Panangidaydayaw ken ni Jehova iti Musika
ADU dagiti pamay-an a pakaiyegan dagiti ad-adipen ni Jehova ti dayaw kenkuana. Awan duadua, maysa kadagiti kapipintasan unay ken maysa kadagidiay mangyeg dakkel a ragsak iti pusona isu ti ‘panangikanta kadagiti panangidaydayaw kenkuana.’ (Salmo 105:2) Nagsayaaten ti pannakaikunana a ti musika ti maysa kadagiti “tanda ti kinatao ti tao.”
Naaw-awagan metten ti musika a “dayta naisalsalumina unay a natauan a sagut, agpadpada a makapartuat ken nakaay-ayat.” Dagiti an-animal, atapda man wenno naamo, awan abilidadda iti musika. Pudno, dadduma a tumatayab makakantada kadagiti napipintas a kanta, ngem dayta ket interamente a gapu iti nakaisigudan a rikna. Awananda met ti panangapresiar iti musika kas kadagiti loro nga awan pannakaawatda iti aniaman a sao a nakasanayanda nga iyebkas. Ngem babaen iti napintas a musika, masagidtayo ti puso dagiti dadduma, a kas met laeng iti sao, mabalintayo ti makikomunikar kadagiti kinasaririt dagiti dadduma.
Wen, ti musika ket maysa a sagut a naggapu iti Namarsua nga agpaay iti sangatauan, ket anian a sagut dayta! Ipakita dagiti nabiit pay a panagsirarak a dagiti maladaga uray pay sakbay ti pannakaiyanakda ipamatmatda no ania a musika ti kayatda—ti naalumamay ken nasam-it—ken no ania a musika ti dida kayat—dagiti napipigsa ken nakaar-ariwawa, a kas iti musika ti rock. Maibagbaga pay met kadatayo nga uray ti di pay naipasngay nga ubing makapatanoren iti musikal a talento bayat a mangmangngeganna ti napipintas a musika. Gapuna ti musika ti mangyeg ragsak kadagiti tattao saan laeng a manipud iti indayun agingga iti tanem no di ket uray pay manipud iti aanakan nga agingga iti tanem! Yantangay di gagangay a mamatmatmatan ti musika kas interamente a nasken nga agpaay iti natauan a panagbiag, ti panamagbalin iti Namarsua a posible ti panangputar dagiti tattao iti musika ken tagiragsaken dayta ket sabali pay a pangarigan iti kinasirib ken ayatna. Naibaga kadatayo a, “dagiti Hebreo ti agdindinamag a tattao a nalaing iti musika.” Ket pudno a nakaskasdaaw a ti musika iti nasapa unay a historia ti tao naipaganetgeten, a kadua ti agrikultura ken ti panagpabrika kas maysa kadagiti pagtrabahuan ti tao.—Genesis 4:20-22.
Dagiti Epekto ti Musika
Nupay kasta, ditay koma liplipatan ti kinapudno a ti musika ket mabalin a makapabileg wenno makaipababa. Ti nasayaat a musika pagkukuyogenna ti makaay-ayo nga aw-aweng a tinandaan ti melodia, harmonia, ken ritmo; daytat’ agapelar iti banag a natakneng iti maysa a tao. Ngem ti dakes a musika ket agapelar kadagiti pagannayasan ti tao nga agbasol. Ti kasta a musika ti naawaganen: “Ti di nasantuan a trinidad iti . . . kinaranggas, sekso ken ungor.”
Daksanggasat, ta dadduma kadagiti managtokar nga agkunkuna nga agserserbida ken Jehova a Dios agkurangda iti daytoy a banag. Adda sumagmamano kadakuada a natangdanan nga agtokar kadagiti kaskasar ket naiparangarang ti kinakurang ti panangipategda kadagiti prinsipio ti Biblia babaen kadagiti kita ti musika a toktokarenda. Nakapigpigsa ti musikada a ti gagangay a panagpapatang ket imposible. Kasla nalipatanda nga interamente a dagiti sangaili iti kasar ket dida immay a nangnangruna a dumngeg kadagiti musika a mangipakpakita kadagiti talentoda.
