Naipaltiing a Padron ti Nakristianuan a Trabaho a Panagmisionero
“Agbalinkayo a tumutulad kaniak, kas met kaniak ken Kristo.”—1 CORINTO 11:1.
1. Kadagiti ania a sumagmamano a pamay-an a nangituyang ni Jesus iti naisangsangayan nga ulidan a tuladen dagiti pasurotna? (Filipos 2:5-9)
ANIAN a naisangsangayan nga ulidan ti intuyang ni Jesus kadagiti adalanna! Siraragsak a pinanawanna ti nailangitan a dayagna tapno bumaba ditoy daga ken makipagnaed kadagiti managbasol a tattao. Isut’ sitatallugod a nagsagaba iti kasta unay maipuon iti pannakaisalakan ti sangatauan ken, napatpateg pay, maipuon iti pannakasantipikar ti nagan ti nailangitan nga Amana. (Juan 3:16; 17:4) Idi mauk-ukom gaput’ biagna, situtured a kinuna ni Jesus: “Naiyanakak gapu itoy, ken gapu itoy immayak ditoy lubong, tapno paneknekak ti pudno.”—Juan 18:37.
2. Apay naibilin ti napagungar a Jesus kadagiti adalanna nga ituloyda ti trabaho nga inrugina?
2 Sakbay ti ipapatayna, sinanay a naimbag ni Jesus dagiti adalanna tapno maitultuloyda ti trabaho a panangpaneknek ti kinapudno ti Pagarian. (Mateo 10:5-23; Lucas 10:1-16) Gapuna, kalpasan ti panagungarna, naibilin ni Jesus: “Inkayo . . . ket pagbalinenyo nga ad-adalan dagiti amin a nasion, a bautisaranyo ida iti nagan ti Ama ken ti Anak ken ti nasantuan nga espiritu, nga isuroyo kadakuada ti amin a bambanag nga imbilinko kadakayo.”—Mateo 28:19, 20.
3. Kasano a nagsaknap ti trabaho a panangaramid-adalan, ngem kadagiti ania a lugar ti kangrunaan a nakaisentruanna?
3 Iti simmaganad a tallo ket kagudua a tawen, tinungpal dagiti adalan ni Jesus daytoy a bilin ngem kinednganda ti panangaramid-adalan a trabahoda kadagiti Judio, proselita a Judio, ken dagiti nakugit a Samaritano. Sa, idi 36 K.P., inturong ti Dios ti pannakaikasaba ti naimbag a damag iti di nakugit a lalaki, ni Cornelio, ken ti sangakabbalayanna. Iti simmaganad a dekada, naitipon dagiti dadduma a Gentil iti kongregasion. Nupay kasta, agparang a ti trabaho ket kangrunaanna a naisentro kadagiti deppaar ti makindaya a Mediteraneo.—Aramid 10:24, 44-48; 11:19-21.
4. Aniat’ napateg a napasamak idi agarup 47-48 K.P.?
4 Adda banag a kasapulan tapno matignay wenno mabalinan dagiti Kristiano ti mangaramid kadagiti adalan manipud kadagiti Judio ken Gentil kadagiti ad-adayo a lugar. Gapuna, idi agarup 47-48 K.P., immawat dagiti panglakayen ti kongregasion ti Antioquia ti Siria iti daytoy a nadibinuan a mensahe: “Ilasinyo a maipaay kaniak da Bernabe ken Saulo a maikabil iti aramid a nangayabak kadakuada.” (Aramid 13:2) Paliiwenyo a ni Pablo ket pagaammo idi iti orihinal a naganna a Saulo. Paliiwenyo met nga immun-una a ninaganan ti Dios ni Bernabe ngem ni Pablo, nalabit gapu ta idi a tiempo ni Bernabe ti namatmatan a natataengan kadakuada a dua.
5. Apay a ti rekord iti panagdaliasat da Pablo ken Bernabe kas misionero ket dakkel ti pategna kadagiti Kristiano itatta?
5 Ti detaliado a rekord ti panagdaliasat da Pablo ken Bernabe kas misionero ket dakkel a pammabileg kadagiti Saksi ni Jehova, nangruna kadagiti misionero ken payunir a nangpanaw kadagiti pagilianda tapno agserbida iti Dios iti ganggannaet a lugar. Maysa pay, ti panangrepaso iti kapitulo 13 ken 14 ti Aramid sigurado a tignayenna ti ad-adu pay a mangtulad kada Pablo ken Bernabe ken mangpalawa ti pasetda iti kapapatgan-amin a trabaho a panangaramid kadagiti adalan.
