MARTSA TI PANAGBALLIGI
Pormal a martsa kas panangrambak iti balligi maibusor iti kabusor. Ti Griego a sao a thri·am·beuʹo, a kaipapananna ti “mangiturong iti martsa ti panagballigi,” mamindua laeng nga agparang iti Kasuratan, a ti tunggal panagparangna ket iti kasla nagduma a mangiladawan a kasasaad.—2Co 2:14; Col 2:15.
Dagiti Martsa ti Panagballigi Kadagiti Nasion. Ti Egipto, Asiria, ken dadduma pay a nasion rinambakanda dagiti namilitariaan a balligida babaen kadagitoy a martsa ti panagballigi. Idi kaaldawan ti republika ti Roma, ti maysa kadagiti kangatuan a pammadayaw a mabalin nga ipaay ti Senado iti nangparmek a heneral isu ti panangipalubos a rambakanna ti balligina babaen iti pormal ken nangina a martsa ti panagballigi nga iti dayta awan nalibtawan a detalye ti kinagarbo ken kinadayag.
Ti Romano a martsa siiinayad a dimmalan iti Via Triumphalis ket simmang-at iti agsikkosikko a sasang-atan nga agturong iti templo ni Jupiter iti tuktok ti Turod ti Capitoline. Dagiti musikero nga agtoktokar ken agkankanta kadagiti kanta ti balligi isuda ti immuna, a sinaruno dagiti agtutubo a lallaki a mangiturturong iti bakbaka a maisakripisio. Kalpasanna simmaruno dagiti awanan linong a kareson a napno iti samsam, ken dadakkel a karosa a mangipakpakita kadagiti buya ti gubat wenno iti pannakadadael dagiti siudad ken templo, ken nalabit iti rabaw dayta adda ti ladawan ti naparmek a komandante. Dagiti kautibo nga ar-ari, piprinsipe, ken dagiti heneral a naala iti gubat, agraman annak ken katulonganda, naukodda a sikakawar, masansan a nalabusanda, agpaay a pakaibabainanda.
Simmaganad, ti karuahe ti heneral, naarkosan iti marfil ken balitok, nabalangatan iti laurel, ken guyguyoden ti uppat a puraw a kabalio wenno, no dadduma, dagiti elepante, leon, tigre, wenno ugsa. Ti annak ti manangparmek nakatugawda iti sakaananna wenno nakaluganda iti sabali a karuahe iti likudanna. Dagiti Romano a konsul ken mahistrado magmagnada a simmaruno, kalpasanna dagiti teniente ken dagiti tribuno ti militar agraman ti nagballigi a buyot—naarkosanda amin iti balangat a laurel ken sagsagut, ken kankantaanda ti panguluenda iti kankanta ti daydayaw. Iti makin-una, adda dagiti papadi ken dagiti katulonganda a manguk-ukod iti kangrunaan a maparti maipaay a sakripisio, maysa a puraw a kapon a baka.
Bayat ti ilalabas ti martsa iti siudad, nagipuruak dagiti umili iti sabsabong iti sanguanan ti karuahe ti nagballigi, ket ti dalan napabanglo kadagiti mapupuoran nga insienso kadagiti altar ti templo. Daytoy a nabanglo a sayamusom kaipapananna ti dayaw, pannakaital-o, kinabaknang, ken nataltalged a biag maipaay kadagiti nagballigi a soldado, ngem kaipapananna met ti ipapatay kadagiti di napakawan a kautibo a mapapatay iti panagpatingga ti martsa. Daytoy ti mangted lawag iti naespirituan a pannakayaplikar ti pangngarig ni Pablo iti 2 Corinto 2:14-16.
Naibangon dagiti arko ti balligi kas pammadayaw iti sumagmamano a heneral. Agingga ita, ti Arko ni Tito idiay Roma ipalagipna pay laeng ti pannakarba ti Jerusalem idi 70 K.P. (LADAWAN, Tomo 2, p. 536) Ni Tito, a kinuyog ti amana a ni Emperador Vespasian, rinambakanna ti balligina maibusor iti Jerusalem babaen iti martsa ti panagballigi. Ti sumagmamano nga arko nagpaayda kas ruangan ti siudad, ngem kaaduanna a nagpaay laengen dagita kas monumento. Ti disenio dagiti arko mabalin nga inrepresentarna ti sangol ti panagpasakup, nga iti sirok dayta mapilitan idi nga agmartsa dagiti kautibo.
Makipaset Dagiti Kristiano iti Martsa ti Panagballigi. Dagita a pagarigan ken pangkaaduan a pannakaammo kadagiti tiempo ti nangadawan ni Pablo iti inaramatna a pangipadis a sao idi nagsurat kadagiti taga Corinto: “Pagyamanan iti Dios a kanayon a mangiturturong kadatayo iti martsa ti panagballigi a maikuyog iti Kristo.” (2Co 2:14-16) Dayta a ladawan iparangna ni Pablo ken dagiti padana a Kristiano kas nasungdo nga iturayan ti Dios, “a maikuyog iti Kristo,” kas annak, nangato ti saadda nga opisial, ken naballigi a solsoldado, a sumursurotda amin iti likudan ti Dios ken isuda nga idadauluanna iti maysa a naindaklan a martsa ti panagballigi a dumalan iti napabanglo a pagdalanan.
Iti Colosas 2:15, naiduma unay ti kasasaad. Nadeskribir ditoy dagiti kabusor a gobierno ken autoridad iti sidong ni Satanas kas kautibo ken balud iti martsa ti panagballigi. Ni Jehova a Manangparmek labusan ken ipabuyana dagitoy iti nawayang a publiko kas dagidiay naabak, dagidiay naparmek “babaen iti dayta,” kayatna a sawen, babaen iti “kayo a pagtutuokan” a nadakamat iti immun-una a bersikulo. Ti ipapatay ni Kristo iti kayo a pagtutuokan saanna laeng nga impaay ti pangibatayan iti panangikkat iti “insurat ti ima a dokumento,” ti Linteg ti tulag, no di ket pinagbalinna met a posible ti pannakawayawaya dagiti Kristiano manipud pannakaadipen kadagiti sataniko a pannakabalin ti kinasipnget.
Dadduma Pay a Martsa. Tukoyen met ti Biblia ti dadduma pay a martsa, dagiti gundaway a nagna a sangsangkamaysa dagiti reprep kas panangrambakda kadagiti naisangsangayan a pasamak. Dineskribir ni David ti naballigi a martsa ni Jehova manipud Sinai agingga iti disso ti nasantuan a templo idiay Jerusalem—dagiti pakigubat a karuahe ti Dios, dagiti kautibo, dagiti kumakanta ken musikero, ken dagiti naguummong a reprep a mangbembendito iti Daydiay Nasantuan ti Israel. (Sal 68:17, 18, 24-26) Maysa a martsa ti nairaman iti rambak ti inagurasion idi tiempo a maileppas ti pannakabangon manen dagiti pader ti Jerusalem idi kaaldawan ni Nehemias. (Ne 12:31) Ket iti Salmo 118:27, maysa a “martsa ti piesta” ti matuktukoy, nabatad a nainaig iti tinawen a Piesta dagiti Abong-abong.