Panangiparangarang ti Gagar a Mangiwaragawag ti Naimbag a Damag
“Gapuna no maipapan kaniak magagaranak a mangikasaba ti naimbag a damag kadakayo met.”—ROMA 1:15.
1, 2. Kasano ti masansan a panagtignay dagiti tattao iti emerhensia?
“NAGGAPUDA iti isuamin a lugar . . . ginasgasut a boluntario ti naguurnong iti daytoy nga ili, a simmangpetda kadagiti trak a napunno ti taraon ken kawkawes, a nagipatakderda kadagiti paglinongan ti ebakuision, dadduma agtartrabaho iti 18 agingga iti 20 nga oras iti agmalem, nga awan pay ti pannaturogda kadagiti immuna nga al-aldaw kalpasan ti nakabutbuteng a pannakaibuang ti dike.”
2 Kasta idi ti panagtignay dagiti tattao idi dimteng ti layus iti maysa a komunidad idiay sentral a paset ti California idi napalabas a primavera, a namagtalaw iti agarup 24,000 a tattao a napan iti lugar a natalged. Wen, no dagiti didigra—manipud lokal a layus inggana kadagiti ginggined ken kadagiti nuklear nga aksidente—dumtengda, masansan agboluntario dagiti tattao ket umayda tumulong. Dagitoy sisasaganada nga agtrabaho a naimbag, sarangtenda dagiti adu a peggad ken rigat, ken sigagagar nga umayda bumadang kadagiti dadduma—uray pay dagiti naan-anay a ganggannaet.
Ti Panawen ti Kinaganat
3. Ania a nakaro unay nga emerhensia ti naipasango iti sangatauan itatta?
3 Itatta, ti sangatauan ti naipasangon iti kadadakkelan a didigra iti historia. Daytat’ saan a gapu iti dadael nga ar-aramiden ti tao iti aglawlawna, ti peggad iti nuklear a gubat, wenno ti iyaadu ti krimen ken kinaranggas, nupay kasano ti kinaserioso dagiti bambanag. Imbes ketdi, ti sangatauan ti naipasango iti aw-awagan ni Jesu-Kristo a “dakkel a rigat a nanipud idi punganay ti lubong agingga ita, awan pay kasta a napasamak, ket awanto metten ti uray kaano.” Tapno maipakita ti kinapigsa dayta a “dakkel a rigat” intuloy a kinuna ni Jesus: “Ket no dagita nga aldaw saanda koma a mapaababa, awan koma ti lasag a maisalakan.”—Mateo 24:21, 22.
4. Iti imatang ti kasta nga emerhensia, kasano ti rebbeng a panagtignaytayo?
4 Ania komat’ riknayo no ammoyo nga adu a tattao, agraman dadduma a nadekket kadakayo ket dandanin a mapukawda iti dayta a rigat? Magagarankayto aya a tumulong? Lagipenyo ti naimpadtuan a sirmata ni Ezequiel maipapan iti lalaki nga addaan ti pagtinteroan ti sekretario. Naibaga kenkuana a dagidiay laeng umawat ti simboliko a tanda iti mugingda ti makalasat iti pannakadadael ti Jerusalem, ket isu daydiay mangaramid iti dayta makaispal-biag a tanda. Kasano ti panagtignayna? “Inaramidko a kas imbilinmo kaniak,” dayta ti inreportna.—Ezequiel 9:1-11.
5. Ania a trabaho ti naibilin nga aramidentayo, ken kasano kaganat dayta?
5 Ipampamatmatyo met aya dayta met laeng a kinatulok ken gagar kas iti daydiay lalaki a nakakawes iti lienso, nga inaramid kas ti imbilin ni Jehova kenkuana? Ania ti imbilin ni Jehova? Babaen iti Anakna, ni Jesu-Kristo, intedna ti bilin: “Inkayo ngarud ket agaramidkayo ti ad-adalan dagiti amin a nasion, . . . nga isursuroyo kadakuada nga aywananda dagiti isuamin a banag nga imbilinko kadakayo.” (Mateo 28:19, 20) Daytoy met ti makaispal-biag a trabaho kas ti simboliko a panangtanda iti mugmuging idi kaaldawan ni Ezequiel. Asinoman a di dumngeg ken agbalin nga adalan ni Jesu-Kristo ti dadaelento ti Kangrunaan a Manangikisap ti Dios. (2 Tesalonica 1:6-8) Marikriknayo aya ti kinaganat? Ipakpakitayo aya dayta babaen ti panangiparangarang ti gagar a mangiwaragawag ti naimbag a damag?
