Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Managbasa
Kasanot’ panangmatmat dagiti Saksi ni Jehova iti pananggatang kadagiti bambanag a tinakaw?
Liklikan dagiti Kristiano ti siaammo a kaaddat’ pasetda iti pananggatang kadagiti tinakaw a tagilako wenno material.
Ti panagtakaw ket dakes la ketdi. Ti Linteg ti Dios para iti Israel sibabatad a kunana: “Dika agtakaw.” (Exodo 20:15; Levitico 19:11) No masalamaan ti maysa nga agtatakaw, isut’ agmulta iti mamindua, mamimpat, wenno maminlima ti gatad a tinakawna, agpannuray kadagiti kasasaad.
Manipud nagkauna a pampanawen, pinadasen dagiti mannanakaw nga ilako dagiti tinakawda a bambanag tapno dagdagusda a makaganansia ken saanda a matiliwan nga addaan pammaneknek iti basolda. Iti daytoy a panggep masansan nga ilakoda dagiti tinakawda a banag iti nababa a gatad a di mapagkedkedan ti adu a gumagatang. Ti kasta nga aramid ket mabalin a nairaman iti mabasatayo idiay Exodo 22:1: “No ti maysa a tao agtakaw iti maysa a baka wenno maysa a karnero ket patayenna wenno ilakona, bayadannanto dayta iti lima a baka ti maysa a baka ken uppat a karnero ti maysa a karnero.”
Iti pannakaawatna kadagiti ipabigbig ti kakasta a linteg, insurat ni Rabbi Abraham Chill: “Maiparit a gatangen wenno awaten ti tinakaw a sanikua, uray no ti sanikua ket saan a mabigbig a kasta. Ti maysa a tao masapul ngarud a saan a gumatang iti kalding manipud maysa a pastor, agsipud ta ti pastor mabalin nga aglaklako a di am-ammo ti apona ket adda gandatna a mangidulin iti kuarta.”—The Mitzvot—The Commandments and Their Rationale.
Kinaagpaysuanna, nupay kasta, saan nga iparit ti Linteg ti Dios ti ‘pananggatang iti maysa a kalding manipud maysa a pastor’ gapu laeng iti panangipato nga amangan no dina ited ti kuarta ken apona, ket gapu iti dayta naglako ngarud iti tinakaw a kalding. Ngem iti sabali a bangir ti salisal, dagiti adipen ni Jehova rebbeng a dida igaggagara ti panagbalin a paset ti maysa a panagilako (iti kalding wenno aniaman a sabali pay a banag) no nalawag a ti aglaklako ket saan nga isu ti makinkua iti dayta wenno amangan no dayta ket tinakaw. Ipakita ti linteg ti Dios a bigbigenna ti pribado a sanikua, ngem ti mannanakaw ipaidamna iti makinkua ti sanikuana. Ti tao a gumatang iti pagaammo a tinakaw mabalin a saan met a kasla iti mannanakaw, ngem ti pananggatangna kissayanna ti posibilidad ti pannakaisubli ti sanikua iti makinkua iti dayta.—Proverbio 16:19; idiligyo ti 1 Tesalonica 4:6.
Maawatantayo amin a dagiti gumagatang—inna man ida iti pagtaengan wenno dagiti aggatgatang nga ahente ti kompania—pareggetanda ti gumatang kadagiti tagilako iti kasayaatan a gatad. Dagiti babbai iti intero a lubong kumitada kadagiti nalaka a tagilako, a padpadasenda nga itantan ti panaggatangda agingga iti tiempo a nababa dagiti presio ti magatang, wenno aggatangda kadagiti dadakkel a pagtagilakuan wenno pagaramidan a bassit laeng ti tubona ket ngarud iti nababbaba a presio. (Proverbio 31:14) Kaskasdi, ti kasta nga interes iti pannakagun-od kadagiti baratilio ket rebbeng nga addaan kadagiti moral a pagbeddengan. Dagiti nasungdo idi kaaldawan ni Nehemias nagkedkedda a gumatang kabayatan ti Panaginana, nupay makagun-odda ngata idi kadagiti nalaka a gagatangen. (Nehemias 10:31; idiligyo ti Amos 8:4-6.) Umasping met dayta kadagiti Kristiano. Ti panangiwaksida iti panagtakaw ket tumulong kadakuada a mangtengngel iti aniaman a pannakasulisog a gumatang kadagiti nalaka a gagatangen ngem agdadata met a tinakaw.
