Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .

Kasano a Taginayonek ti Pagay-ayatko a Musika iti Lugarna?

“PAGARUPEK a naikasigudantayo ti panagayat iti musika,” kuna ti maysa nga agtutubo nga agnagan Jackie, “gapu ta maiyebkasna ti adda a rikriknam. Dakkel unay ti pasetna iti biagmo kas agtutubo.”

Pudno ni Jackie. Nupay agparang a kaaduan nga agtutubo ti nangnangruna a maallukoy iti musika, agparang a naikasigudantay amin ti abilidad a tagiragsaken ti melodia ken samiweng. Ket masapul laeng a denggenyo ti makaparagsak a kanta ti maysa a songbird wenno ti makapabang-ar a ritmo dagiti dalluyon tapno mabigbigyo a ti musika ket maysa a naayat a sagut ti naragsak a Namarsuatayo. (1 Timoteo 1:11; Santiago 1:17) Nupay kasta, masansan a di umiso ti pannakausar dayta a sagut. Kinapudnona, no saan a mataginayon ti musika iti umiso a lugarna, dangrannakay ketdi imbes a gunggonaannakayo.

Naadikto iti Musika?

Ti nasayaat a musika ket makapasalun-at, makagunggona. Ngem makadangran kadakayo ti nalabes nupay naimbag dayta. Mamakdaar ti maysa a nainsiriban a proverbio: “Nakasarakka aya ti diro? Kanem laeng ti umanay kenka, di la ket ta mabsogka unay, ket isaruam.” (Proverbio 25:16) Nalatak ti diro kadagiti makaagas a birtudna. Ngem, “saan a nasayaat ti pannangan iti adu unay a diro” [ta] pagsaruaennakayo. (Proverbio 25:27) Ti anagna? Masapul a kalalainganna ti panangtagiragsak kadagiti naimbag a banag.

Ngem inimpluensiaan unay ti musika ti biag ti dadduma nga agtutubo. Kas pangarigan, aminen ti balasitang a ni Jodie a kas maysa nga agtutubo, “kanayon a dumdumngeg iti musika.” Us-usarenyo kadi ti tunggal aglabas a kanito iti musika? No kasta mabalin a ti ikalkalinteganyo a panangapresiar iti musika ket ad-adda ketdin a pannakaadikto iti musika.

Malagip ti maysa nga agtutubo a ni Steve: “Nagadalak iti eskuelaan a dagiti estudiantena ti dumdumngeg iti musika uray pay iti uneg ti klase.” Ngem aminenna, “Makadadael iti panagadalda ti panangikabilda iti headphone ti Walkman kadagiti lapayagda.” Patpatokarenyo met kadi ti makasinga a musika nupay ar-aramidenyo ti homeworkyo? Komusta met ngay dagiti panawen nga intudingyo a panagadal iti Biblia wenno panagsagana kadagiti Nakristianuan a gimong? Patpatokarenyo aya ti pagay-ayatyo a musika?

Usigenyo met ti kaadu ti magastosyo tapno maaddaankay laeng kadagiti kabaruan a musika. Kasano kaadu iti masapulanyo wenno sustentoyo ti mabusbusbos kadagiti plaka, cassette tape, wenno compact disc? Adda pay aya nasaysayaat a pakaigatangan ti dadduma iti dayta?

Dagiti ngay relasion ti pamilia? Makiramramankay kadi iti panagpapatang ti pamilia, presente iti pannangan ti pamilia​—wenno addakay iti siledyo a dumdumngeg iti musika? Mamakdaar ti Biblia: “Ti suminsina birukenna ti tarigagayanna met laeng, ket karungsotna ti amin a natarnaw a kinasirib.”​—Proverbio 18:1.

Pagbalinenyo a Kalalaingan ti Panagdengngegyo iti Musika

No adu unay a tiempo ti busbusbosen ti musika iti biagyo, pagimbaganyo no usigenyo dagiti sasao idiay Efeso 5:15, 16: “Kitaenyo ngarud a siaannad no kasano ti pannagnayo, saan a kas la nakuneng, no di ket kas la masirib, a kailalaanyo ti gundaway a panangaramid ti naimbag ta dagiti aldaw dakesda.” Mabalin a ramanen daytoy ti pananglimitar iti bagiyo ken kednganyo ti panawen a dumngeg iti musika. (Idiligyo ti 1 Timoteo 3:2.) Kas pangarigan, masapul nga isardengyo ti nakairuamanyon a panagpatokar apaman a makasangpetkayo. Sursuruenyo a tagiragsaken ti sumagmamano a panawen ti kinaulimek.

