Agmaymaysa Ngem Pulos a Di Nabaybay-an
KAS INSALAYSAY NI ADA LEWIS
Kankanayon idi a kayatko ti agbukbukod. Nabileg met ti determinasionko—a no dadduma ipagarup dagiti sabsabali a kinasubeg dayta—iti aniaman a banag nga aramidek. Kasta met, ammok a nakalaklakaak nga agbalin a prangka, ket daytoy a kababalin ti namagproblema kaniak iti panaglabas dagiti tawen.
KASKASDI, maragsakanak ta saannak a linaksid ni Jehova a Dios gapu kadagiti pakapilawan ti personalidadko. Babaen ti panagadal iti Saona, napasayaatko ti personalidadko ket gapuna, nakapagserbiak maipaay iti interes ti Pagarianna iti agarup 60 a tawen. Sipud pay kinaubingko, pagay-ayatkon dagiti kabalio, ket ti tulong ti Dios iti panangtengngel iti kinasubegko masansan nga ipalagipna kaniak no kasanot’ pannakaaramat ti rienda a mangtengngel iti kabalio.
Nayanakak iti asideg ti maysa a nagpintas nga asul a dan-aw iti Mount Gambier idiay Makin-abagatan nga Australia idi 1908. Adda dairy farm [pagpagatasan] dagiti dadakkelko, ket siak ti inauna a balasangda kadagiti walo nga annak. Natay ni tatang idi ubbingkami pay amin. Daytat’ nangisaad kaniak iti adu a responsabilidad iti panangimanehar iti farm, yantangay kasapulan nga agtrabaho idi dagiti dua a manongko iti adayo manipud iti pagtaenganmi tapno adda mapastrekda agpaay iti pamilia. Makabannog, nadagsen, idi ti biag idiay farm.
Immuna a Pannakayasideg iti Kinapudno ti Biblia
Tumabtabuno idi ti pamiliami iti Presbyterian Church, ket regular, naregtakami a miembro. Nagbalinak a mannursuro iti Sunday-school ket sipapasnek nga impategko ti responsabilidad a mangisuro kadagiti ubbing iti pinatik a nalinteg iti naespirituan ken moral.
Idi 1931, natay ni lelongko, ket karaman kadagiti sanikuana isut’ sumagmamano a libro nga insurat ti agdama idi a presidente ti Watch Tower Society, ni J. F. Rutherford. Rinugiak a binasa ti The Harp of God ken ti Creation, ket bayat nga umad-adu ti mabasak, ad-adda a nagsiddaawak a makaammo nga adu a banag a pinatik ken insursurok kadagiti ubbing ti saan a suportaran ti Biblia.
Makapakigtot idi a maammuan a saan nga imortal ti natauan a kararua, a kaaduan a tattao saandanto a mapan idiay langit inton matayda, ken awan agnanayon a panagsagsagaba iti umap-apuy nga impierno para kadagiti nadangkes. Naburiborak met a nakatakuat a ti panangngilin iti linawas a sabbath iti Domingo ket saan a makalikaguman kadagiti Kristiano. Isu a kasapulan idi a mangaramidak iti serioso a pangngeddeng: ti mangannurot kadagiti namulagatan a sursuro ti Kakristianuan wenno mangrugi a mangisuro iti kinapudno ti Biblia. Di nagbayag, inkeddengkon nga isardeng amin a pannakitimpuyogko iti Presbyterian Church.
Pudno nga Agmaymaysa Itan
Saan a naragsakan ti pamiliak, gagayyemko, ken dagiti dati nga asideg kaniak iti iglesia idi impakaammok ti panggepko a mangpanaw iti iglesia ken saanen a mangisuro iti Sunday school. Ket idi naammuanda a makiramramanakon kadagiti makuna idi a tattao ni Judge Rutherford, ad-adda la ket ngarud a daytat’ nangrubrob iti nabara a tsismis. Saandak nga aktual nga inlaksid, ngem kaaduan iti pamiliak ken dagiti dati a gagayyemko limmamiisda kaniak, iti ababa a pannao.
