Ti Determinasion Tinulongannak nga Agballigi
Kas sinalaysay ni Joseph A. Oakley
ANIAN a ragsak ti maysa kadagiti 123,707 a timmabuno iti internasional a kumbension dagiti Saksi ni Jehova idiay Yankee Stadium ti Siudad ti Nueva York sadi Estados Unidos idi 1950! Ket anian a pribilehio kalpasanna ti tumabuno iti maika-16 a klase iti eskuelaan ti panagmisionero ti Gilead idiay makin-amianan a deppaar ti Nueva York!
Kalpasan ti graduasion natudinganak, agraman ti maysa a grupo dagiti padak nga Australiano, iti trabaho a panagmisionero idiay nakaad-adayo a Pakistan. Dimtengkam sadiay idi kalgaw ti 1951. Ti umuna a tawen ti nangnangruna a nangyeg kadagiti nakaro a pakasuotan.
Maysa kadagitoy isu ti nakamagmaga, nakataptapuk a pudot, a naiduma la unay manipud iti kinalamiis ti umabagatan a Victoria ken Tasmania idiay Australia nga isu ti nagtataengak. Sa adda met ti typhoid, ti jaundice, ken dagiti dadduma a nakabaybayag a sakit a nagsagabaan ti adu kadakami a baro a salta. Maysa kadagiti agtutubo a kaklasemi ti natay iti dayta umuna a tawen.
Ti maysa pay a suot isu ti kinapanglaw ken ti naiduma a kasasaad ti panagbiag. Di nagbayag kalpasan ti isasangpetmi, natudinganak kas agdaldaliasat a ministro, a kinasapulanna dagiti adayo, nakalidliday a panagbiahe kadagiti tren ken no maminsan ramanenna ti pannaturog kadagiti estasion ti perocaril.
Kaskasdi ti sabali pay a suot isu ti kinakurang ti panangabrasa iti mensahemi iti Pagarian kadagiti kaaduanna a populasion a Muslim. Ket maysa pay met a pudpudno a kapadasan iti panangpadpadas nga iyebkas daytoy a mensahe iti nagrigat a baro a pagsasao, ti pagsasao nga Urdu.
Nakalaklaka koma lattan ti sumuko ken agawiden. Ti panagtalinaed kasapulanna ti napigsa a determinasion. Maragsakanak ta dagiti immun-una a kapadasak ti nakatulong kaniak a nangsabet a sibaballigi kadagitoy a pakasuotan.
Dagiti Kapadasan a Nangmolde ti Panagbiagko
Napadakkelak iti maysa a pagtalonan agarup 11 milia (18 km) iti ruar ti Geelong, maysa a siudad iti igid ti baybay idiay estado ti Victoria idiay Australia. Maysa nga aldaw ti Abril idi 1935, bayat a napankami idiay ili, kinapatpatangnak ni Miss Hudson ket indagadagna ti itatabunok iti maysa a palawag ti Biblia. Aburidoak iti intero a lawas agsipud ta inkarik iti daytoy nakaay-ayat, nakapaspasnek, ken kaawatan a dedikado unay a baket a tumabunoak. Kinapudnona diak kayat ti mapan, ngem di awaten ti pusok ti mangpaay kenkuana.
Gapuna idi immayen ti tiempo, buyogen ti panagdandanag tinungpalko ti karik ket napanak. Iti pannakakellaatko, tinagiragsakko unay ti miting a gapu itoy nangrugiakon a tumabuno a regular. Ti innak naadal ti nangkumbinsir kaniak a nasarakakon ti kinapudno ket nabautisaranak iti maysa nga asamblea a naangay idiay Geelong iti dayta met la a tawen.