Kinagagar—Kasano a Maiparangarang?
6. Aniat’ kaipapanan ti “panaggagar”?
6 Isuamin ti ili ni Jehova, marikriknada ti kinaganat ti panawen. Amintayo ti sigagagar a makakita ti ad-adu a tattao aginggat’ mabalin a maisalakan iti umad-adanin a “dakkel a rigat.” Ti kinagagar, sigun iti maysa a diksionario ket “nakaro wenno nabara a tarigagay a panangsurot wenno agpaay iti pannakaragpat iti maysa a banag.” Ti maysa a magagaran maipapan iti maysa a banag iturongna agpadpada ti isip ken tignayna iti panangragpatna iti dayta. Aramidna ti isuamin nga adda iti pannakabalinna a mangparmek iti aniaman a lapped ken tuben, ket isut’ agtultuloy a mangaramid iti dayta agingga a madanonna ti kalatna. Kastat’ panagriknan ni apostol Pablo maipapan iti ministeriona, ket nasayaat ti intay panangtulad kenkuana.—1 Corinto 4:16.
7. Apay a kayat ni Pablo ti mapan idiay Roma?
7 Usigenyo, kas pangarigan, dagiti sasao ni Pablo kadagiti Kristiano idiay Roma, idiay Roma 1:13-16. “Namin-adu a pinanggepko ti umay kadakayo,” kinunana kadakuada. Apay? “Tapno makagun-odak met koma ti bunga kadakayo,” inlawlawagna. Babaen iti daytoy, pampanunoten laeng aya ni Pablo idi ti ibibisitana kadagiti kakabsat idiay Roma ket nalabit paregtaenna ida a mangsukay nga ad-adda pay “ti bunga ti espiritu,” kas kuna dagiti dadduma a komentarista? (Galacia 5:22, 23) Saan, ta dagiti kanayonan a sasaona “a kas met kadagiti dadduma iti nasnasion” pagbalinenna a nalawag nga isut’ desidido iti pannakagun-odna met ti bunga iti Pagarian iti di-Kristiano a komunidad nga adda idiay Roma. Kayatna nga iyeg ti naimbag a damag idiay Roma ken nalabit kadagiti dadduma pay a luglugar iti labes dayta.—Roma 15:23, 24.
8. Kasano a “nalappedan” ni Pablo iti ipapanna idiay Roma?
8 “Ket agpapan ita nalappedanak,” kuna ni Pablo. Nalappedan iti ania? Isu aya ti kupado kadagiti personal a bambanag tapno madanonna dagiti dadduma? Bueno, kupado a tao ni Pablo ngem saan a maipaay kadagiti personal nga intereses. Idi a nagsurat kadagiti taga Roma, (agarup 56 K.P.), naturposnan dagiti dua a nasaknap a panagdaliasat kas misionero ken isu idi ti kupadon a makiramraman iti maikatlo a panagdaliasatna. Masansan, kadagitoy a panagdaliasat isut’ iturturong ti nasantuan nga espiritu kadagiti espisipiko a trabaho. (Kitaenyo ti Aramid 16:6-9.) Uray idi isursuratna daytoy a surat, naaramiden dagiti plano nga isut’ mapan idiay Jerusalem “tapno tumulong kadagiti sasanto” sadiay. (Roma 15:25, 26) Ken isu met ti naglak-am kadagiti nadumaduma pay a ‘lapped’ iti daytoy a kita.—Kitaenyo ti 2 Corinto 11:23-28.