Bayat ti ad-adda a panagadal ken panagsukimatko kadagiti kasuratan a nailista kadagiti libro a binasbasak, ad-adda a nangrugi a naawatak a napateg ti panangasaba iti publiko. Naammuak a mapmapan dagiti Saksi ni Jehova iti binalaybalay kas paset ti ministerioda iti publiko. Ngem iti dayta a tiempo, awan dagiti Saksi iti distritomi. Gapuna, awan nangparegta kaniak wenno nangipakita kaniak no kasanot’ mangikasaba iti naimbag a damag ti Pagarian ti Dios. (Mateo 24:14) Nariknak unay ti panagmaymaysak.
Nupay kasta, naitukit iti panunotko ti bilin iti Biblia a panangasaba kadagiti sabsabali, ket inkeddengko a masapul a mangrugiak a mangasaba uray kaskasano. Kalpasan ti adu a panagkarkararag, inkeddengko nga irugik ti sumarungkar kadagiti pagtaengan dagiti kaarrubak tapno laeng ibagak kadakuada ti naammuak kadagiti panagadalko ken padasen nga ipakita kadakuada dagitoy a banag manipud kadagiti mismo a Bibliada. Napanak nga immuna iti balay ti dati a superintendentek iti Sunday-school. Ti nalamiis a sungbatna ken dagiti negatibo a komentona maipapan iti isisinak iti iglesia ket sigurado a saan a makapabileg a panangrugi. Ngem nakariknaak iti nabara a panagregget ken karkarna a nabileg a pakinakem kabayatan ti ipapanawko iti pagtaenganna ket intuloyko ti nangasaba iti dadduma pay a pagtaengan.
Pudno nga awan napanayag nga ibubusor, ngem nasdaawak iti pangkaaduan a kinaaleng-aleng dagiti dati a kakaduak iti simbaan idi kinasabaak ida. Iti pannakakellaat ken pannakaupayko, napasarak ti kaiingetan nga ibubusor manipud iti inauna a manongko, a nangipalagip kaniak kadagiti sasao ni Jesus: “Iyawatdakayto uray dagiti nagannak ken kakabsat a lallaki ken kakabagian ken gagayyem, . . . ket puntiriakayto ti pananggura dagiti amin a tattao maigapu iti naganko.”—Lucas 21:16, 17.
Nagbalinak a nasigo a kumakabalio idi ubingak pay, isu a naikeddengko a ti panagkabalio isut’ kapartakan a pamay-an a mangdanon kadagiti pagtaengan dagiti tattao. Daytoy ti timmulong kaniak a mapan kadagiti ad-adayo a lugar iti kabangibang a teritoria iti away. Nupay kasta, iti maysa a malem, naitibkol ti kabaliok ken natumba iti nagalis a dalan, ket nagsagabaak iti nakaro a pannakadangran ti bangabangak. Iti sumagmamano a tiempo, adda idi panagamakko a mabalin a saanak a makalasat. Kalpasan dayta a pannakatnag, no nabasá wenno nagalís dagiti dalan, agdaliasatak babaen iti kalesa imbes nga agsakay iti kabalio.a
Pannakayasideg iti Organisasion
Di nagbayag kalpasan ti pannakaaksidentek, simmarungkar ti maysa a bunggoy dagiti amin-tiempo a manangaskasaba, a maawagan itan a payunir, iti distrito ti Mount Gambier. Gapuna, iti immuna a gundaway, nakasaritak iti sangonsango dagiti padak a manamati. Sakbay a pimmanawda, pinaregtadak nga agsurat iti sanga nga opisina ti Watch Tower Society ket agimtuod no kasano ti pannakiramanko iti trabaho a panangasaba iti publiko iti naur-urnos a pamay-an.
Kalpasan ti panagsuratko iti Sosiedad, nakaawatak kadagiti libro, bokleta, ken nayimprenta a tarheta ti testimonia a pangyam-ammok iti bagik kadagiti ruangan. Nariknak nga as-asidegak bassit kadagiti naespirituan a kakabsatko a lallaki ken babbai gapu kadagiti surat manipud iti sanga nga opisina. Ngem idi pimmanaw ti bunggoy dagiti payunir ken immakarda iti sumaruno nga ili, ad-adda a nariknak ti panagmaymaysak ngem idi.
Kas resulta ti regular a rutak a mangaskasaba iti kada aldaw—kangrunaanna babaen ti kalesa—limmatakak iti distrito. Maigiddato iti dayta, nabalinak a tinaming dagiti trabahok iti farm. Manipud idin, simmardengen ti pamiliak a mangbusor iti daytoy a rutina ket saandan a nagreggetan ti makibiang. Iti las-ud ti uppat a tawen, nagserbiak iti kastoy a pamay-an kas maysa a naiputputong, di nabautisaran a manangiwaragawag iti naimbag a damag.