Sumagmamano a bulan kamaudiananna, dua a nareregta a payunir a babbai ti nagnagna iti nasurok a maysa a milia (1.6 km) iti naarado a pagtalonan tapno makagteng iti balaymi. Ti namagsiddaaw kaniak maipapan kadakuada isu ti pammati ken regtada. Malaglagipko pay ti innak panangsaludsod kadakuada no sadino ti pagdagusanda iti dayta a rabii, ta kunada nga agturongda iti maysa a baro a teritoria a pakaitudinganda idiay bassit nga ili ti Bacchus Marsh, agarup 35 milia (56 km) ti kaadayona.
“Dikam pay ammo, ngem makakitakamto latta iti lugar sakbay a rumabii,” insungbatda. “No saan, mangibangonkamto ti tolda.”
Dayta idi ti pasadon nga alas kuatro, ket dagiti al-aldaw ti nakaab-ababa ken nalamiisda. Kunak iti bagik: ‘Daytoy ti pudpudno a panagpayunir!’ Dayta met ti namagpanunot kaniak: ‘Aniat’ ar-aramidek ditoy a pagtalonan, a naipaspasuli adu a milia a nakaad-adayo kadagiti tattao? Aniat’ manglaplapped kaniak iti panagbalinko a payunir a ministro kas kadagitoy agtutubo a babbai? Ubingak pay ken nasalun-at met. No maaramidanda, apay a diak maaramidan?’ Naikeddengko iti dayta a kanito a din agbayag agbalinakto metten a payunir.
Determinado a Mangsalimetmet iti Pangngeddengko
Bumusor unay ni tatangko iti ipapanawko iti pagtaengan ken ti innak panangala iti amin-tiempo a trabaho a panangaskasaba a kadua dagiti Saksi ni Jehova. Isu idi ti superintendente iti eskuelaan Dominica iti agarup 30 años ket addat’ panagil-ilemna a maibusor kadagiti Saksi. Nupay kasta, agtawenakon iti 21, ket ni nanangko awan met ti pudpudno nga isusuppiatna idi ibalabalak ti planok kenkuana. Gapuna, kamaudiananna, ti petsa ti Hunio 30, 1936, isut’ naikeddeng nga aldaw nga ipapanawkon iti balay.
Inkalikagum ni tatangko dagiti sumagmamano a prominente a negosiante a kasaritadak a lipatekon daytoy a “nakaal-alas a banag” kas panangawagna. Pinadpadas dagitoy a lallaki nga allukoyendak a naimbag nga agtalinaed iti balay, nga inusarda amin a kita ti argumento, kas iti: ‘Mangyegkanto ti pakaibabainan ti relihion ti pamiliayo.’ ‘Tumiptiponka iti maysa a di pagaammo ken saan a nalatak a grupo.’ Ken, ‘Ania ti mangipanamnama a maaddaanka iti pinansial a suportar.’
Dagitoy a panangpadpadasda a panangallukoy—a nalabit nasayaat met ti rantada—ti nagtultuloy iti sumagmamano a lawas. Ngem, karkarna, no ad-adda a padpadasendak nga ibaw-ing, ad-adda met a determinadoak a tumipon iti ranggo dagiti payunir.
Dimteng ti Hunio 30, naglam-ek ken nakaang-angin! Impempenko amin a sanikuak iti motorsiklok ket nagrubuatak nga agturong Melbourne, agarup 40 milia (64 km) ti kaadayona. Naawisak a makipagtrabaho a kadua ti maysa a grupo dagiti payunir sadiay. Maysa nga interamente a baro napnuan panggep a panagbiag ti naglukat itan kaniak, ngem adu dagiti suot.
Determinado a Mangsango iti Ibubusor
Kadagidiay nga al-aldaw ti kangrunaan a pamay-an a panangisaknap iti mensahe ti pagarian ket babaen ti panangusar kadagiti sound cars a mangibrodkas kadagiti naiplaka a palawag ti Biblia ti presidente ti Watch Tower Society, ni J. F. Rutherford. Iti agarup lima a tawen, siak ti nangimaneho ti maysa kadagitoy a “luglugan,” maysa a nakabalan unay a lugan a pagaammo iti uray sadino idi a “Red Terror.”
