Panagpasakop iti Dios—Apay ken iti Siasino?
“O Jehova, ammok a ti dalan ti tao saan nga agtaud kenkuana met laeng. Saan nga agtaud iti tao a magna ti panangiturong iti addangna.”—JEREMIAS 10:23.
1. Aniada a kita ti panagwaywayas ti tagipatgen ti adu?
MAYSA kadagiti kalatakan a dokumento ti tao isu ti Declaration of Independence, a babaen dayta indeklara dagiti 13 a kolonia ti Britania idiay Makin-amianan nga America idi maika-18 a siglo ti panagwaywayasda manipud iti ina a pagilianda, ti Britania. Tinarigagayanda ti wayawaya, ket ti panagwaywayas manipud iti ganggannaet a turay ken wayawaya agkanaigda unay. Mabalin a dakkel ti pagimbagan ti panagwaywayas iti politika ken ekonomia. Kadagiti kallabes a tawen immaddang ti sumagmamano a pagilian idiay Makindaya nga Europa nga agturong iti napolitikaan a panagwaywayas. Nupay kasta, di mailibak a kadagidiay a pagilian nangparnuay ti kasta a panagwaywayas iti adu a nadagsen a parikut.
2, 3. (a) Ania a kita ti panagwaywayas ti saan a makaay-ayo? (b) Kasano a naipaganetget daytoy idi punganay?
2 Nupay mabalin a matarigagayan ti nadumaduma a kita ti panagwaywayas, adda maysa a kita ti panagwaywayas a di makaay-ayo? Ania dayta? Panagwaywayas manipud iti Nangaramid iti tao, ni Jehova a Dios. Saan a bendision dayta no di ket lunod. Apay? Agsipud ta saan a nairanta ti tao nga agbiag a naisina iti Nangaramid kenkuana, kas pudno unay nga ipakita ti sasao ni mammadto Jeremias a naadaw iti ngato. Iti sabali a pannao, nairanta ti tao nga agpasakop iti Nangaramid kenkuana. Ti panagpasakop iti Namarsuatayo kaipapananna ti panagtulnog kenkuana.
3 Naipaganetget dayta iti immuna a natauan a pagassawaan iti bilin nga inted kadakuada ni Jehova kas nailanad idiay Genesis 2:16, 17: “Iti tunggal kayo iti minuyongan mabalinmo ti mangan iti kapkapnekam. Ngem ti aggapu iti kayo ti pannakaammo ti imbag ken dakes masapul a saanmo a kanen, ta iti aldaw a pannanganmo iti daydiay mataykanto a di bumurong.” Ti panagkedkedna nga agpasakop iti Nangaramid kenkuana nangyeg basol, panagsagaba, ken ipapatay ken ni Adan ken kadagiti amin a putotna.—Genesis 3:19; Roma 5:12.
4, 5. (a) Aniat’ nagbanagan ti panagkedked dagiti tao nga agpasakop iti Dios? (b) Ania a linteg iti moral ti saan a malisian?
4 Saan a nainsiriban ken di maiparbeng ti panagkedked dagiti tao nga agpasakop iti Dios. Iti lubong nangibunga dayta iti nasaknap a kinakillo, krimen, kinaranggas, ken seksual nga imoralidad a nangparnuay kadagiti sakit a maiyakar babaen ti sekso. Santo maysa pay, saan aya a ti krimen a mangsapsaplit ita a gapuanan dagiti agtutubo ket pinataud kangrunaanna ti di panagpasakop dagiti agtutubo ken Jehova, kasta met kadagiti dadakkelda ken kadagiti linteg ti pagilian? Makita daytoy nga espiritu ti panagwaywayas iti nakakatkatawa ken naburara a panagkawkawes ti adu a tao ken iti narugit a panagngiwngiwatda.
5 Ngem awan ti makalisi iti di masuppiat a linteg iti moral ti Namarsua: “Dikay koma maallilaw: ti Dios saan a marabrabak. Ta ti aniaman nga imula ti maysa a tao, apitennanto met; ta ti agmula a maipaay iti lasagna apitennanto ti panagrupsa iti lasagna.”—Galacia 6:7, 8.
6, 7. Aniat’ puon ken gapu ti panagkedked nga agpasakop, kas makita kadagiti ania a pangarigan?
