Ti Biblia—Praktikal Aya iti Kaaldawantayo?
NAGDAKKELEN ti nagbalbaliwan daytoy a lubong iti las-ud ti napalabas a siglo. Ti panagbalbaliwna manipud kadagiti al-aldaw ti karkariton agingga iti moderno a panawen ti law-ang sipapardas a rimmang-ay ta dagiti libro a teknikal masansan nga awandan iti tiempo di agbayag kalpasan ti pannakaimalditda. Iti sanguanan isu ti panaggarasugas kadagiti tay-ak ti siensia ken teknolohia. Numan pay dagiti digital a kapanunotan immuna a naaramatda agarup 150 a tawtawen ti napalabasen, kadagiti laeng nabiit pay a tawtawen a dagiti kompiuter nakagtengdan iti sapasap a pannakausarda, a nangkontrol iti isuamin manipud iti pannakaipatayab dagiti satelait ken dagiti lugan iti law-ang agingga iti panangbalanse kadagiti badyet ti sangakabbalayan. Dayta pudno a nakaskasdaaw! Ngangngani saantayon a makaaddang a maitunos amin kadagitoy!
Adu kadagiti panagbalbaliw ti makagunggona. Maysa kadagitoy isu ti irarang-ay iti tay-ak ti komunikasion, transportasion, dagiti alikamen a mangpalag-an ti trabaho, ken iti medisina. Kas pangarigan, babaen iti microsurgery ti naputol nga ima wenno ramay, a naminsan maibilbilang a napukawen nga awanen ti panginanamaan, ti masansanen a maisubli tapno mausar. Mabalintayon ti agtayab idiay sabali a bangir ti globotayo iti apagbassit laeng a paset ti maysa nga aldaw, a nangsalbar kadagiti adu a bulan a panawen ti panagdaliasat. No idilig iti uray sangagasut a tawtawen laeng ti napalabas—idi awan pay dagiti auto, radio, dagiti TV, pelikula, reprihirador, ti makina a paglaba, bitamina, antibiotiko, bakuna, ken ginasgasut a dadduma pay a bambanag a gagangay a maaw-awat itatta—pudno nga agbibiagtayon iti maysa a baro a panawen.
Ngem saan nga amin dagitoy nakaitedda iti nasayaat a pagimbagantayo. Kas pangarigan ti panangusarda iti nuklear nga enerhia, nangted iti dakkel a peggad iti sangatauan babaen kadagiti panaggugubat wenno babaen iti radiasion. Ti nasaknap a polusion iti kemiko, a gapuanan ti industrial a teknolohiatayo, ti nanginayon iti dayta a peggad. Dagiti di maiparbeng a droga ken dagiti moderno a kultura ti droga nangyegda ti pannakadadael ti adu a biag.
Ti nakadkadlaw unay isu ti panagbalbaliw iti panagbiag dagiti tattao. Ti industrialisasion ken ti panagbaliw manipud iti panagbiag kadagiti aw-away a nagturong kadagiti dadakkel nga il-ili isut’ namagsinasina kadagiti pamilia. Nangnangruna ngem idi—ken nangnangruna kadagiti babbai ken ub-ubbing—mariknan dagiti tattao ti pannakawayawayada ken panagwaywayasda. Ti pannakawayawaya manipud kadagiti pananglapped kadagiti napalabas a pagal-alagadan ti moral ti nangibunga kadagiti baro nga estilo ti panagbiag ken namagbalbaliw kadagiti sosial a panangipatpateg, a gapu itoy dagitoyen ti adayo a naidumduma itatta manipud pagaammo ti lubong iti rinibribon a tawtawen.
Ti Biblia Di Nagbalbaliw
Ngarud, sadino, ti pagturongan ti maysa a maipaay iti pannakaiwanwan? Ania a pammagbaga ti agaplikar itatta? Masansan a suksukatan dagiti moderno a mannursuro dagiti metododa ken dagiti libroda tapno maigiddanda iti daytoy agbaliwbaliw a lubongtayo. Dagiti klero ken dagiti dadduma a propesional balbaliwanda a sangsangalen dagiti pammagbagada iti aglawlaw iti no ania ti popular ken awaten ti kaaduan.
Ti Biblia, iti kasumbangirna, nagtalinaed a di nagbalbaliw iti rinibribon a tawen. Kinapudnona, daytat’ naglaon kadagiti natibker a pammakdaar a di naynayonan wenno kissayan dagiti sasao a naisurat sadiay. (Proverbio 30:5, 6; Apocalipsis 22:18, 19) Maawat kadi ti Biblia kas praktikal a giya nga agpaay iti moderno a kaaldawantayo?
Dadduma ti agkuna a saan. “Awan asinoman a mangirekomendar iti panangusar iti 1924 nga edision a libro ti kemika iti moderno a klase iti kemika—nakaad-adu unayen ti naad-adal maipapan iti kemika nanipud idin,” insurat ni Dr. Eli S. Chesen iti librona a Religion May Be Hazardous to Your Health. Intuloyna a kinuna: “Umas-asping iti dayta, adu metten ti naad-adal maipapan iti sosiolohia, pilosopia, ken sikolohia kadagiti napalabas a sumagmamano ribo a tawenen; nupay kasta, ti Biblia (nga adut’ makunana maipapan kadagitoy a tema) ti naus-usar kas maysa nga autoridad ken mammano a dayta ti marebrebisar.”
Innayonna pay: “Masansan a pagsidsiddaawak no mangmangngegak ti maysa a mangilawlawag maipapan iti ‘milagro’ no kasano ti kinaagnanayon ti Biblia ken no kasano a dayta ti napnuan kaipapanan itatta a kas idi pannakaisuratna. Umas-asping iti daytoy ti panagsiddaaw ti maysa maipapan iti ‘kinaapagpag-isu’ ti astrolohia. Ti Biblia addaan ti kasta a nagpigsa nga autoridad a mammano laeng ti mangpanunot iti panangitiempo wenno panangibelleng iti dayta.”
Nupay kasta, pudno kadi a ti Biblia saanen a naintiempuan nga agpaay iti moderno a lubongtayo? Wenno dagiti kadi pammagbaga nga it-itedna ti kaskasdi a praktikal ken napateg pay nga agpaay iti panawentayo?