkel ti bileg ti Egipto. Daytoy a sasao ken ti panangtukoy ni Ezequiel kadagiti “agpampannuray nga ili” ti Tapanhes ket mangipasimudaag a nagpateg ken dakkel idi daytoy a siudad.—Eze 29:19; 30:1, 2, 10-18.
Naisingasing a Nagtaudan ti Naganna. Bigbigen ti dadduma a managipatarus a ti kaipapanan (iti Egipcio) ti nagan a Tapanhes ket “ti Sarikedked ni Penhase.” Nagserbi ni Penhase kas heneral iti makin-abagatan a siudad ti Thebes ket pinarmekna dagiti rebelde iti Delta a rehion ti Egipto, nalabit iti naud-udi a paset ti maikadua a milenio K.K.P.
Impatarus ti Griego a Septuagint ti Tapanhes kas Taphʹnas, ket patien ti kaaduan a daytoy a nagan ket katupag ti nagan a Daphnae a maysa a napateg a nasarikedkedan a siudad iti makindaya a beddeng ti Egipto kas inyawag iti dayta dagiti Griego a mannurat iti klasikal a panawen. Gapu itoy, kuna ti sumagmamano a geograpo a ti Tapanhes ket isu ti Tell Defneh, agarup 50 km (30 mi) iti abagatan nga abagatan-a-laud ti Port Said ken agarup 45 km (28 mi) iti laud nga abagatan-a-laud ti Pelusium, ti maikunkuna nga ayan ti Sin.