6 Aniat’ puon ken gapu ti kastoy a panagkedked nga agpasakop? Iti simple a pannao, panagimbubukod ken kinatangsit. Daytat’ gapuna a pinalubosan ni Eva, ti immuna a babai, ti bagina nga allilawen daydi uleg ken nangan iti naiparit a bunga. No koma nanumo ken napakumbaba, saan koma a naallukoy iti sulisog nga agbalin a kas iti Dios—a makaammo a mangikeddeng iti naimbag ken dakes. Ket no saan koma nga agimbubukod, dina koma tinarigagayan daydiay nalawag nga imparit ti Nangaramid kenkuana, ni Jehova a Dios.—Genesis 2:16, 17.
7 Iti saan a nabayag kalpasan ti panagbasol da Adan ken Eva, kinatangsit ken panagimbubukod ti nangituggod ken Cain a nangpapatay ken kabsatna nga Abel. Kasta met, panagimbubukod ti makagapu a nagwaywayas ti sumagmamano nga anghel, a pinanawanda ti orihinal a saadda ket naglasagda tapno mapennekda ti derrepda. Kinatangsit ken panagimbubukod ti nangtignay ken Nimrod ket naimula ti kasta a kababalin iti kaaduan nga agtuturay ti lubong sipud idi tiempona.—Genesis 3:6, 7; 4:6–8; 1 Juan 3:12; Judas 6.
No Apay a Rumbeng nga Agpasakoptayo ken Jehova a Dios
8-11. Ania dagiti uppat a napigsa a rason nga agpasakoptayo iti Dios?
8 Apay a rumbeng nga agpasakoptayo iti Nangaramid kadatayo, ni Jehova a Dios? Umuna iti amin, isu ngamin ti Sapasap a Soberano. Adda kenkuana ti amin a pannakabalin. Isu ti Ukom, Manangted-linteg, ken Aritayo. (Isaias 33:22) Pudno unay ti naisurat maipapan kenkuana: “Dagiti isuamin a banag addada a lamolamo ken agdadata kadagiti mata daydiay a pagidatagantayo.”—Hebreo 4:13.
9 Mainayon pay, yantangay mannakabalin-amin ti Nangaramid kadatayo, awan ti makabalin a bumusor kenkuana a sibaballigi; awan ti makalisi iti obligasionna nga agpasakop Kenkuana. Iti saan a mabayag wenno inton kamaudiananna, madadaelto dagidiay nasubeg a kas iti napasamak iti daydi Faraon idi ugma ken kas iti mapasamakto ken Satanas a Diablo iti naikeddeng a panawen ti Dios.—Salmo 136:1, 11-15; Apocalipsis 11:17; 20:10, 14.
10 Pagrebbengan ti amin nga adda nakemna a parsua ti agpasakop agsipud ta napaaddada tapno agserbida iti Nangaramid kadakuada. Kunaen ti Apocalipsis 4:11: “Maikarika, Jehova, sika a Diosmi, nga umawat iti dayag ken iti dayaw ken iti pannakabalin, agsipud ta pinarsuam dagiti amin a banag, ket gapu iti pagayatam naadda ken naparsuada.” Isu ti Naindaklan nga Agdamdamili, ket aramidenna dagiti natauan a basehas nga agpaay iti panggepna.—Isaias 29:16; 64:8.
11 Ditay koma liplipatan a ti Nangaramid kadatayo ket masirib iti amin, isu nga ammona ti kasayaatan para kadatayo. (Roma 11:33) Dagiti lintegna ‘agpaay iti pagimbagantayo.’ (Deuteronomio 10:12, 13) Kangrunaan iti amin, “ti Dios isu ti ayat,” isu a ti laeng kasayaatan para kadatayo ti tarigagayanna. Pudno a nagadu ti rason a masapul nga agpasakoptayo iti Nangaramid kadatayo, ni Jehova a Dios!—1 Juan 4:8.
Ni Jesu-Kristo, ti Naan-anay nga Ulidan iti Panagpasakop iti Dios
12, 13. (a) Kasano nga imparangarang ni Jesu-Kristo ti panagpasakopna iti Dios? (b) Ania a sasao ni Jesus ti mangipakita ti kinamanagpasakopna?