Ti Puro ti Chipre
6. Ania nga ulidan ti intuyang dagiti misionero idiay Chipre?
6 Dagus a naglayag dagiti misionero manipud iti puerto ti Seleucia idiay Siria nga agturong iti puro ti Chipre. Idi nakasangladdan sadi Salamina, saanda a nagtaktak no di ket “inrugida nga impakaammo ti sao ti Dios kadagidi sinagoga dagiti Judio.” Iti panangsurotda iti padron ni Kristo, saanda a napnek nga agtalinaed iti dayta a siudad ken aguray kadagiti agnaed nga umay kadakuada. Imbes ketdi, winanasda ti “amin a puro.” Awan duadua nga inraman daytoy ti adu a pampannagna ken panagbaliwbaliw ti pagdagusan, yantangay ti Chipre ket maysa a dakkel a puro, ket ti panagdaliasatda binallasiwna ti kalawaan a paset dayta a lugar.—Aramid 13:5, 6.
7. (a) Aniat’ naisangsangayan a napasamak idiay Pafo? (b) Daytoy a rekord paregtaennatayo a maaddaan ti ania a kababalin?
7 Idi agpatinggan ti kaaddada sadiay, nagunggonaan dagiti dua a lallaki iti nakaskasdaaw a kapadasan idiay siudad ti Pafo. Dimngeg ti agturay ti puro, ni Sergio Palo, iti mensaheda ket “nagbalin a manamati.” (Aramid 13:7, 12) Idi kamaudiananna insurat ni Pablo: “Kitaenyo ti pannakaawisyo, kakabsat, ta saan nga adu a mamasirib kas iti linalasag, saan nga adu a mannakabalin, saan nga adu a natan-ok, dagiti naawis.” (1 Corinto 1:26) Nupay kasta, maysa kadagiti mannakabalin a nangipangag ket isu ni Sergio Palo. Daytoy a kapadasan paregtaenna koma ti amin, nangruna dagiti misionero, a maaddaan ti positibo a kababalin iti panangsaksi kadagiti opisial ti gobierno, a kas ti naiparegta kadatayo nga aramiden idiay 1 Timoteo 2:1-4. No dadduma makaipaay dagiti agtuturay ti dakkel a tulong kadagiti adipen ti Dios.—Nehemias 2:4-8.
8. (a) Ania a nagbalbaliw a relasion iti nagbaetan da Bernabe ken Pablo ti agparang sipud daytoy a tiempo nga agtultuloy? (b) Iti ania a pamay-an a ni Bernabe ket maysa a nasayaat nga ulidan?
8 Babaen ti espiritu ni Jehova, inakem ni Pablo ti kangrunaan a paset iti pannakakumberte ni Sergio Palo. (Aramid 13:8-12) Kasta met, sipud idi a tiempo nga agtultuloy, agparang a ni Pablo ti nangidaulo. (Idiligyo ti Aramid 13:7 iti Aramid 13:15, 16, 43.) Maitunos daytoy iti nadibinuan a komision nga inawat ni Pablo idi a nakumberte. (Aramid 9:15) Ti kasta a pasamak nalabit sinuotna ti kinapakumbaba ni Bernabe. Nupay kasta, imbes a nagsakitan ti nakemna daytoy a panagbalbaliw, mabalin a sinalimetmetan ni Bernabe ti kayulogan ti naganna, nga “Anak ti Liwliwa,” ken sisusungdo a sinuportaranna ni Pablo iti intero a panagdaliasatda kas misionero ken kalpasanna idi kinarit ti dadduma a Judio a Kristiano ti panagministroda kadagiti di nakugit a Gentil. (Aramid 15:1, 2) Anian a nagsayaat nga ulidan daytoy kadatayo amin, agraman kadagiti misionero ken kameng ti pamilia ti Bethel! Sitatallugodtay koma a kanayon nga umawat kadagiti teokratiko a panagbalbaliw ken ipaay ti naan-anay a saranaytayo kadagidiay nadutokan a mangidaulo kadatayo.—Hebreo 13:17.