Adu a nausar a panggep ti serserbian ti naimbag a musika. Ti naalumamay a musika a matoktokar iti likudan ti mabalin a makapakalma, makapainana. Kaaduan iti mabalin a maawagan a “natatan-ok a musika,” kas ti tokar a simponia ken daydiay mangmangngegan iti balay nga opera, ti mabalin a makaay-ayo iti kinasaririt, wenno mabalin a tignayen dayta ti kapanunotan ken ti rikrikna. Di met maliplipatan iti daytoy isu dagiti oratorio, a masansan naibatay kadagiti Nainkasuratan a tema, a ti panangipatarus iti dayta ket ramanenna dagiti dadakkel nga orkestra ken koro. Maysa kadagiti kangrunaan isu ti “Messiah” ni Handel.
Mabalin met a ti musika ket bendision kadagiti natataenganen, dagiti saanen a makarkaruar iti balay, ken dagiti masakit. Daytat’ naus-usaren tapno madanon dagiti annak nga adda sakitda iti panunot no isuamin dagiti dadduma a pamay-an ti napaayen. Naikunan a dadduma a musika makapagserbida iti nausar a makapakalma a panggep kadagiti opisina dagiti doktor ken dentista. Ti umiso a kita ti musika ti nakatulong metten kadagiti agtartrabaho kadagiti pabrika tapno makapagaramidda iti nasaysayaat a trabaho. Makapainteres, ta ti makaagas a pateg ti musika ti inapresiar ni Ari Saul iti Israel nasurok a 3,000 a tawtawenen iti napalabas.—1 Samuel 16:14-23.
Siempre, ti kasayaatan nga usar a pakausaran ti musika isut’ panangidayaw ken ni Jehova a Dios. Ti kasta a panagkanta ti daydayaw ti nangrugi iti nasurok a 3,500 a tawtawen ti napalabasen idi tiempo a nagkanta ti Israel iti daydayaw ken ni Jehova kalpasan ti pannakaispalda idiay Nalabaga a Baybay. (Exodo 15:1-21) Ti panangidaydayaw ken ni Jehova babaen ti kanta ken kadagiti instrumento a panagtokar ti naaramid a prominente unay iti panagdayaw idiay templo ti Dios. Ti musika idiay templo ramanenna ti nasursurok ngem maysa a kakapullo ti dagup a bilang dagiti Levita. (1 Cronicas 23:3, 5) Maysa a dakkel nga orkestra ken koro ti adda idi pannakaidedikar ti templo ni Salomon. (2 Cronicas 5:12, 13) Maiyanatop unay, kanayon a ti Hebreo a Kasuratan (nangnangruna ti libro dagiti Salmo) idagadagna kadatayo ti panagkanta ken panagaramid ti melodia nga agpaay ken Jehova a Dios.
No dumtengtayo iti Kristiano a Griego a Kasuratan, mabasatayo nga agkankanta ni Jesus ken dagiti apostolna iti Pangrabii ti Apo. Nagkanta da Apostol Pablo ken Silas idi naibaludda sadi Filipos. (Mateo 26:30; Aramid 16:25) Ti Umuna a Corinto 14:15 isingasingna a ti panagkanta ket regular a paset ti kongregasional a panagdayaw idi panawen apostoliko. Maiyanatop unay, namalakad ni Pablo kas mabasatay idiay Colosas 3:16: “Agsinsinnurokayo ket agbibinnalakadkayo babaen kadagiti salmos ken himhimno, ken naespirituan a kankansion a kankantaenyo a siyayaman kadagiti puspusoyo ken Jehova.” Masarakanyo ti umas-asping nga instruksion idiay Efeso 5:18-20.
Kas panangannurot kadagitoy a bilin, manipud kasapaan a panawen, dagiti moderno a Kristiano a saksi ni Jehova inusardan a naimbag ti sagut ti musika iti pormal a panagdayawda. Ti umuna unay a tawen a pannakaipablaak ti Zion’s Watch Tower (1879) naipablaak met ti maysa a libro a pagkantaan, a Songs of the Bride. Idi 1896 impablaak manen ti Sosiedad ti ruar ti Zion’s Watch Tower a buklen nga interamente dagiti kanta a pinutar dagiti Estudiante ti Biblia. Iti sumaganad a ruar ti magasin kunana: “Ti panagkanta ti kinapudno isut’ kasayaatan a pamay-an tapno makagteng dayta iti panunot ken puspuso ti ili ti Dios. . . . Agyamantayo iti Dios kadagiti talento ti musika ken berso nga impaayna iti dadduma kadagiti sasantona.” Kalpasan ti sangagasut a tawen a panangipablaak kadagiti libro a pagkantaan, ti maysa a makaipanayag ti kadadakkelan a talento ti musika ken berso ti naipablaak idi 1984. Daytat’ napauluan Sing Praises to Jehovah.