12 Awan duadua, ti bugbugtong nga Anak ni Jehova, ni Jesu-Kristo, ti nangituyang kadatayo iti naan-anay nga ulidan iti panagpasakop iti Dios. Impakita daytoy ni apostol Pablo idiay Filipos 2:6-8: “[Ni Jesus], nupay addaan iti galad ti Dios, saanna nga inkankano ti pananggamgam, nga isu, ti pannakipadana koma iti Dios. Saan, no di ket binaybay-anna ket innalana ti galad ti maysa nga adipen ket nagbalin a kapadpada dagiti tao. Saan la a dayta, idi nagparang iti kasasaad ti tao, nagpakumbaba [pay] ket nagtulnog agingga ken patay, wen, patay iti kayo a pagtutuokan.” Idi adda ditoy daga, maulit-ulit nga imbaga ni Jesus nga awan ti inaramidna a bukbukodna; saanna nga inaramid ti kaykayatna, no di ket kanayon a nagpasakop iti nailangitan nga Amana.
13 Mabasatayo idiay Juan 5:19, 30: “Intuloy a kinuna ni Jesus kadakuada: ‘Pudno, pudno kunak kadakayo, Ti Anak saanna a mabalinan ti agaramid iti uray ania a bukbukodna, no di laeng ti makitana nga ar-aramiden ti Ama. Ta aniaman nga aramiden Dayta, dagitoy a bambanag ti aramiden met ti Anak iti isu met la a wagas. Awan ti pannakabalinko nga agaramid a sisiak iti uray ania; kas iti mangngegko, mangukomak; ket ti panangukomko nalinteg, ta diak sapulen ti bukodko a pagayatan, no di ket ti pagayatan daydiay nangibaon kaniak.’” Kasta met, maulit-ulit nga inkararagna iti rabii a pannakaliputna: “Saan a kas iti kayatko, no di kas iti kayatmo.”—Mateo 26:39, 42, 44; kitaenyo met ti Juan 7:28; 8:28, 42.
Dagiti Ulidan iti Nadiosan a Panagpasakop idi Ugma
14. Kadagiti ania a wagas nga impakita ni Noe ti panagpasakopna iti Dios?
14 Ni Noe ti maysa kadagiti immuna a natauan nga ulidan iti panagpasakop iti Dios. Impakitana ti panagpasakopna iti tallo a wagas. Umuna, babaen ti panagbalinna a nalinteg a tao, nga awan pakapilawanna kadagiti kasadaranna, a makipagpagna iti pudno a Dios. (Genesis 6:9) Maikadua, babaen ti panangbangonna iti daong. “Kasta ti inaramid[na] kas maiyanatup iti amin nga imbilin ti Dios kenkuana. Kasta ti inaramidna.” (Genesis 6:22) Maikatlo, babaen ti panangipakdaarna iti um-umay a Layus kas “manangaskasaba iti kinalinteg.”—2 Pedro 2:5.
15, 16. (a) Ania a nasayaat nga ulidan ti intuyang ni Abraham iti panagpasakop iti Dios? (b) Kasano nga impakita ni Sara ti panagpasakop?
15 Ni Abraham ti sabali pay a naisalsalumina nga ulidan iti panagpasakop iti Dios. Impakitana ti panagpasakop babaen ti panangtungpalna iti bilin ti Dios: “Pumanawka iti dagam.” (Genesis 12:1) Kaipapanan dayta ti panangpanawna iti komportable nga aglawlawna idiay Ur (maysa a nalatak a siudad, kas ipakita dagiti natakuatan ti arkeolohia) tapno agallaalla iti ganggannaet a daga iti sangagasut a tawen. Kangrunaanna nga impakita ni Abraham ti panagpasakopna iti Dios babaen ti panangawatna iti dakkel a suot a panangidaton a situtulok iti anakna a ni Isaac.—Genesis 22:1-12.
16 Ikkannatay met ti asawa ni Abraham a ni Sara iti nasayaat nga ulidan iti nadiosan a panagpasakop. Awan duadua a saan a nanam-ay ti panagallaalla iti ganggannaet a daga, ngem awan a pulos ti pakabasaantayo a nagtanabutob. Nangituyang iti nasayaat nga ulidan iti nadiosan a panagpasakop iti dua a gundaway idi inyam-ammo ni Abraham kas kabsatna iti sango dagiti pagano nga agtuturay. Nakikooperar kadagita a gundaway, nupay gistay nagbalin a maysa kadagiti assawa dagiti pagano nga agtuturay kas resultana. Pinaneknekanna met ti nadiosan a panagpasakopna babaen ti panangibilangna ken lakayna, ni Abraham, kas “apok” iti nakemna, nga ipakpakitana a dayta ti pudpudno a kasasaad ti pusona.—Genesis 12:11-20; 18:12; 20:2-18; 1 Pedro 3:6.
