No Aniat’ Kaipapanan ti Pagarian ti Dios Kadagiti Adu
MASANSAN a nagsao ni Jesu-Kristo maipapan iti Pagarian ti Dios. Maipapan itoy insurat ni historiador nga H. G. Wells: “Nakadidillaw ti nagdakkel a panangipablaak nga impaay ni Jesus iti panangisurona iti maaw-awagan a Pagarian ti Langit, ken ti maidilig a pannakaiyaleng-alengna iti pamay-an ken pannursuro ti kaaduan kadagiti Kristiano a relihion. Daytoy a doktrina ti Pagarian ti Langit, nga isu ti kangrunaan a pannursuro ni Jesus, ken nakabasbassit akemna kadagiti Kristiano a kredo, maysa la ketdi kadagiti naidumduma unay a doktrina a nangtignay ken nangbalbaliw iti natauan a panagpanunot.”
Apay a bassit maibaga dagiti relihion maipapan iti Pagarian ti Dios? Maysa a rason ket nalabit nga adda panagduadua maipapan iti Pagarian. Aniada a panangmatmat ti maik-ikutan maipanggep itoy?
No Kasano a Namatmatan ti Pagarian
Dadduma inaigda ti Pagarian ti Dios iti Iglesia Katolika. Kalpasan nga inawat dagiti obispo ni Emperador Constantino kas panguloda idiay Konsilio ti Nicaea idi tawen 325 K.P., naigamer ti simbaan iti politika, ket naibaga kadagiti tao a ti Pagarian ket dimtengen. Ilawlawag ti Encyclopædia Britannica a sigun iti teolohia ni Agustin (354-430 K.P.), “ti Pagarian ti Dios nangrugin iti daytoy a lubong buyogen ti pannakaiyussuat ti simbaan” ket “daytat’ addan kadagiti sakramento ti simbaan.”
Dagiti sabsabali matmatanda ti Pagarian ti Dios kas maysa a natauan a gapuanan. Kuna ti isu met laeng nga enciclopedia: “Dagiti Protestante a relihion . . . di nagbayag nagbalinda nga institusional a nasaknap a relihion, a nanglapped iti mainanama a pagpatinggaan” maipanggep iti iyaay ti Pagarian ti Dios. Insurat ni H. G. Wells: “Binaliwan dagiti tao ti nakaisentroan dagiti biagda manipud iti pagarian ti Dios ken ti panagkakabsat ti sangatauan kadagidiay agparang nga aggungunay a kinaagpayso, ti Francia ken Inglatera, ti Nasantuan a Russia, ti España, ti Prussia . . . Isuda dagiti pudpudno a sibibiag a didios ti Europa.”
Kadagiti met moderno a panawen, nagbalinen a gagangay laeng ti Pagarian. Ilawlawag ti Encyclopædia Britannica: “Ti nakadidillaw isu ti kangrunaan a kababalin a ti tao met laeng a mismo ket masapul nga isaganana ti masanguanan a perpekto a kagimongan iti mangbuangay ken mangorganisar a pamay-an ket dayta a ‘pananginanama’ ken ‘panaguray’ ket sinukatan ti natauan a panangiyussuat.” Maipanggep iti “sosial nga ebanghelio,” intuloy a kinuna ti isu met laeng a reperensia: “Daytoy a gakat minatmatanna ti Nakristianuan a mensahe ti Pagarian ti Dios kangrunaanna kas maysa a pangtignay maipaay iti pannakareorganisar dagiti sekular a kasasaad ti kagimongan iti anag ti maysa a Pagarian ti Dios a sursuro.”
Adu a Judio ti nangmatmat met iti Pagarian kas maysa a natauan a gapuanan. Idi 1937 maysa a kumperensia dagiti mannursuro ti Reform Judaism idiay Columbus, Ohio, E.U.A., kunana: “Ibilangmi kas historiko a trabahomi ti makitinnulong iti amin a tattao iti pannakaipasdek ti pagarian ti Dios, ti unibersal a panagkakabsat, kinahustisia, kinapudno ken talna ditoy daga. Isu daytoy ti mesianiko a kalatmi.”
Sabali pay a nasaknap pannakaikutna a panangmatmat ket a ti Pagarian ti Dios ket maysa a kasasaad ti puso ti tao. Idiay Estados Unidos, kas pangarigan, ti Southern Baptist Convention ti 1925 indeklarana: “Ti Pagarian ti Dios ket isu ti panagturay ti Dios iti puso ken biag ti indibidual iti tunggal natauan a relasion, ken iti tunggal porma ken institusion ti organisado a kagimongan. . . . Ti Pagarian ti Dios maan-anayto inton tunggal panunot ken pagayatan ti tao ket makayawan iti pagayatan ni Kristo.”
Gapuna, ngarud, ti kadi relihion isu ti Pagarian ti Dios? Maipagtengto kadi dayta a Pagarian babaen kadagiti sekular a pamay-an? Dayta kadit’ kasasaad ti puso? Ket aniat’ kaipapanan kadakayo ti Pagarian ti Dios?