Ti Katurturodan ti Asia Menor
9. Aniat’ maadaltayo iti kinatulok da Pablo ken Bernabe nga agdaliasat agingga idiay Antioquia ti Pisidia?
9 Manipud Chipre, naglayag a nagpaamianan da Pablo ken Bernabe nga agturong iti kontinente ti Asia. Gaput’ di naibaga a rason, saan a nagtalinaed dagiti misionero ti deppaar iti igid ti baybay no di ket nangaramidda ti nawatiwat ken napeggad a panagdaliasat nga agarup 180 a kilometro nga agturong idiay Antioquia ti Pisidia, a masarakan iti makintengnga a katurturodan ti Asia Menor. Ramanen daytoy ti panangsang-atda iti desdes a sumalog iti kapatagan nga agarup 1,100 metros iti ngatuen ti patas ti baybay. Kunaen ti eskolar ti Biblia a ni J. S. Howson: “Nagdinamag iti amin a benneg ti kadaanan a historia kas nadangkok ken manangraut dagiti agnaed kadagidiay a kabambantayan a mamagsina ti katurturodan . . . manipud kadagiti kapatagan iti abagatan a kosta.” Mainayon pay, naipasango dagiti misionero iti peggad manipud kadagiti nakaparsuaan a puersa. “Awan ti distrito sadi Asia Menor,” inayon ni Howson, “ti ad-adda a karkarna ti kasasaadna gapu iti ‘nabuslon a dandanumna’ ngem iti kabambantayan ti Pisidia, a sadiay pumsuak dagiti karayan iti arisadsad dagiti nagdadakkel a rangkis, wenno bumanerber a sumalog kadagiti akikid a kayas.” Dagitoy a detalye tulongannatayo a mangiladawan iti kita dagiti panagdaliasat a situtulok a linasat dagiti misionero gapu iti panangisaknap ti naimbag a damag. (2 Corinto 11:26) Kasta met itatta, adu kadagiti adipen ni Jehova ti agitured kadagiti amin a kita ti lapped tapno madanonda dagiti tattao ken mairanud ti naimbag a damag kadakuada.
10, 11. (a) Kasano a sinalimetmetan ni Pablo ti pakitunosanna kadagiti managdengngegna? (b) Apay adu a Judio ti nalabit nasdaaw a nakangngeg kadagiti panagsagaba ti Mesias? (c) Ania a kita ti pannakaisalakan ti impakita ni Pablo kadagiti managdengngegna?
10 Yantangay adda maysa a sinagoga dagiti Judio idiay Antioquia ti Pisidia, sadiay ti immuna a napanan dagiti misionero tapno ikkanda dagidiay makaammo unay iti Sao ti Dios iti gundaway nga umawat ti naimbag a damag. Idi naimbitaran nga agpalawag, timmakder ni Pablo ket nangted iti nabileg a diskurso iti publiko. Iti intero a palawagna, sinalimetmetanna ti pakitunosanna kadagiti Judio ken proselita a dumdumngeg. (Aramid 13:13-16, 26) Kalpasan ti introduksionna, rinepaso ni Pablo ti nalatak a historia dagiti Judio, nga impalagipna kadakuada a pinili ni Jehova dagiti ammada ken kalpasanna inruarna ida idiay Egipto, kasta met no kasano a tinulonganna ida a nangparmek kadagiti agnaed iti Naikari a Daga. Sa intampok ni Pablo dagiti pannakilangen ni Jehova ken David. Dagidiay nga impormasion ket pakaseknan dagiti Judio idi immuna a siglo agsipud ta ninamnamada a mamangon ti Dios ti maysa a kaputotan ni David kas manangisalakan ken agnanayon nga agturay. Iti daytoy a punto, situtured nga impakaammo ni Pablo: “Iti kapuonan daytoy a tao [ni David], ti Dios kas ti karina, imbangonanna ti Israel ti maysa a manangisalakan, nga isu ni Jesus.”—Aramid 13:17-23.
11 Nupay kasta, ti kita ti manangisalakan nga inur-uray dagiti adu a Judio ket maysa a banuar ti militar a mangwayawaya kadakuada manipud turay a Romano ken mangitan-ok iti nasion a Judio kadagiti amin a sabsabali a nasion. Ngarud, awan duadua a nasdaawda a nakangngeg idi imbaga ni Pablo a ti Mesias ket inyawat dagiti mismo a relihiuso a papanguloda iti pannakapapatay. “Ngem ti Dios pinagungarna kadagiti natay,” situtured nga inwaragawag ni Pablo. Iti panagngudo ti palawagna, impakitana kadagiti managdengngegna a mabalinda a magun-odan ti maysa a nakaskasdaaw a kita ti pannakaisalakan. “Ammuenyo koma, . . . ” kinunana, “a maipuon iti daytoy a tao maipakaammo kadakayo ti pannakapakawan dagiti basol; ket manipud iti isuamin a banag a dikay nakapakawanan sigun iti linteg ni Moises, tunggal maysa a mamati ket mapakawan gapu kenkuana.” Sinerraan ni Pablo ti palawagna babaen pananggutugotna kadagiti managdengngegna a saanda a dumasig kadagiti adu nga impadto ti Dios nga agliway iti daytoy a nakaskasdaaw a probision ti pannakaisalakan.—Aramid 13:30-41.