17. Apay a maikunatayo nga impakita ni Isaac ti nadiosan a panagpasakop?
17 Saantay met koma a liplipatan ti ulidan iti nadiosan a panagpasakop nga impakita ti anak ni Abraham a ni Isaac. Ipasimudaag ti tradision dagiti Judio nga agtawen iti agarup 25 ni Isaac idi binilin ni Jehova ni amana nga Abraham nga idatonna ni Isaac kas sakripisio. No kinayat laeng ni Isaac, nalakana la koma a linabanan ni tatangna a sangagasut a tawen a laklakay. Ngem saan. Nupay nasdaaw ni Isaac idi awan met makitana a maidaton nga animal, sipapakumbaba a timmulok idi isut’ imparabaw ni tatangna iti altar sana rineppet dagiti ima ken sakana tapno malapdan wenno matengngel ti panaggulagolna no maduyok ti immuko.—Genesis 22:7-9.
18. Kasano nga impakita ni Moises ti mapagulidanan a nadiosan a panagpasakop?
18 Tawtawen kalpasanna, inikkannatayo ni Moises iti nasayaat nga ulidan iti panagpasakop iti Dios. Naipasimudaag dayta iti pannakadeskribirna kas “kapakumbabaan kadagiti isuamin a lallaki nga adda iti rabaw ti daga.” (Numeros 12:3) Ti panagtulnogna kadagiti bilin ni Jehova iti unos ti 40 a tawen idiay let-ang, nupay imatmatonanna ti maysa a nasukir nga ili nga agarup dua wenno tallo a milion ti kaaduda, paneknekanna pay ti panagpasakopna iti Dios. Gapuna kuna ti rekord a “kasta ti inaramid ni Moises kas maiyanatup iti amin nga imbilin ni Jehova kenkuana. Kasta ti inaramidna.”—Exodo 40:16.
19. Babaen ania a sasao nga impakita ni Job ti panagpasakopna ken Jehova?
19 Ni Job ti sabali pay a naisangsangayan a nangted kadatayo iti nasayaat nga ulidan iti nadiosan a panagpasakop. Kalpasan panangipalubos ni Jehova ken Satanas a nangpukaw iti amin a sanikua ni Job, nangpapatay kadagiti annakna, ket kalpasanna kinabilna “kadagiti naut-ot a busbusali manipud iti dapan ti sakana agingga iti kuppokuppona,” kinuna kenkuana ti asawana: “Salimetmetam pay laeng aya ta kinatarnawmo? Ilunodmo ti Dios ket matayka!” Nupay kasta, impakita ni Job ti nadiosan a panagpasakop babaen ti panangibagana kenkuana: “Sika agsaoka a kas ti panagsao ti maysa kadagiti maag a babbai. Awatentay laeng aya ti naimbag nga aggapu iti pudno a Dios ket ditay awaten ti dakes?” (Job 2:7-10) Naipakita ti isu met la a panagnaknakem iti sasaona a nailanad idiay Job 13:15: “Uray no patayennak, saan aya nga agurayak?” Nupay, iti kinapudnona, napalalo ti pannakaseknan ni Job iti pannakapalintegna, ditay koma liplipatan nga iti ud-udina, kinuna ni Jehova iti maysa kadagiti sinsinan a manangliwliwana: “Ti ungetko bumara a maibusor kenka ken kadagiti dua a gagayyemmo, ta dikayo insao ti pudno maipapan kaniak kas insao ni adipenko a Job.” Awan duadua nga inikkannatayo ni Job iti nasayaat nga ulidan iti nadiosan a panagpasakop.—Job 42:7.
20. Kadagiti ania a wagas nga impakita ni David ti panagpasakopna iti Dios?
20 No mangdakamattayo iti maysa pay nga ulidan iti Hebreo a Kasuratan, adda dita ni David. Idi an-anupen ni Ari Saul ni David a kas ket tay maysa nga ayup, naaddaan ni David iti dua a gundaway a manggibus koman iti panagrigrigatna babaen ti panangpapatayna ken Saul. Ngem ti panagpasakop ni David iti Dios ti nangigawid kenkuana a mangaramid iti kasta. Nailanad dagiti sasaona idiay 1 Samuel 24:6: “Ni Jehova iparitna nga aramidek koma daytoy iti apok a pinulotan ni Jehova, nga unnatek ti imak a maibusor kenkuana, idinto nga isu ti pinulotan ni Jehova.” (Kitaenyo met ti 1 Samuel 26:9-11.) Kasta met, impakitana ti panagpasakopna iti Dios babaen ti panangawatna iti pannubngar idi nakaaramid kadagiti biddut wenno basol.—2 Samuel 12:13; 24:17; 1 Cronicas 15:13.