9. Kasanot’ panangiparangarang ni Pablo ti gagarna a mangiwaragawag iti naimbag a damag?
9 Agpapan pay kasta, di impagarup ni Pablo nga isut’ addaanen umdas nga aramiden, wenno dina met inrason nga isut’ addaanen ti trabaho ket adu daytan. Kayatna ti makaaramid ti ad-adu pay. Kinapudnona kunana: “Gapuna no maipapan kaniak sigagagarak a mangikasaba ti naimbag a damag kadakayo met dita Roma.” Dayta ti agpayso a kaipapanan ti kinagagar! Maiyanatup unay, kinuna daytoy ni Propesor F. F. Bruce iti librona a The Epistle of Paul to the Romans maipapan iti apostol: “Ti panangikaskasaba ti ebanghelio pagay-ayatna unay, ket dina mamedmedan dayta; isut’ nikaanoman ‘nagsardeng’ no di ket kankanayon nga adda iti dayta, a mangipapaay iti ad-adu pay bassit iti dayta nga utang a nautangna iti sangatauan—maysa nga utang a nikaanoman pulos dinanto mairingpas a naan-anay bayat nga isut’ sibibiag.” Kasta aya ti panangmatmatyo iti ministerio?
10. Ania dagiti ‘lapped’ a mabalin nga adda iti dalantayo, ngem kasanot’ rebbeng a panangtamingtayo kadakuada?
10 Itatta, amin a tattao ni Jehova ti kupado kadagiti adu a responsabilidad. Dadduma addaanda ti pamilia nga aywanan. Dadduma addaanda kadagiti obligasion iti dadduma a paspaset. Dadduma limitado ti maaramidanda gapu iti edad wenno nakapuy a salun-atda. Kaskasdi dadduma addaan kadagiti nadagsen nga annongen iti kongregasion Kristiano. Kaskasdi, mabigbigtayo met a ti panawen ket maib-ibusen a maipaay iti agdama a sistema dagiti bambanag, ket masapul a maited ti pammaneknek ti Pagarian. (Marcos 13:10) Gapuna, kas ken Pablo, rebbengna nga iparangarangtayo met ti kinagagar a mapalawa ti trabahotayo a panangaskasaba agpapan pay kadagiti ‘lapped’ a mabalin nga adda iti dalantayo. Rebbengna a di koma aleng-aleng ti panagrikriknatayo, a pampanunoten nga umdasen ti adda a maar-aramidantayo.—1 Corinto 15:58.
“Maysa a Nakautang” iti Isuamin
11. Aniat’ kaipapanan ti “Siak nakautangak”?
11 Adda pay sabali a makatignay a puersa iti di mabambannog a panagregget ni Pablo iti panangiwaragawag ti naimbag a damag. “Siak nakautangak agpadpada kadagiti Griego ken kadagiti Ganggannaet, kadagiti mamasirib ken kadagiti nanengneng,” kuna ni Pablo. (Roma 1:14) Iti ania a pamay-an a ni Pablo ket “nakautang”? Dadduma a patarus inyulogda daytoy a sasao kas “Addaanak ti obligasion” (New English Bible), “Adda obligasionko” (Today’s English Version), wenno “Adda utangko nga annongen” (Jerusalem Bible). Ngarud, ibagbagana aya, a ti trabaho a panangaskasaba ket maysa a makapadagsen nga annongen wenno obligasion a masapul a tungpalenna iti imatang ti Dios? Naglaka a mapataud ti kasta a kababalin no napukawtayon ti kinaganatna wenno maisiasitayo kadagiti nailubongan a pakaallukoyan. Ngem saan a dayta ti adda iti panunot ni Pablo.
