Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa
◼ Ibilbilang aya dagiti Saksi ni Jehova ti alkoholismo kas sakit?
Sasawen ti adu a tattao ti adiksion iti alkohol kas maysa a sakit, sigun iti dakdakkel a depinasion dayta a sao. Nainayon kadagitoy dagiti managsirarak, dodoktor ken tattao a mangtultulong kadagiti alkoholiko, ta adu kadakuada us-usarenda ti termino kas “sakit,“ wenno “an-anayen” ti panangiladawanda wenno panangdepinarda ti alkoholismo. Kas pangarigan, kuna ti Science Digest ti Mayo 1984:
“Kaskasdi ti alkoholismo ket maysa a sakit nga agsapsapul ti pannakailawlawag. Naminsan maibilbilang kas pannakadadael ti isip laeng, dayta itan ti maipagpagarup nga addaan iti henetiko ken biokemikal a pasetna . . . dagiti nabiit a panagsirarak suportaranna ti nasapsapa nga ebidensia manipud Sweden a ti panangabuso ti alkohol masansan ‘agdaliasat’ iti las-ud dagiti pamilia.’”—Panid 16.
Ngem, adda rason a maipaay iti panagannad iti panangmatmat iti alkoholismo kas sakit. Sumagmamano nga alkoholiko, ken dagiti dadduma, adda pagannayasanda a mangipambar ti adiksionda ti panaginum wenno nalabes a panaginumda, a kunkunada a dida a talaga a matngelan dayta, ta daytat’ maysa a sakit. Dadduma kasla patienda a no ti maysa nga alkoholiko addaan ti biolohikal a panagannayas iti dayta a problema, wenno ti bagina addaan iti nadadael a biokemikal nga isusungbat wenno panagtignay iti alkohol, ngarud saan koma a mamatmatan kas addaan pakabasolan iti moral.
Nupay kasta, dagiti Kristiano, maseknanda nangnangruna iti panangmatmat ti Dios kadagiti bambanag. Ti panangmatmatna ti nalinteg, natimbeng ken manayon, a maisupadi iti takder a medikal ken sikolohikal nga um-umay sigun iti panaglabas ti tiempo, a dayta laeng iti masukatanto wenno maabandonarto iti kamaudianan. Ti perpekto a Sao ni Jehova ti sibabalad panangilunodna iti panagbartek, nga inlistana dayta a maysa kadagiti bambanag a di pakapagtawidan ti maysa iti Pagarian ti Dios. (Galacia 5:19-21) Ti balakad ti Roma 13:12, 13: “Ti rabii lumabasen; ket umasideg ti bigat. Iwagsaktay ngarud dagiti ar-aramid ti sipnget ket ikapettayo ti igam ti lawag. Magnatayo a sidadayaw, a kas iti aldaw, saan a kadagiti ragragsak a nalabes ken barbartek, saan nga iti kinaderrep ken kadagiti kinadakes, saan a kadagiti ringringgor ken apal.” Uray pay no adda koma iti biolohikal a panagannayas iti sumagmamano a kaso, a mangiturong kadagiti sumagmamano a mangmatmat iti dayta kas medikal a problema wenno sakit, bigbigen dagiti Kristiano ti moral a paset dayta.
Insurat ni apostol Pedro kadagiti Kristiano: “Ta ti aldaw a napalabas immanayen a panagaramid iti pagay-ayatan dagiti nasnasion, a panagbiag iti kinaderrep, dagiti tarigagay nga aglablabes, dagiti panagbarbartek, dagiti kinabuklis, dagiti aglablabes a daydayá ken dagiti makarimon a panagrukbab kadagiti ladladawan a didiosen. Ket kadagitoy a bambanag masmasdaawda gapu ta dikay makitimpuyogen kadakuada iti panaglablabes iti kinadakes, ket ab-abiendakayo.” (1 Pedro 4:3, 4) Uray met ni Pedro a mismo ti imperpekto ken natarusanna ti kasasaad ti tao. Kaskasdi saanna kinuna nga amin dagiti Kristiano ket nagturongda manipud kinamanaglablabes iti arak malaksid laeng dagidiay addaan ti henetiko wenno biolohikal a pagannayas iti problema iti alkohol. Kinapudnona, kinuna ni apostol Pablo a dadduma kadagiti Kristiano idi ti mannakiabig, mannanakaw, mammartek ken manangsuitik. Ngem uray aniaman ti nangiturong kadakuada kadagiti kasta a moral a problema, mabalinanda ken pudno a nagbalbaliwda. Kuna ni Pablo: ‘Ngem nadalusankayo, ngem napagsantokayo, ngem napalintegkayo babaen iti nagan ni Apo Jesu-Kristo ken iti espiritu ti Diostayo.’—1 Corinto 6:9-11.