Ti nalamuyot, nabangag a boses ni Kabsat Rutherford a rumrummuar iti trompa ket kadagiti sumagmamano nga agsapsapul ti kinapudno ti “nagsam-it,” ngem kadagiti bumusbusor iti kinapudno daytat’ kasla sabidong. (Idiligyo iti 2 Corinto 2:14-16.) Sagpaminsan, maipaturong kaniak ti maysa a hose iti minuyongan wenno maubor ti batbato ti lugan.
Dagiti palawag ni Kabsat Rutherford a mangibutbutaktak kadagiti kinaulbod ti relihion iti kasumbangirna, ti pudno a makaallukoy kadagiti dadduma. Maysa a nabaknang a lalaki, kas pangarigan, ti nagkalikagum ti kopia ti tunggal maysa kadagiti naiplaka a palawag ni Rutherford ken tunggal libro nga insuratna. Idi sinarungkaranmi ti dakkel a balayna, ngangngani diak mabagkat amin dagidiay a plaka ken libro. Ti lalaki ti maragsakan a makagun-od kadakuada, a nangisurat ti maysa a tseke a £15 ($70 idi) idiay a mismo. Dayta pay laeng ti kadadakkelan a naipaimak!
Idi 1938 naiyeskediol ni Kabsat Rutherford a bumisita iti Australia ket nangted ti palawag iti Biblia iti Town Hall idiay Sydney, New South Wales. Maysaak kadagidiay mangsaknap kadagiti lansangan ti Sydney babaen iti sound car, a mangiyanunsio iti umadanin nga ibibisitana. Ti “Red Terror” ti nangnangruna a naisagana para iti innem a lawas a programa nga addaan kadagiti dadakkel a pablaak iti agsumbangir a sikigan ti lugan. Daytoy “kellaat a nasaknap” a panagtrabaho ti nangyeg ti kalalainganna nga ibubusor.
Gapu iti napigsa a panangpilit dagiti relihion, ti palubos ti Sydney Town Hall ti nakanselar. Itan ti trabahok isu ti panangusar iti sound car tapno mapapirmaak dagiti petision ti panagprotesta. Sinarungkaranmi dagiti dadakkel a bunggoy dagiti trabahador bayat ti panagsardengda a mangaldaw ken, agpapan pay ibubusor kadagiti adu a luglugar, nagballigikami a nakaala iti ginasgasut a pirma a pabor iti wayawaya iti panagsao. Iti isuamin adda pinulpullo a ribo a pirma a nagun-odan iti intero a pagilian. Ngem agpapan pay panangidatag iti daytoy a petision kadagiti konsehales iti Sydney, kaskasdi a nailibak ti pannakausar ti Town Hall.
Kaskasdi, kas masansan a mapaspasamak, daytoy ti nagtungpal iti bentahe ti ili ni Jehova. Naabangan ngarud ti Sydney Sports Grounds, ket gapu iti dakkel a publisidad nga inaramid ti ibubusor, dagiti timmabuno iti palawag ni Kabsat Rutherford ti dimmanon iti agarup 12,000, sigun iti pattapatta ti polisia. Gapu ta ti Town Hall mapagtugawna laeng ti agarup 5,000, ti ibubusor ti nangibunga iti nasursurok ngem mamindua ti kaadu dagiti tattao a dimngeg iti palawag!
Determinasion Kabayatan ti Panangiparit
Iti panagbettak ti Gubat Sangalubongan II idi 1939, kimmaro ti ibubusor. Kalpasanna, idi Enero 1941, naiparit ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova iti intero nga Australia. Agpaypayunirak idi idiay Melbourne ken agtataeng idiay bodega ti literatura ti Sosiedad.
Maysa nga aldaw innem a nababaneg a polis ti Commonwealth ti dimteng sadiay ket sinangoda ti adipen ti bodega a ni Jack Jones ken kasta met kaniak. Inikkandak laeng ti lima a minuto tapno rummuarak iti siledko idiay ngato. Napadpadasanyon aya nga impekpek amin a sanikuayo iti lima a minutos? Pulos a ngangngani diak pay nakalpas idi simmirip ti polis iti kuarto ket siuuyong nga impalladawna amin dagiti natda a kawkawes ken alikamenko iti ruar ti tawa.