12. Iti siasino ti “nakautangan” ni Pablo, ken apay?
12 Kas “baso a napili” ti Dios ken kas “apostol kadagiti nasnasion,” pudno nga addaan ti nagdagsen unay a rebbengen ni Pablo iti imatang ti Dios. (Aramid 9:15; Roma 11:13) Kaskasdi ti panagriknana iti obligasion ket saan laeng nga iti Dios. Kunana nga isu ti “nakautang” kadagiti ‘Griego, Ganggannaet, mamasirib ken nanengneng.’ Gapu iti asi ken pribilehio a naipaay kenkuana, nariknana nga annongenna ti mangaskasaba tapno amin a tattao mangngeganda koma ti naimbag a damag. Nabigbigna met, a pagayatan ti Dios nga “isuamin a kita dagiti tattao maisalakanda koma ket dumtengda iti umiso a pannakaammo iti kinapudno.” (1 Timoteo 1:12-16; 2:3, 4) Daytat’ gapuna nga isu ti nagtrabaho nga awan sardayna, saan laeng a tapno agbiag a maitunos iti rebbengenna iti Dios no di ket tapno maitungpalna met ti utangna kadagiti padana a tattao. Marikriknayo met aya ti kasta a personal nga utang kadagiti tattao iti teritoriayo? Mariknayo aya nga utangyo dayta kadakuada a pagreggetanyo nga iyeg kadakuada ti naimbag a damag?
“Diak Ibain ti Naimbag a Damag”
13. Aniat’ panangpattapatta ni Pablo iti naimbag a damag?
13 Pudno a naisalsalumina nga ulidan ni Pablo iti panangiparangarang iti kinagagar iti panangiwaragawag ti naimbag a damag. Inapresiarna unay ti di kaikarian a kinamanangngaasi nga impakita ti Dios kenkuana, ket dina kayat a daytat’ agbalin a barengbareng laeng. (1 Corinto 15:9, 10) Daytat’ gapuna nga intuloyna a kinuna: “Ta diak ibain ti naimbag a damag.” (Roma 1:16) Manipud natauan a punto de vista, dagiti Kristiano ket saanda laeng a di nalatak no di ket malalaisda pay. “Pinagbalindakami a rugit ti lubong, ken nabuntuon a rugit dagiti isuamin a bambanag,” kuna ni Pablo. (1 Corinto 4:13) Kaskasdi isut’ saan a mabain a mangipan ti naimbag a damag idiay Roma, ti sentro dagiti de adal iti lubong ken ti nagsaadan ti pagturayan ti Imperio Romano. No maipasango iti kinaaleng-aleng, panangabuso, wenno uray pay ti ibubusor iti trabahotayo a panangaskasaba, mabalintay a lagipen ti makaparegta nga ulidan ni Pablo.
14. Apay a ni Pablo “dina ibain ti naimbag a damag”?
14 Ti ‘di panangibain iti naimbag a damag’ kinapudnona isu ti sabali laeng a pamay-ay ti panangikuna a “pagpannakkel ti naimbag a damag,” ket daytat’ rebbeng a pagbalinantayo koma. Apay? Agsipud “ta isu, kinapudnona, ti pannakabalin ti Dios a maipaay ti pakaisalakanan iti tunggal maysa a mamati,” inlawlawag ni Pablo. Isut’ addaan nawadwad a personal a kapadasan a mangpaneknek iti saona. Babaen iti naimbag a damag, kuna ni Pablo, “duprakentayo dagiti panagis-isip ken amin a nangato a banag a bumusor iti pannakaammo iti Dios; ket kayawantayo ti amin a panunot iti panagtulnog ken Kristo.” (2 Corinto 10:5) Uray pay dayta ti maibusor iti tradision dagiti Judio, ti pilosopia dagiti Griego, wenno ti bileg dagiti Romano, napaneknekan a naballigi ti naimbag a damag.
15. Kasano a ti panaggagar ti makatignay a puersa iti panagbiag ni Pablo?
15 Anian a nagsayaat imbes a minatmatanna dayta kas maysa a babantot, ni Pablo ti ‘magagaran’ a mangitungpal ti inted-Dios a rebbengenna! Kas ti mismo a panangiyebkasna iti dayta: “Ta naipabaklay kaniak daytoy a pannakasapul. Ay-ayak pay ngarud no diakto ikaskasaba ti naimbag a damag!” (1 Corinto 9:16) Daytoy a panaggagar ti nangtulong kenkuana a makapagtultuloy iti adu a tawtawen iti kasla awan panagbannogna a serbisio, gapuna iti kamaudianan maikunana: “Nakirupakak iti nasayaat a pannakidangadang, naturposko ti tarayek, inaywanak ti pammati.”—2 Timoteo 4:7.