Gapuna masasao man ti alkoholismo kas maysa a sakit wenno saan, masapul a petpetantayo ti nangato ken naimbag a pagalagadan a naiwayat iti Sao ti Dios. Asinoman a nakapatanor ti adiksion iti alkohol—mabalin a gapu iti kinakurang ti panagteppel, wenno impluensia ti kadaraan wenno ti pamilia, wenno uray gapu iti biolohikal nga abnormalidad—rebbeng a pagreggetanna nga itallikud dayta, nalabit gundawayanna dagiti simpatitiko a tulong. (Kitaenyo ti Agriingkayo! ti Disiembre 8, 1982, panid 4-13.) Iti kasta “ti tiempoyo a natda pay iti lasag, dikay agbiag a maipaay kadagiti derrep dagiti tattao, no di ket maipaay iti pagayatan ti Dios.”—1 Pedro 4:2.
◼ Dagiti kadi sasao ni Jesus a “ti ayat dagiti adu lumamiisto” kaipapananna a mapasamak met daytoy ita kadagiti pudno a managdaydayaw?
Adda naimbag a rason a pamatiantayo a di ipadpadto ni Jesus ti dakkel a rukod ti pannakapukaw ti ayat iti ili ni Jehova.
Nagsaludsod dagiti apostoles maipaay ‘ti pagilasinan ti kaadda ni Jesus ken ti panungpalan ti sistema dagiti bambanag.’ Impadto ni Jesus ti gubgubat, ginggined, bisin ken pannakaidadanes dagiti Kristiano. Sana innayon: “Ket agsipud ta agadunto ti kinadakes, ti ayat dagiti adu lumamiisto.”—Mateo 24:3-12.
Adu iti dayta a padto ti naaddaan kaitungpalan iti nagbaetan daydi a tiempo (33 K.P.) ken ti dakkel a rigat idiay Jerusalem a pinataud dagiti Romano idi 70 K.P. (Idiligyo iti Lucas 19:41-44; 21:5-28.) Iti nagbaetan dayta, ti kadi ayat ti kaaduan kadagiti napulotan a Kristiano ti limmamiis? Saan. Dagidiay natnag manipud Kinakristiano iti dayta a kaputotan ti kaawatan a bassitda laeng. Kaaduan kadagiti Kristiano a naglak-am ti pannakaidadanes manipud kadagiti Judio intultuloyda nga “inwaragawag ti naimbag a damag ti sao,“ nga imparangarangda ti ayatda iti Dios, kadagiti di manamati ken kadagiti padada a Kristiano. (Aramid 8:1-25; 9:36-42) Ngem pudno met ketdi nga limmamiis ti ayat kadagiti Judio, a kunada nga isuda dagiti pudno a managdaydayaw. Ti kadakkelan a bilangda ti nanglaksid ti pakdaar ni Jesus, immalsada maibusor iti Roma ket nagbanagda iti naranggas a panangidepensa iti nasionda.
Ti padto ni Jesus ti dimmanon iti labes ti umuna a siglo ket addaan ti dakdakkel a kaitungpalan itatta. (Apocalipsis 6:2-8) Kas kadagiti Judio idi, bumassit a bumassit ti epektibo nga ayat dagiti tattao. Minilmilion dagiti nagbalinen nga ateistiko. Uray pay dagiti adda iti Kakristianuan ti pagannayasan ti adu a tattao ket isut panangipakpakita ti basbassit nga ayat iti padada a tao, ken ti ipapan kadagiti simbaan ken ti pannakaammo iti Biblia ti kaaduanna nga agpabpababa. Adu kadagiti kasla relihiuso padpadasenda a lintegen dagiti natauan a parparikut babaen kadagiti napolitikaan a pamay-an. Gapuna kaawatan a manipud kadagita nga agkunkuna a managdaydayaw iti Dios a ti ayat lumamlamiis.
Dagiti pudno a Kristiano, nupay kasta, saanda met koma nga agbalin nga aleng-aleng. Yantangay dadduma kadagiti Kristiano idi umuna a siglo napukawda ti umuna nga ayatda wenno naikapisda iti dayta gapu kadagiti problema, mabalin a makitatayto met a ti ayattayo ti lumamlamiis. (2 Timoteo 2:16-19; Apocalipsis 2:4) Nupay, no daytat’ napasamak, datayto dagiti naisalsalumina manipud kaaduan iti ili ni Jehova, ti banag a daytat’ mapasamak kadagita nga indibidual ipaganetgetna ti pannakasapul ti intay ‘panagibtur inggana ti panungpalan’ tapno datayto met ti maisalakan.—Mateo 24:13.