Dagiti Melodiko a Pasetna
Ti kabaruan a libro a pagkantaan buklen ti mamindua ti kaadu dagiti panidna kas iti napalabas a libro a pagkantaantayo. Dayta ti magun-odan iti kumbiniente a pambulsa ti kadakkelna ken maysa a dakkel dagiti letrana a dagiti sasao ken musikana nalakada unay a basaen. Agpadpada a dagiti sasao ken melodia ti impaay dagiti Saksi manipud uppat a suli ti daga, agraman Australia, Brazil, Canada, Denmark, Estados Unidos, Finlandia, Francia, Inglatera, Italia, Japan, ken ti Pederal a Republika ti Alemania.
Maisupadi kadagiti amin a napalabas a libro a pagkantaan nga impablaak ti Watch Tower Society, daydiay tradisional nga uppat a kapaset a harmonia ti naikkaten. Imbes ketdi, dagiti ad-adda a nasaysayaat ti awengna ken dagiti ad-adda a nalaklaka a tokaren a panangkompania ti naisagana. Dagiti nota ti guitara nainayon met.
Dua a baro a melodia ti naputar a maipaay kadagiti paborito a sasao agsipud ta naammuan a dagiti melodia a nausar iti napalabas ket saan a pinutar dagiti Saksi. Kasanot’ pannakapasamak dayta? Mabalin a maysa a pumuputar ti nakangngeg iti tono a di unay pagaammo. Idi daytat’ immayen iti isipna, mabalin a pagarupna a daytat’ pinutarna.
Panangparang-ay kadagiti Kapanunotan a Linaonna
Bayat a rumanraniag ti lawag ti kinapudno ti Dios maitunos iti Proverbio 4:18, nasarakan a nasken ti panangbalbaliw kadagiti kanta nga adda iti napalabas a libro a pagkantaan. Pudno dayta iti agdama a Kanta 215. Idi 1974 naawatantayo a ti daong ni Noe iladladawanna ti naespirituan a paraisotayo, saan a ti Pagarian. (Kitaenyo ti The Watchtower, 1974, panid 634.) Gapuna ti linea a “Daong a mangispal ti kamangen, Pagarian ti Dios nga adtoyen!”iti daan a libro a pagkantaan ti nasukatan iti “Agtignay! Inkay agdedikaren; Ti Pagarian ti Dios pagserbian.”
Kadagiti dadduma pay a panangpapino a maipaay iti paginteresan ti kinaapagpag-isu isu dagiti sumaganad: Idiay baro a sistema dagiti bambanag, awanton dagiti “dakes” a pagbutngan, imbes nga awanton dagiti “demonio” a pagbutngan, ta ti ili ti Dios dida pagbutngan dagiti demonio. (Kanta 129) Maitunos kadagiti sasao ni Jesus iti Mateo 6:22, ibalakad ti Kanta 26 nga ‘ipamaysat’ matatayo’ imbes a ‘no kitat’ maipamaysa.’
Iti sumagmamano met a pasetna ti maysa a melodia naikkan met ti baro a sasao nga agparang nga ad-adda nga epektibo ken nausar. Ti Kanta 60, a “Sangaribo a Tawen a Pagarian ti Dios,” us-usarenna ti melodia ti Kanta 86 iti napalabas a libro a pagkantaan. Dagiti liriko ti Kanta 2, a “Panagtulnog ti Dios Imbes a Tattao,” ti panangpalawa laeng kadagidiay adda iti dati a Kanta 79. Kasla daytoy a tema ti maikari ti naan-anay a panid imbes a kagudua laeng a panid.