Ti Kinaepektibo Makatulong iti Panagbunga
16. Ania dagiti posible a karit a pagarupenyo a sinango daydiay tao nga addaan pagtinteroan ti mannurat idiay sirmata ni Ezequiel?
16 Kas ken Pablo, daydiay lalaki nga addaan ti pagtinteroan ti mannurat idiay sirmata ni Ezequiel awan duadua ket magagaran maipapan iti trabahona. Isut’ nangiyawid iti naimbag a report: Naibanagen ti mision! Ti salaysay saanna nga ibaga kadatayo no kasanot’ panangsapulna kadagidiay amin nga “agsaibbek ken agsangit gapu kadagiti amin a kinarimon a maar-aramid.” (Ezequiel 9:4) Nupay awan ti nasasao maipapan iti no kasano ti pannakairingpas amin daytoy a panangtanda, nalawag a daytat’ saan a nalaka a trabaho.
17. (a) Ania dagiti karit a naipasango kadakayo iti trabaho a panagaramid-adalan, ken kasano ti panangtamingyo kadakuada? (b) Makari aya amin dayta iti kasapulan a panagregget?
17 Kasta met itatta, ti komisiontayo ket saan a nalaka. Ti saludsod, ngarud, isu daytoy: Kasanot’ kinaepektibotayo iti daytoy makaisalakan-biag a trabaho? Tapno makapagaramid ti adalan kadagiti adu a tattao aginggat’ mabalin, masapul ti pannakiramantayo a regular ken sistematiko iti daytoy a trabaho, a di palpalabsen ti aniaman a gundaway a mangiranud ti naimbag a damag. Kas kadatayo, dagiti tattao kadagiti luglugartayo kupadoda; nalabit mammano nga addada iti pagtaenganda no sumarungkartayo, ken uray pay no addada, masansan a kupadoda. Aniat’ maaramidantayo? Bueno, masapul ti intayo panangidulin kadagiti apagpag-isu a rekord ken agsublitayo kadagiti nadumaduma a tiempo, a maulit-ulit, a mangin-inanama a makasaraktayto latta iti maysa a pakisaritaantayo. Maikari aya dagita a panagregget? Bay-anyo a ti sumaruno nga ababa a surat manipud dua a bumalay ti mangted ti sungbat:
“Kayatko nga iyebkas ti panangapresiarko kadagiti Saksi ni Jehova kadagiti adu a panagsarungkarda iti balaymi. Ammok a no maminsan ti misionyo ket saan a matmatmatan dagidiay adda iti ruar ti relihionyo nga addaan ragsak a sibabaknang a maikari iti dayta. Gapuna napanunotko nga iranud dagiti kapadasak kadakayo ket iyebkasko ti panagyamanko!”
“Nagadu kadakami ti mabisbisin iti kinapudno, nagadu kadakami ti mamatpati nga amin a daldalan ket agturong iti pannakaisalakan. Dakayo nga addaan tured a nangitultuloy ti panangsapsapul iti maysa a tulonganyo, saankayo a simmuko kadakami! Saankami a dakes a tattao, nupay in-insultuendakayo, ibabaindakayo, ken papanawendakayo. Dikay koma sumuksuko, agsipud ta nasursuruankami iti adu a kinaulbod, adu dagiti nakabutbuteng nga estoria a naibaga kadakami, ket nasursuruankami a manggura kadakayo tapno maiyadayo ti mensahe ti Pagarian ni Jehova kadakami.”
18. (a) Kasano a matulonganyo dagiti dadduma tapno magun-odanda ti kababagas ti naimbag a damag? (b) Kasano a naparmek ti maysa nga agibumbunannag ti kasla panagaleng-aleng?