12. Aniat’ resulta ti diskurso ni Pablo, ken kasano a paregtaennatayo koma daytoy?
12 Anian a nagsayaat pannakaiparangna a naibatay-Biblia a diskurso! Kasanot’ panagtignay dagiti managdengngeg? “Adu kadagiti Judio ken kadagiti proselita a nagdaydayaw iti Dios ti simmurot kada Pablo ken Bernabe.” (Aramid 13:43) Anian a makaparegta kadatayo itatta! Sapay koma ta aramidentayo met ti amin a kabaelantayo a mangiparang ti kinapudno a siepektibo, iti man publiko a ministeriotayo wenno kadagiti komento ken palpalawag kadagiti gimongtayo iti kongregasion.—1 Timoteo 4:13-16.
13. Apay nasken a panawan dagiti misionero ti Antioquia ti Pisidia, ken aniada a saludsod ti rumsua mainaig kadagiti baro nga adalan?
13 Dagiti kabbaro nga interesado idiay Antioquia ti Pisidia saanda nga impaidam ti naimbag a damag. Kas banagna, “iti sumuno nga aldaw a panaginana naurnong ti ngangngani isuamin nga umili a nagdengngeg ti sao ni Jehova.” Ket di nagbayag nagsaknap ti mensahe iti ruar ti siudad. Kinapudnona, “ti sao ni Jehova nagtultuloy a nagsaknap iti isuamin daydi a daga.” (Aramid 13:44, 49) Imbes nga awatenda daytoy a kinapudno, nagballigi dagiti umapal a Judio a nangparuar kadagiti misionero iti dayta a siudad. (Aramid 13:45, 50) Kasano nga inapektaran daytoy dagiti baro nga adalan? Naupay ken simmukoda aya?
14. Apay di mapasardeng dagiti bumusbusor ti trabaho nga inrugi dagiti misionero, ken aniat’ maadaltayo iti daytoy?
14 Saan, agsipud ta dayta ket trabaho ti Dios. Kasta met, nakaisaaden dagiti misionero iti natibker a pundasion ti pammati iti napagungaren nga Apo Jesu-Kristo. Nalawag ngarud, dagiti baro nga adalan minatmatanda ni Kristo, a saan ket a dagiti misionero, kas ti Panguloda. Gapuna, mabasatayo a “nagtultuloy a napnoda iti rag-o ken iti nasantuan nga espiritu.” (Aramid 13:52) Anian a makaparegta daytoy kadagiti misionero ken dadduma pay a manangaramid adalan itatta! No sipapakumbaba ken sipipinget nga aramidentayo ti pasettayo, bendisionanto ni Jehova a Dios ken ni Jesu-Kristo ti ministeriotayo.—1 Corinto 3:9.
Iconio, Listra, ken Derbe
15. Ania a pamay-an ti sinurot dagiti misionero idiay Iconio, ket ania dagiti resultana?
15 Nagdaliasat itan da Pablo ken Bernabe iti agarup 140 kilometro iti makin-abagatan a daya nga agturong iti sumaruno a siudad, ti Iconio. Ti panagamak iti pannakaidadanes dina linapdan ida manipud panangsurot iti umasping a pamay-an a kas idiay Antioquia. Kas banagna, kunaen ti Biblia: “Adu unay a Judio ken Griego ti nagbalin a manamati.” (Aramid 14:1) Manen, dagiti Judio a di immawat ti naimbag a damag nangparnuayda ti ibubusor. Ngem nagibtur dagiti misionero ket nangbusbosda ti nawadwad a tiempo idiay Iconio a nangtultulong kadagiti baro nga adalan. Ket, idi naammuanda nga uboren koman ida dagiti kabusorda a Judio, nainsiriban a nagkamang da Pablo ken Bernabe iti sumaruno a teritoria, idiay “Listra ken Derbe ken iti daga a kaparanget.”—Aramid 14:2-6.