Nupay kasta, ti panangiparit dina pinasardeng ti trabahomi. Babaen ti panangusar laeng ti Biblia, intultuloymi ti nangaskasaba iti binalaybalay ken ti regular a panaggigimongmi idiay Melbourne. Bayat ti 1942, ti maikadua a tawen ti panangiparit, naawisak manen idiay Sydney, ita tapno tumulong iti panangorganisar iti trabaho kadagiti pito a kongregasion dagiti Saksi ni Jehova sadiay.
Ti pagtaengan ti Bethel idiay Sydney ti inokuparan idi dagiti opisiales ti gobierno ti Commonwealth. Manipud iti dakkel a dua-grado a pagtaengan sumagmamano a bloke ti kaadayona, implanomi amin nga organisasional a trabaho. Naitudingak a sumarungkar iti tunggal maysa kadagiti kongregasion ti Sydney, ken, babaen ti panangusar ti motorsiklo nga addaan sidecar, agiwarasak kadagiti balabala ti panaggigimong ken dagiti dadduma a bambanag a nesesita tapno masalimetmetan ti pannakaorganisar ken panagabante dagiti kongregasion.
Panagserbi Idiay Tasmania
Idi naikkaten ti panangiparit idi Hunio 1943, natudinganak a tumulong iti pannakaipasdek manen ti bodega ti literatura idiay Melbourne. Sa, idi 1946, nadutokanak nga agserbi kas agdaldalliasat a servant to the brethren (nga itan, ket manangaywan ti sirkito) idiay puro nga estado ti Tasmania idiay Australia. No geograpia ti pagsasaritaan, ti Tasmania ti maysa a nagpintas, katurturodan nga isla nga adu dagiti nangangato a bantay, a naabbungotan ti niebe iti kaaduan a paset ti tawen.
Idi agserserbiak kas agdaldaliasat a manangaywan, adda laeng pito a kongregasion ken sumagmamano a naiputputong a grupo iti intero nga isla. Iti nagbabaetan ti panagsarungkar kadagiti kongregasion nagpayunirak iti bassit nga ili a managan Mole Creek. Bimtak ti narungsot nga ibubusor kadagiti Saksi bayat ti gubat. Ngem itan daytat’ limmammiisen ket sumagmamano a tattao a nakaipaimaak ti pagbasaan idi agangay ket nagbalinda metten a dedikado a Saksi.
Kabayatan nga addaak idiay Tasmania, idi 1950, nga inawatko ti imbitasion a tumabuno iti maika-16 a klase ti Gilead. Kalpasan ti graduasion, kas immuna a naibagan, naitudingak idiay Pakistan.
Panagasawa ken Panagpamilia
Idi addaakon idiay Pakistan iti innem a tawen, inasawak ni Edna Marsh, a nagserserbi idi kas misionera idiay Japan. Timmipon ni Edna kaniak, ket nangilukatkami iti maysa a baro a pagtaengan ti misionero idiay Quetta, a naipasdek kadagiti nangato a paset ti Pakistan. Binusbosmi ti dua a tawen idiay Quetta, ngem idin, gapu iti iyaayen ti umuna nga anakmi, naikeddengmi ti agsubli idiay Australia. Ania itan ti adda iti masanguananmi?
No sadino ti pagtaenganmi ken pangpadakkelanmi iti pamiliami ket pulos a di pinagduaduaan. Inkarik a no agsubsubliak manipud panagserbi iti ballasiw-taaw, agsubliakto met laeng iti Tasmania. Nupay kasta, ngangngani awan kuartami, ket ti trabaho para iti 45 años ti natakkon. Ngem naikeddengmi a dikam palubosan ti panggedan a mangiyadayo kadakami manipud panaggigimong ti kongregasion ken iti panagserbi iti tay-ak.