18 Tapno madanon ti puspuso dagiti indibidual ken matulonganda a magun-odan ti kababagas ti naimbag a damag kasapulanna saan laeng a ti apagbiit a panagkita, panangipan iti naisagana a mensahe, wenno panangibati ti sumagmamano a literatura ti Biblia. Pagreggetantay koma a tarusan dagiti kasapulan ken pakaseknanda, dagiti pagay-ayatda ken dida pagay-ayat, dagiti pagbutbutnganda ken panagil-ilemda. Amin daytoy sapulenna ti adu a panagpampanunot ken panagregget—ken gagar iti biangtayo. Usigenyo ti sumaganad a kapadasan:
Maysa nga agibumbunannag ti nakisarita iti maysa a babai iti maysa a ruangan iti apartment ngem awan unay nagun-odanna a sungbat. Idi madlawna nga adda sumagmamano nga ubbing iti aglawlaw, sinaludsodna no mano ti annak ti babai. Kunana a saanna nga annak dagitoy no di ket annak ti kayongna, a kaak-akarna laeng manipud iti sabali a pagilian. Kalpasanna ti panagpatpatangda nagbanag iti topiko maipapan iti kinakurang iti mapagtaengan. Immanamong ti agibumbunannag a ti kalalainganna a mapagtaengan ket narigat a biruken kadagiti dadakkel a siudad, ta uray isu ket addaan met padpadaanan a kakabagian, ket intukonna ti itutulongna. Naragsakan ti babai ket inayabanna ti kayongna iti ruangan. Nagtultuloy ti panagpatpatangda, ket intedda ti numero ti telepono ti tunggal maysa. Gapu ta dina nalipatan ti panggep ti isasarungkarna, sitataktika a linuktan ti agibumbunannag idiay panid 157 iti libro nga Agbiag nga Agnanayon ket inlawlawagna nga idiay naikari a baro a sistema, dagiti parikut maipapan iti pagtaengan ken panggedan ket awandanton. Ti lalaki nagsiddaaw unay ket insigida nga inawatna ti libro. Kamaudiananna, nagsubli ti agibumbunannag maipapan iti paabangan nga apartment; kalpasanna intuloyna manen ti panagpatpatangna iti Biblia.
19. Tiempo itan ti intay panagaramid ti ania? Ket aniat’ kasapulan nga intay pagsasaritaan pay?
19 Ti panawen a maipaay iti panangikaskasaba ti naimbag a damag ket sipapardas a maib-ibusen. No kasano pay kabayag ti “panangigawgawid” dagiti “uppat nga anghel” iti “uppat nga angin ti daga” ditay ammo. (Apocalipsis 7:1) Iti aniaman a kaso, kaskasdi a ti “dakkel a rigat” ket adda pay laeng iti masanguanan, ket dagiti nasingpet-panagpuspusona a tattao maur-urnongda pay. Pudno unay, dagiti “taltalon” ket “natangkenandan a maani.” (Mateo 24:21, 22; Juan 4:35) Itan ti panawen a panagreggettayo a sipipigsa iti daytoy nikaanoman-di-mauliten a trabaho. Kasanot’ panangusartayo a kasayaatan ti natda a tiempo? Aniat’ maaramidantayo tapno maaddaan ti naan-anay a pannakiraman iti daytoy trabaho a makaispal-biag? Ket aniat’ makatulong kadatayo a mangitultuloy a mangiparangarang ti gagar a mangiwaragawag ti naimbag a damag? Dagitoy a salsaludsod ti masalaysay iti sumaganad nga artikulo.
Usigenyo ti Ulidan ni Pablo Sigun iti Roma 1:13-16—
◻ Apay nga isut’ magagaran a mapan idiay Roma?
◻ Aniat’ nakalapped iti ipapanna? Ngem kasanot’ panagriknana?
◻ Iti siasino ken apay nga isu ket “nakautang”?
◻ Kasanot’ panagriknana maipapan iti naimbag a damag? Apay?
◻ Kas ken Pablo, aniat’ maaramidantayo tapno agbalin nga epektibo iti panangiwaragawag ti naimbag a damag?