16, 17. (a) Aniat’ napasamak ken Pablo idiay Listra? (b) Kasano a dagiti pannakilangen ti Dios iti apostol inapektaranna ti maysa nga agtutubo a lalaki idiay Listra?
16 Situtured nga “intultuloyda nga inwaragawag ti naimbag a damag” iti daytoy baro, di pay nakutkuti a teritoria. (Aramid 14:7) Idi naammuan daytoy dagiti Judio idiay Antioquia ti Pisidia ken idiay Iconio, napanda idiay Listra ket sinulbogda dagiti tattao nga uborenda ni Pablo. Gapu ta awanen gundawayna nga aglibas, naubor ni Pablo, ket impapan dagiti kabusorna a natayen. Ginuyodda nga inruar iti siudad.—Aramid 14:19.
17 Mailadawanyo kadi ti leddaang a pinatanor daytoy kadagiti baro nga adalan? Ngem nakaskasdaaw, idi inaribungbonganda ni Pablo, isut’ timmakder! Saan a dinakamat ti Biblia no ti maysa nga agtutubo a lalaki a managan Timoteo ket maysa kadagitoy baro nga adalan. Dimteng ti tiempo a naammuanna la ketdi dagiti pannakilangen ti Dios ken Pablo ket naipasagepsep daytoy iti naganus a panunotna. Insurat ni Pablo iti maikadua a suratna ken Timoteo: “Sika siinget a sinurotmo ti sursurok, ti panagbiagko, . . . dagiti nagduduma a banag a napasamak kaniak idiay Antioquia, idiay Iconio, idiay Listra, dagiti nagduduma a pannakaidadanes a linak-amko; ket kaskasdi kadakuada amin insalakannak ti Apo.” (2 Timoteo 3:10, 11) Agarup maysa wenno dua a tawen kalpasan pannakaubor ni Pablo, isut’ nagsubli idiay Listra ket nasarakanna a ni agtutubo a Timoteo ket maysa a mapagulidanan a Kristiano, a “naimbag ti damagna kadagiti kakabsat idiay Listra ken Iconio.” (Aramid 16:1, 2) Gapuna nga isut’ pinili ni Pablo a kaduana nga agdaliasat. Daytoy ti timmulong ken Timoteo a rimmang-ay iti naespirituan a takder, ket idi agangay kualipikadon nga ibaon ni Pablo nga agbisita kadagiti nadumaduma a kongregasion. (Filipos 2:19, 20; 1 Timoteo 1:3) Kasta met, itatta, dagiti nareregta nga adipen ti Dios ket nasayaatda nga impluensia kadagiti agtutubo, nga adu kadakuada ti dimmakkel kas makatulong nga adipen ti Dios, kas ken Timoteo.
18. (a) Aniat’ napasamak kadagiti misionero idiay Derbe? (b) Ania a gundaway ti silulukat itan kadakuada, ngem ania a kurso ti pinilida?
18 Iti kabigatanna kasaruno ti ilalasatna manipud ken patay idiay Listra, napan da Pablo ken Bernabe idiay Derbe. Iti daytoy a gundaway, awan ti simmaruno a kabkabusor, ket kunaen ti Biblia nga ‘adu ti napagbalinda nga adalan.’ (Aramid 14:20, 21) Idi nakaipasdekdan ti kongregasion idiay Derbe, nasken a mangaramid da Pablo ken Bernabe iti desision. Adda maysa a dalan nga inaramid dagiti Romano a kankanayon a mapagnaan a namagsilpo ti Derbe ken Tarsus. Manipud sadiay bassit lat’ daliasatenda nga agawid idiay Antioquia ti Siria. Mabalin a daytat’ kanam-ayan a dalan iti panagawidda, ket mabalin a narikna dagidiay a misionero a maiparbeng nga aginanadan. Kas panangtulad iti Apoda, nupay kasta, narikna da Pablo ken Bernabe ti dakdakkel a pakasapulan.—Marcos 6:31-34.
Naan-anay a Panangiringpas iti Trabaho ti Dios
19, 20. (a) Kasano a benindisionan ni Jehova dagiti misionero gaput’ panagsublida idiay Listra, Iconio, ken Antioquia? (b) Ania a leksion ti ited daytoy iti ili ni Jehova itatta?