Kombension ken, Kamaudiananna, Bautismo
Idi Abril 1938, sinarungkaran ni Kabsat Rutherford ti Australia. Ti nakaro nga ibubusor dagiti klero nagresulta iti pannakakanselar ti kontrata para iti Sydney Town Hall. Nupay kasta, sakbay la unay ti panangrugi ti taripnong, nagun-od ti pammalubos a mangaramat iti Sports Grounds. Ti kapilitan a pannakabalbaliw dagiti plano ket pudno a napaneknekan a makagunggona, yantangay rinibu a sabsabali pay ti mabalin a malaon iti dakdakkel nga Sports Grounds. Agarup 12,000 ti immay, nga agparang a nagutugot ti interes dagiti adu gapu iti ibubusor nga insayangkat dagiti klero iti panagtataripnongmi.
Mainaig iti isasarungkar ni Kabsat Rutherford, naangay met ti maysa a kombension iti sumagmamano nga aldaw iti kabangibang nga aglawlaw ti Sydney. Iti kamaudiananna, sadiay nga insimbolok ti dedikasionko ken Jehova a Dios babaen ti bautismo iti danum. Mailadawanyo kadi ti rag-o a napasarak kamaudiananna iti pannakitipon kadagiti ginasut a kakabsat a lallaki ken babbai manipud iti intero a nagdakkelan a kontinente ti Australia?
Panagsubli Idiay Mount Gambier
Iti panagawidko, nariknak ti nakaro a kinamaymaysa, kaskasdi ad-adda a determinadoak ngem iti napalabas a mangaramid iti aniaman a kabaelak iti trabaho ti Pagarian. Di nagbayag, naam-ammok ti pamilia Agnew—ni Hugh, ti asawana, ken ti uppat nga annakda. Agnanaedda iti ili ti Millicent, 50 a kilometro laeng manipud iti Mount Gambier, ket agdaliasatak iti 50 a kilometro iti kada biahe nga agkalesa tapno regular a mayadalak ida iti Biblia. Idi inabrasada ti kinapudno, naikkat ti kinalidayko.
Di nagbayag, nabuangaykami a maysa a grupo maipaay iti organisado a panangasaba. Kalpasanna, makaparagsak ta nangrugin nga aginteres ni nanang ket kimmadua kaniak iti 100-kilometro nga agpapan-agawid iti panagadal a kaduami ti kabuangbuangay a grupo. Nanipud idin, kankanayonen a makaparegta ken mannakitinnulong ni Nanang, nupay sumagmamano pay a tawen agingga a nabautisaran. Saanakon a naliday!
Nakapataud ti bassit a grupomi iti uppat a payunir, dagiti tallo a babbalasang nga Agnew—da Crystal, Estelle, ken Betty—ken siak. Idi agangay, iti nasapa a dekada ’50’s, timmabuno amin dagiti tallo a babbalasang iti Watchtower Bible School of Gilead. Naidestinoda kas misionero idiay India ken Sri Lanka, a pagserserbianda pay laeng a simamatalek.
Idi Enero 1941, naparitan ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova idiay Australia, isu a nagtignaykami a dagus. Inkabilmi amin dagiti inar-aramatmi iti ministerio—literatura, mabitbit a ponograpo, naiplaka a palpalawag iti Biblia, ken dadduma pay—iti uneg ti dakkel a lata a lakasa. Kalpasanna, impanmi ti lakasa iti linong ken nangalakami iti sangakarison a garami a panggabur iti dayta.
Iti laksid ti panangipawil, intultuloymi ti nangasaba iti binalaybalay, ngem siaannad, nga agaramatkam laeng iti Biblia no makisarsaritakam kadagiti bumalay. Ilemmengko dagiti magasin ken bokleta iti sirok ti silia ti kabaliok ken iruarko laeng no adda maipakita idi a pudno nga interes iti mensahe ti Pagarian. Kamaudiananna, idi Hunio 1943, naikkat ti panangipawil, ket nabalinanmi manen ti agitukon a silalatak iti literatura.