Mabalin a gagangayen a pannakaammo a sumagmamano nga aglaklako ti mangilako kadagiti tinakaw a bambanag. Wenno ti mailimlimed a presio mabalin a mammano laeng ket maipato ti maysa a tao a ti tagilako ket nalabit nga ilegal ti pannakagun-odna. Uray ti linteg ti pagilian mabalin a bigbigenna ti pagkasapulan iti kasta a kinanainrasonan. Maysa a libro maipapan iti sistema ti linteg nagkumento:
“Saan a nasken iti napakadaan a pannakaammo ti panagbasol a ti napabasol ammona no nagtaudan wenno no siasino ti nangtakaw iti sanikua, wenno no kaano wenno no sadino ti nakatakawanna, wenno dagiti kasasaad a makagapu iti pannakatakawna, no di ket umdasen nga ammona a dayta ket tinakaw. . . Dadduma a pangukoman matmatanda a ti kaadda ti pannakaammo iti panagbasol mabalin a mapatalgedan iti kinapudno a ti naisaklang inawatna ti sanikua iti sidong dagiti kakasta a kasasaad a mangpennek iti maysa a tao a gagangay ti sirib ken pannakailasinna a dayta ket tinakaw.”
Inayon daytoy ti naimbag a rason para iti maysa a Kristiano tapno liklikanna ti pananggatang kadagiti tinakaw a bambanag. Ti pananggatangna kadagita a bambanag mamagbalin kenkuana a maysa a managlabsing-linteg. Adu a tao dida marikna ti pannakasidir maipapan pananglabsing iti linteg no ipagarupda a maitarayanda dayta. Saan a pudno dayta kadagiti Kristiano, dagidiay mayat nga “agpasakop kadagiti nangatngato nga agtuturay.” Ti panagbalin a managtungpal-linteg salaknibanna ida manipud pannakadusa kas kriminal, ken tumulong dayta iti kaadda ti nasayaat a konsiensiada iti sango ni Jehova.—Roma 13:1, 4, 5.
Ti gayyem ti Dios a ni Abraham nangituyang ti nasayaat nga ulidan no maipanggep iti konsiensia. Idi kaaldawanna uppat nga agtuturay iti dumaya ti nangatiw kadagiti ari ti lugar a nagnaedan ni Lot, a nangitalaw kadagiti adu a sanikua iti porma ti namilitariaan a panagtakaw. Ni Abraham, kimmamat, naparmekna dagiti kabusor, ken insublina dagiti tinakaw a bambanag. Kuna ti ari ti Sodoma ken Abraham: “Alaemon dagita” kas gunggona. Imbes ketdi, insubli ni Abraham dagiti bambanag iti nainkalintegan a makinkua, a kunkunana: “Saan, saankonto nga alaen ti aniaman a kukuayo, tapno diyonto kunaen, ‘Siak ti nangpabaknang ken Abram.’”—Genesis 14:1-24.
Dagiti Kristiano ket saanda nga interesado iti aniaman a pinansial a pananggundaway a mabalin a posible babaen kadagiti tinakaw a bambanag. Insurat ni Jeremias: “Kas iti tukling a mangukop kadagiti itlog a saanna nga inyitlog, kasta ti agala kadagiti kinabaknang, ngem saan a buyogen kinahustisia.” (Jeremias 17:11) Gapuna, iti labes ti panangipakita iti kinasirib babaen di pananglabsing kadagiti linteg ni Cesar maipapan iti tinakaw a sanikua, tarigagayan dagiti Kristiano nga itandudo ti kinahustisia ti Dios babaen panagkedkedda a mainaig iti aniaman a wagas iti di kinahustisia ti panagtakaw. Nasayaat panangisurat ni David: “Nasaysayaat ti sangkabassit a kukua ti sililinteg ngem ti kinabaknang dagiti adu a nadangkes.”—Salmo 37:16.