19 Imbes nga innalada ti ababa a rota iti panagawidda, situtured a nagsubli dagiti misionero ken sinarungkaranda manen dagiti mismo a siudad a nagpeggadan ti biagda. Benindisionan aya ida ni Jehova gapu itoy di agimbubukodan a pannakaseknan kadagiti baro a karnero? Wen, talaga, ta kunaen ti salaysay a nagballigida a “nangpatpatibker kadagiti kararua dagiti adalan, a pinarparegtada ida nga agtalinaed iti pammati.” Maitutop unay, kinunada kadagidiay baro nga adalan: “Masapul a lasatentayo dagiti adu a rigat iti iseserrektayo iti pagarian ti Dios.” (Aramid 14:21, 22) Pinalagipan met ida da Pablo ken Bernabe maipanggep iti pannakaayabda kas makipagtawid iti umay a Pagarian ti Dios. Itatta, itdentay met koma ti umasping a pammaregta kadagiti baro nga adalan. Mapabilegtay ida nga agibtur kadagiti suot babaen panangiparegta kadakuada iti namnama ti biag nga agnanayon ditoy daga iti sidong ti turay ti isu met laeng a Pagarian ti Dios nga inkasaba da Pablo ken Bernabe.
20 Sakbay ipapanawda iti tunggal siudad, tinulongan da Pablo ken Bernabe ti lokal a kongregasion tapno ad-adda a naurnos. Nalawag a nangsanayda kadagiti kualipikado a lallaki ken dinutokanda ida a mangidaulo. (Aramid 14:23) Awan duadua a nakatulong daytoy a nangpadaras ti isasaknap. Kasta met itatta, dagiti misionero ken sabsabali pay, kalpasan panangtulongda kadagiti awan padasna a rumang-ay agingga a maibaklaydan ti responsabilidad, no dadduma umakarda ken itultuloyda ti nasayaat a trabahoda iti dadduma a lugar a dakdakkel ti pakasapulan.
21, 22. (a) Aniat’ napasamak kalpasan a naturpos da Pablo ken Bernabe ti panagdaliasatda kas misionero? (b) Ania a salsaludsod ti patauden daytoy?
21 Idi nagawid kamaudiananna dagiti misionero idiay Antioquia ti Siria, napnekda la ketdi unay. Kinapudnona, kunaen ti rekord ti Biblia a ‘naan-anay nga inringpasda’ ti trabaho nga intalek ti Dios kadakuada. (Aramid 14:26) Kaawatan, ti panangisalaysay kadagiti kapadasanda ti namataud ti “dakkel a rag-o kadagiti amin a kakabsat.” (Aramid 15:3) Ngem iti ngay masanguanan? Aginanadan aya ket kontentodan iti panagballigida a saandan nga agregget pay? Nikaanoman. Kalpasan ti isasarungkarda iti bagi a manarawidwid idiay Jerusalem tapno ammuenda ti desision iti susik panggep iti panagkugit, rinugian manen dagiti dua ti nagdaliasat kas misionero. Nagsinada iti daytoy a gundaway. Inkuyog ni Bernabe ni Juan Marcos ket nagturongda idiay Chipre, idinto ta nakasarak ni Pablo iti baro a kaduana, ni Silas, ket sinursorda ti Siria ken Cilicia. (Aramid 15:39-41) Iti daytoy a panagdaliasat a pinilina ni agtutubo a Timoteo ken inkuyogna.
22 Saan nga ipanayag ti Biblia dagiti resulta ti maikadua a panagdaliasat ni Bernabe. No maipapan ken Pablo, intultuloyna ti napan iti baro a teritoria ken nangipasdek kadagiti kongregasion iti di kumurang a lima a siudad—Filipos, Berea, Tesalonica, Corinto, ken Efeso. Aniat’ tulbek iti naisangsangayan a panagballigi ni Pablo? Agkurri met aya dagiti isu met laeng a prinsipio kadagiti manangaramid adalan a Kristiano itatta?
Malagipyo Kadi?
◻ Apay a ni Jesus ti naisangsangayan nga ulidan a tuladen?
◻ Iti ania a pamay-an a mapagulidanan ni Bernabe?
◻ Aniat’ maadaltayo iti diskurso ni Pablo idiay Antioquia ti Pisidia?
◻ Kasano a naan-anay nga inringpas da Pablo ken Bernabe ti annongenda?
[Ladawan iti panid 15]
Ti panagibtur ni apostol Pablo iti pannakaidadanes adda manayon nga epektona ken agtutubo a Timoteo