Dagiti Baro a Destino
Idi 1943, nagboluntarioak nga agserbi kas payunir, ket iti simmaganad a tawen, pinanawak ti Mount Gambier maipaay iti sabali a destino. Immuna, naawisak nga agserbi iti apagbiit iti sanga nga opisina ti Sosiedad idiay Strathfield. Kalpasan daytoy, nakaawatak kadagiti agsasaruno a destino kadagiti babassit nga ili iti makin-abagatan a New South Wales ken makinlaud a Victoria. Nupay kasta, maysa kadagiti kangrunaan a destinok a makagunggona iti naespirituan isut’ dakkel a kongregasion iti siudad ti Melbourne. Yantangay naggapuak iti maysa a bassit nga ili iti away, adut’ nasursurok iti panagserbik sadiay.
Iti destinok idiay rehion ti Gippsland a distrito ti Victoria, nangidaulokam ken ni Helen Crawford, ti kaduak a payunir, iti adu a panangyadal iti Biblia ket, iti di nagbayag, makitan ti pannakabuangay ti maysa a kongregasion. Dayta a distrito ti addaan iti nalawa a teritoria iti away, ket para iti panagdaliasat, naaddaankam iti daan, di mapangnamnamaan a motor a lugan. Aglugankami no dadduma, ngem namin-adu a nagiduronkami gapu ta saan nga agandar. Anian nga iliwko idi iti kabalio! No dadduma, pudno a maikunak: “Maisukatko ti isuamin (malaksid iti Pagarian) maipaay iti maysa a kabalio!” Kadagiti kaaduan nga ili iti dayta a distrito itatta, adda dagiti napigsa a kongregasion ken nasayaat a Kingdom Hall.
Idi 1969, naidestinoak idiay Canberra, ti kabesera ti Australia. Daytoy ket makakarit ken napintas a pangasabaan, yantangay masansan a nakasaritami dagiti agtartrabaho kadagiti adu a ganggannaet nga embahada. Agserserbiak pay laeng ditoy, ngem iti nabiit pay a tawtawen, impamaysak ti panangasabak kadagiti lugar ti industria iti siudad.
Idi 1973, naaddaanak iti pribilehio a tumabuno kadagiti dadakkel a kombension idiay Estados Unidos. Ti sabali pay a tampok ti panagbiagko isut’ panagbalin a delegado iti kombension idi 1979 ken panangpasiar iti Israel ken Jordan. Ti panangpasiar kadagiti aktual a disso a nadakamat iti Biblia ken panangmennamenna kadagiti pagteng a napasamak sadiay ket pudno a makapabileg a kapadasan. Napadasak no aniat’ rikna a kaasping ti itatapáw iti Natay a Baybay, ti nakaro ti kinaapgadna a danumna, ket kabayatan ti panangpasiarmi iti Petra idiay Jordan, naaddaanak manen iti gundaway nga agsakay iti kabalio. Daytoy ti nangipalagip kaniak kadagidi nagkauna nga aldaw idi kabalio ti inar-aramatko a mangdanon kadagiti naiwaraswaras ken aw-away a lugar nga addaan iti mensahe ti Pagarian.
Nagtultuloy nga Amin-Tiempo a Serbisio
Ti tarigagayko nga agtultuloy iti amin-tiempo a serbisio iti laksid ti kinabaketkon ket nataginayon a nabiag babaen kadagiti naisangsangayan a probision a kas iti Pioneer Service School ken miting dagiti payunir a maangay kabayatan dagiti asamblea sirkito, kasta met ti agtultuloy a pammaregta a maawatko manipud kadagiti agdaldaliasat a manangaywan. Pudno a maikunak a ni Jehova ti siaasi a nangiturong kadagiti bambanag tapno dagiti aldaw ti panagmaymaysak ket agbalin a banag iti napalabas.
Agtawenak itan iti 87, ket kalpasan ti agarup 60 a tawen a panagserbi ken Jehova, addaanak iti pammaregta agpaay kadagiti sabsabali a mabalin a prangka met [nga agsao] ken natured nga agwaywayas: Kankanayon nga agpasakopkayo iti panangiwanwan ni Jehova. Sapay koma ta tulongannatay ni Jehova a mangtengngel iti kinaprangkatayo, ket sapay ta agtultuloy a palagipannatayo a nupay mabalin a masansan a makariknatay iti kinaliday, dinatayto pulos baybay-an.
[Footnote]
a Ti kalesa ket maya a nalag-an, dua-ti-daligna a lugan.