Babaen ti naasi a tulong dagiti naespirituan a kakabsat, naibangonko met laeng ti kabukbukodak a negosio a panagdalus kadagiti tawtawa. Iti nasurok a 20 años, awan pay pulos nakaikapisak a maysa a panaggigimong wenno panagserbi iti tay-ak gapu iti innak panagtrabaho iti sekular, nupay kasapulanna ti determinasion nga agkedked kadagiti tukon ti trabaho ken ti kaadda iti kanayonanna a kuarta. Gapuna napadaklelmi dagiti dua nga annakmi iti dalan ti kinapudno ken naaddaan iti regular a pannakipaset iti amin nga ar-aramid ti Pagarian.
Itan dadakkelen dagiti annakmi ket saandan nga agpampannuray kadakami. Natibkerda a dua iti kinapudno, a ti balasangmi tinagiragsaknan ti sumagmamano a tawen ti panagpayunir sakbay ti panagasawana. Ti anakmi a lalaki ken ti asawana ti agserserbi itan iti dakkel ti pakasapulan iti serbisio kas payunir.
Makagunggona a Panagbiag
Iti nabiit pay bimmisita kadakami ti maysa a nabayagen a gayyem nga isut’ immun-una a tao a nangala iti takderna iti kinapudno idiay ili ti Quetta sadi Pakistan. Kalpasan iti gimong idiay Launceston Congregation ditoy Tasmania, imbaga daytoy a kabsat a babai iti kongregasion a namindua a binilinna ti babaonenna a mangibaga kaniak nga isut’ awan iti pagtaenganda no sumarungkarak. Nupay kasta, iti kamaudiananna, idi isut’ nakitak idiay hardin saanen a makapaglisi, rinugianna ti nagsalsaludsod, nga iti kamaudiananna inawatna ti panangyadal iti Biblia. Insalaysayna no kasano ti panagyamanna unay nga indemostrak iti determinasion babaen ti panagtultuloyko iti dayta nagrigat a nakaidestinuanmi a lugar ti Pakistan.
Iti sumagmamano a tawen pay a nasapsapa, iti maysa a kumbension idiay Sydney, maysa nga agtutubo a babai ti nagtaray nga immay kaniak ket inarakupnak a siirut. Nakellaat, kinunak a mabalin nga isu ti nagbiddut. “Saan,” insungbatna, “saan aya a sika ni Joe Oakley? Dakayo ken ni Alex Miller ti nakipagadal iti pamiliami idiay Lahore, Pakistan, ket itan ni nanangko ken ti kabsatko a babai ken siak ket addan iti kinapudno ket agtataengkamin ditoy Sydney.”
Dagiti kapadasan kas kadagitoy ti pudno a nakatulong iti pannakapnekko a naaddaanak iti naan-anay a pannakiraman iti panangiwaragawag iti Pagarian. Anian a nagsayaat ti pannakakita kadagiti bendision ti Dios nga adda iti trabaho! Idi umuna a nagserbiak ditoy Tasmania idi 1946, adda laeng siam nga agibumbunannag ti Pagarian iti intero a siudad ti Launceston. Itan addan tallo a kongregasion a tunggal maysa addaan nasursurok ngem 90 nga agibumbunannag!
Pudno unay, manipud kadagiti makapnek a kapadasan ti nasursurok a 50 a tawtawen iti Nakristianuan a serbisio, maikunak nga awan aniaman a panagalikakak a ti determinasion ti nakatulong kaniak a namagballigi iti dayta.
[Ladawan iti panid 24]
Nausar dagiti sound car a mangipablaak iti mensahe ti Pagarian idiay Sydney
[Ladawan iti panid 25]
Ni Joe Oakley a kadua ti bassit a kongregasion idiay Quetta, Pakistan, idi nalukatan ti baro a Kingdom Hall mi idi Disiembre 15, 1955