Ti panangaramid iti dayta ti mangpasayaat iti gradoyo idiay eskuelaan. Dagiti panawen iti kinaulimek ket makaay-ayo iti panagadal. Ita, mabalin a mariknayo a mabang-arankayo no mapatpatokar ti musika. Ngem apay a diyo padasen ti agadal nga awan musika, ket paliiwen no sumayaat ti naipamaysa a panagadalyo? “Mabalin a mairingpasyo dagiti ad-adalenyo [bayat nga adda musika],” kuna ti agtutubo a ni Steve, “ngem ad-adut’ magunggonayo iti panagadalyo no awan ti musika.”

Kayatyo met a gundawayan, wenno iyiskediol ti panawen a basaen ken adalen ti Biblia ken dagiti naibasar-Biblia a publikasion. Adu a daras a nagsapul ni Jesu-Kristo iti naulimek, “lugar a napakni” maipaay iti panagkararag ken panagmennamenna. (Marcos 1:35) Naulimek ken natalna met kadi ti lugar a pagad-adalanyo? No saan, mabalin a laplapdanyo ti naespirituan nga idadakkelyo.

Sursuruenyo a Panunoten ti Pagimbaganyo

Nalabit ti kangrunaan a pakaseknanyo, nupay kasta, isut’ kita ti musika a dengdenggenyo. Kastoy ti panangilawlawag ni Steve: “Apay nga amin a nagsayaat a samiweng ket nalaokan kadagiti naalas a sasao?” Idi panawen ti Biblia, addada kankanta a nangitamtampok iti panagbarbartek ken panagbalangkantis. (Salmo 69:12; Isaias 23:15, 16) Umasping unay, itamtampok ti adu kadagiti nalatak a musika ita ti panagabuso ti droga, pannakiabig, ken kinaranggas.a

Mabalin a pilitendakayo dagiti kapatadayo a dumngeg kadagita a musika. Adda met pannakapilit manipud iti industria met laeng ti musika. Babaen ti radio ken telebision, ti musika a rock nagbalinen a maysa nga industria a binilion a doliar ti masapulanna. Matangtangdanan dagiti nalalaing iti panaglako nga eksperto tapno mangimpluensia​—ken mangtengngel​—iti panagpiliyo iti musika.

Ngem no palubosanyo dagiti kapatadayo ken ti media a mangidiktar iti dengdenggenyo, mapukawyo ti kalinteganyo nga agpili. Agbalinkayo a nakuneng nga adipen. (Roma 6:16) Parparegtaennatay ti Biblia a panunoten ti pagimbagantayo. Kunaenna nga ‘itultuloytay a siertuen ti makaay-ayo iti Apo.’ (Efeso 5:10) Siempre, ditay manamnama nga usigen ti Nakristianuan a kongregasion dagiti rinibo a kankanta a mairuruar iti kada tawen sa mangipaay iti listaan dagiti maanamongan wenno maiparit a musika. Saan, masapul a sanayenyo ti bukodyo a “rikna . . . a mangilasin iti naimbag ken dakes.”​—Hebreo 5:14.

Kasanoyo a maaramidan dayta? Bueno, usigenyo dagiti sumaganad a singasing:

Usigenyo ti Akkubna: Masansan, umdasen ti panangmatmat iti akkub wenno mangipakaammo a material. Makaanay koman a pakdaar dagiti ladawan maipapan iti nabatad a sekso, kinaranggas, wenno okulto. Mabalin a naalas ti linaonna a musika. No mabalin, basaenyo dagiti [adda a] komento iti akkubna.

Usigenyo ti Linaonna: ‘Padasen dagiti sasao’ ti maysa a kanta babaen iti panangusig kadagiti paulo ken lirikona. (Job 12:11) Aniat’ anagda? Pudno met laeng a kayatyo a denggen wenno ulit-uliten dagitoy a kapanunotan? Maitunos met laeng kadi dagitoy a kapanunotan kadagiti pagannurotan ken Nakristianuan a pagalagadanyo?​—Efeso 5:3-5.

Usigenyo ti Epektona: Aniat’ naan-anay nga epektona kadakayo? Ti kadi musika pagladingiten wenno paragsakennakayo unay? Masarakanyo kadi ti bagiyo a mangpanpanunotton iti dakes kalpasan a nangngegyo dayta? Iyeb-ebkasyo met kadin dagiti binibirngas a balikas a nausar iti musika?​—1 Corinto 15:33.