Ti Ulidan ni Pablo iti Panagpasakop
21-23. Kadagiti ania a nagduduma a gundaway nga impakita ni apostol Pablo ti nadiosan a panagpasakop?
21 Iti Kristiano a Griego a Kasuratan, addaantayo iti naisalsalumina nga ulidan ni apostol Pablo iti panagpasakop iti Dios. Tinuladna ti Apona, ni Jesu-Kristo, iti daytoy a banag ken iti dadduma pay a benneg ti ministeriona kas apostol. (1 Corinto 11:1) Nupay dakdakkel ti nangaramatan kenkuana ni Jehova a Dios ngem kadagiti dadduma nga apostol, saan a pulos a nagtignay ni Pablo iti kabukbukodanna. Ibaga kadatayo ni Lucas nga idi rimsua ti suppiat no masapul a makugit dagiti kumberte a Gentil, “nagnunumuanda [dagiti kakabsat idiay Antioquia] da Pablo ken Bernabe ken dagiti dadduma kadakuada tapno iyumanda daytoy a suppiat kadagiti apostol ken kadagiti lallakay idiay Jerusalem.”—Aramid 15:2.
22 No maipapan iti trabaho ni Pablo kas misionero, kunaen kadatayo ti Galacia 2:9: “Idi naammuanda ti di kaikarian a kinamanangaasi a naited kaniak, kada Santiago ken Cefas ken Juan, isuda a maibilang nga adigi, intedda kaniak ken ni Bernabe ti ima a makanawan a kas tanda ti pannakikadkadua, tapno mapankami kadagiti nasion, ngem isuda kadagidiay nakugit.” Nagpaidalan ni Pablo imbes a nagtignay iti kabukbukodanna.
23 Umasping iti dayta, iti maudi a kaadda ni Pablo idiay Jerusalem, impangagna ti balakad dagiti panglakayen sadiay mainaig iti ipapan iti templo ken panangsurot iti ipaalagad ti Linteg tapno makita ti amin nga isu ket saan a sumupsupring iti Linteg ni Moises. Yantangay ti panangaramidna ti kasta ket mabalin nga agtungpal iti panagderraaw maibusor kenkuana, nagbiddut aya iti panagpasakopna kadagidiay a panglakayen? Saan a pulos, kas paneknekan ti mabasatayo idiay Aramid 23:11: “Iti sumuno a rabii nagtakder iti dennana ti Apo ket kinunana kenkuana: ‘Agtalgedka! Ta no kasano ti panangsaksim ti maipapan kaniak ditoy Jerusalem, kasta met a masapul a saksiam idiay Roma.’”
24. Aniada a dadduma pay a benneg ti panagpasakop ti masalaysayto iti sumaganad nga artikulo?
24 Pudno unay, ikkannatayo ti Kasuratan kadagiti napigsa a rason iti panagpasakoptayo ken naisangsangayan nga ulidan dagidiay nangiparangarang ti kasta a panagpasakop. Iti sumaganad nga artikulo, usigentayto dagiti nadumaduma a benneg a maipakitatayo ti panagpasakop ken Jehova a Dios, dagiti makatulong kadatayo nga agpasakop, ken dagiti gunggona nga ibungana.
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Ania a kita ti panagwaywayas ti saan a makaay-ayo?
◻ Aniat’ puon ken gapu ti panagkedked nga agpasakop?
◻ Ania dagiti rason a rumbeng nga agpasakoptayo ken Jehova?
◻ Aniada a nasayaat nga ulidan iti panagpasakop iti Dios ti ipaay ti Kasuratan?
[Ladawan iti panid 10]
Ni Nimrod, ti kaunaan nga agturay kalpasan ti layus a simmupring iti panagpasakop iti Dios
[Ladawan iti panid 13]
Ni Noe, ti awan pakapilawanna nga ulidan iti panagpasakop iti Dios.—Genesis 6:14, 22