Dagiti Naespirituan a Gameng
Ti kaudian a libro a pagkantaan ti maiyanatop unay ti pannakapaulona nga Sing Praises to Jehovah, a naibatay iti Salmo 96:1, 4. Adu dagiti kanta a naiturong ken Jehova ken mangitandudo kadagiti kualidadna. Kitaenyo laengen ti sumagmamano: “Naindaklanka a Dios, Jehova!” (Ilistana ti agarup 20 kadagiti kualidad wenno titulo ni Jehova); “Ni Jehova, Kasasayaatan a Gayyemtayo”; “Alwadannakay a Talaga ni Jehova”; “Mangpabaknang ti Bendision ni Jehova”; “Ni Jehova, ti Manangispal”; “Ipalgak ti Sangngaparsuaan ti Dayag ni Jehova”; ken “Ni Jehova, ‘Dios ti Amin a Liwliwa.’”
Naibaga kadatayo a ‘mangisuro ken agbibinnalakadtayo iti maysa ken maysa babaen kadagiti salmos ken himhimno ken naespirituan a kankanta,’ ket pudno unay a daytoy a libro a pagkantaan ar-aramidenna dayta. (Colosas 3:16) Makitayo daytoy manipud kadagiti paulo kas ti: “Sititibker, Di Magaraw!”; “Malalakikayo”; “Gagetan—Kas kadagiti Nazareno”; “Inkayo, Dakayo a Ministro iti Pagarian!”; “Sisusungdo nga Agpasakop iti Teokratiko nga Urnos”; ken “Agsalukag, Agtibker, Agmaingel.”
Tapno matulongantayo a mangipangag ti pammagbaga ni apostol Pablo nga, “Agragsakkayo iti Apo iti kankanayon” (Filipos 4:4), addaantayo ti: “Kanta ti Panagrag-o”; “Agrag-o Gaput’ Namnama ti Pagarian!”; “Agrag-o nga Agmalmalem”; “Kantaen ti Rag-o ti Pagarian”; “Siraragsak a Makipagani”; ken “Dagiti Rag-o ken Bunga ti Serbisio ti Pagarian.”
Dagiti bendision ti Pagarian alaenda met ti bingayda iti atensiontayo iti kaudian a libro a pagkantaan: “Sangaribo a Tawen a Pagarian ti Dios”; “Paraiso nga Inkarit’ Dios”; “Biag nga Agnanayon—Addan!”; “Kaduan Kristo Idiay Paraiso.”
Dagiti agtutubotayo nangnangruna a tinagiragsakda dagiti baro a kankanta kas ti “Agtutubo! Tuladenyo ti Pammatida”; “Lugar ti Agtutubo iti Urnos ti Dios”; ken “Annak—Nagpateg a Sagsagut iti Dios.” Ti maysa a kanta a mangiyeb-ebkas ti panangipateg ti naimbag nga ar-aramid dagiti kakabsattayo a babbai ket “Dakkel a Buyot dagiti Babbai.”
Kasanotay a maipakita ti panangipateg kadagitoy nagpipintas a kankanta? Iti pasetna, babaen ti panangala a sisiserioso iti pribilehio ken obligasiontayo a mangkanta kadakuada kas paset ti pormal a panagdayawtayo kadagiti Kingdom Halls tayo rebbeng a padasentayo ti makagteng kadagiti paggigimongan a nasapa, ket agtalinaed agingga iti panagleppasna, tapno makiramantayo iti panangkanta kadagitoy a kankanta. Agkantatay koma a buyogen ti amin a pusotayo, a silulukat a naimbag dagiti bibigtayo, ken addaan bara ken kinarayray. Maipakitatayo met ti panangipategtay kadakuada babaen ti intay panangusar kadakuada no addaantayo kadagiti sosial a panagtataripnong. Mabalintay ti mangala kadagiti tapes iti musika manipud libro a pagkantaan a tokaren kaanoman a kayattayo a tagiragsaken ti musika a mangegan manipud iti likudan. Iti kasta mapabilegtayo a naespirituan tunggal tagiragsakentayo dayta napintas a musika.
Kangrunaan ti isuamin, ipakitatayo ti panangipategtay kadagitoy napipintas a kankanta babaen ti panagbiagtayo nga inaldaw a maitunos kadagiti nasasayaat a sentimientona, agpadpada maipapan iti inaldaw a kababalintayo ken kadagiti ministerial nga obligasiontayo.