Ikabilanganyo Dagiti Sabsabali: Kasanot’ panagrikna dagiti nagannakyo iti musikayo? Kiddawenyo ti kapanunotanda. Panunotenyo met ti mabalin a panagrikna dagiti padayo a Kristiano iti musikayo. Makaitibkol kadi dayta iti dadduma?​—Roma 15:1, 2.

Panangpalawa iti Panagpiliyo ti Musika

Mabalin a nasken a mangaramidkayo iti sumagmamano a panagbalbaliw iti panagpiliyo iti musika. Yantangay ta masursuro ti panagpili, mabalin a mabalbaliwan dayta. Kunaen ti maysa a nalatak a musiko: “Kaaduan nga ubbing ti saan pay a nakangkangngeg iti aniaman malaksid iti daytoy kita ti musika nga idagdagadag unay dagiti eksperto iti panangilako iti dayta.” Ti solusion? Diyo limitaran ti bagiyo iti maymaysa a kita ti musika. Padasenyo a palawaen ti panagpiliyo iti musika.

Siempre, kaskasdi a nasken nga agbalinkayo a napili. Ngem iti benneg ti musika a folk, jazz, ken uray ti classical, aglaplapusanan dagiti nagsayaat a musika a mabalin a masursuroyo a tagiragsaken. Kinapudnona, mabalin a tagtagiragsakenyon ti kasta a musika a diyo man la madmadlaw. Kas pangarigan, mabalin a nangparnuay ti klasikal a musika iti naisalsalumina a paset ti dadduma kadagiti pagay-ayatyo a sine wenno pabuya iti telebision. Panunotenyo man laengen nga anian a makaparagsak dayta a musika no mangngeganyo dayta nga awan aniaman a mangsinga.

Dadduma nga agtutubo a Kristiano ket nangrugin a nangbaliw iti panangpilida iti musika babaen iti panangdengngeg kadagiti Kingdom Melodies a tape a pinataud ti Watch Tower Society. Dagitoy a melodia, a pagaammo dagiti amin a Saksi ni Jehova, ket nagpupuniponan iti nagduduma a kita ti makapabileg a musika. Addada nagduduma a kita ti nagsayaat a musika a mabalin nga isingasing dagiti gagayyem[yo]. “Sinuruannak ti maysa a gayyem a mangapresiar iti musika ti orkestra​—kas ti Beethoven,” kuna ni Michelle. “Diak kayat idi dayta,” inaminna.

Ti sabali pay a wagas ti panangpalawa isut’ panagsursuro nga agtokar iti intrumento ti musika. Saan laeng a makakarit ken makagunggona daytoy, no di ket mabalin a tulongannakayo a mangammo iti dadduma a kita ti musika malaksid iti rock. “Makaparagsak ti mangtokar iti [instrumento ti] musika gapu ta adda talentom ken us-usarem dayta,” kuna ni Jackie. Babaen iti panagregget, mabalin pay ketdi a makapabileg a malinglingayyo ti sabsabali.

Ti musika ket pudno a maysa a sagut ti Dios, ngem nasken nga usarenyo dayta a siuumiso. Aminen ti maysa a balasitang: “Adda musika a rumbeng koma nga ibellengko. Ngem nasayaat ngamin a denggen.” Nupay kasta, panunotenyo ti panangdangran daytoy nga agtutubo iti panunot ken pusona babaen iti panagdengdengngegna iti naalas [a musika]! Liklikanyo dayta a palab-og. Dikay palubosan a dadaelen wenno tenglen ti musika ti biagyo. Itandudoyo ti nangato a Nakristianuan nga estandarte iti musikayo. Agkararagkayo maipaay iti panangiwanwan ken tulong ti Dios iti panangpiliyo iti musika. Sapulenyo dagiti kakadua a makiraman iti prinsipioyo.​—Roma 12:2, 12.

Mabang-arannakayo ti musika. Mangliwliwa no malmaldaangkayo. Ngem no nagsardengen, dagiti problema ket adda pay laeng dita. Ket awan kankanta a mangsandi kadagiti pudno a gayyem. Isu a diyo ipalubos a ti musika ti agbalin a kapatgan a banag iti biagyo. Tagiragsakenyo dayta, ngem taginayonenyo dayta iti lugarna.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 15]

Singsingaen kadi ti musika ti panagadalyo?