No Kasano a Palagdaen ti Singgalut ti Panagasawa
“IPALUBOS kadi ti linteg nga isina ti lalaki ti asawana iti uray ania a gapu?” insaludsod dagiti Fariseo a mangbirbiruk iti pangtiliwanda iti Naindaklan a Mannursuro, ni Jesu-Kristo. Sinungbatanna ida babaen ti panangtukoyna iti immuna a natauan a pagassawaan sana impasdek daytoy a pagalagadan: “Ti pinagtipon ti Dios, saan koma a pagsinaen ti tao.”
Inkalintegan dagiti Fariseo nga impalubos ni Moises ti panagsina babaen ti panangibilinna iti pannakaited ti “kasuratan ti panagsina.” Kinuna ni Jesus kadakuada: “Gapu iti kinatangken ti pusoyo, impalubos ni Moises nga isinayo dagiti assawayo, ngem saan a kasta idi punganay. Kunak kadakayo a siasinoman a mangisina iti asawana a babai, no saan a maipuon iti pannakiabig, ket mangasawa iti sabali, makabasol iti pannakikamalala.”—Mateo 19:3-9.
Idi damo, nairanta ti panagasawa kas manayon a singgalut. Uray ni patay dina mapagsina ti immuna a pagassawaan, ta naparsuada kas perpekto a tao nga addaan gundaway nga agbiag nga agnanayon. Nupay kasta, nagbasolda. Nadadael ti natauan a panagasawa gapu iti basolda. Ti kabusor, nga isu ni patay, rinugianna a pagsinaen dagiti agassawa. Iti panangmatmat ti Dios, mawaswas ti panagasawa iti ipapatay, kas mabasatayo iti Biblia: “Ti asawa a babai naisinggalut iti bayat ti panagbiag ni asawana. Ngem no naturogen ken patay ti asawana, siwayawaya a makiasawa iti siasinoman a kayatna, isuna laeng, iti Apo.” (1 Corinto 7:39) Naiduma unay daytoy kadagiti relihiuso a pammati a kas iti suttee, kayatna a sawen, no matay ti lalaki guyugoyen wenno pilitenda ti asawana a manguram iti bagina gapu ta patienda nga agtultuloy ti singgalut ti panagasawa iti sabali a biag.
Ti Probision ti Linteg Mosaiko
Idi maipaulog ti Linteg Mosaiko, rimmukopen iti kasta unay ti panagasawa ta, gapu iti kinatangken ti puso dagiti Israelita, impalubos ni Jehova ti panagsina. (Deuteronomio 24:1) Saan a pagayatan ti Dios nga usaren dagiti Israelita daytoy a linteg tapno maisinada dagiti assawada a babbai gapu iti babassit laeng a biddut, kas makita iti bilinna a rebbengda nga ayaten ti padada a tao a kas iti bagida. (Levitico 19:18) Uray ti pannangted iti kasuratan ti panagsina ket nagserbi a lapped agsipud ta, kas paset ti panangaramid iti kasuratan, ti lalaki nga agtarigagay a mangisina iti asawana masapul a makiuman kadagiti nadutokan a lallaki, a mangipamuspusan iti panagsinnublianan. Wen, saan nga inted ti Dios daytoy a linteg tapno maaddaan ti lalaki iti karbengan a mangisina iti asawana “iti uray ania a gapu.”—Mateo 19:3.
Nupay kasta, idi agangay saan nga inkankano dagiti Israelita ti panggep ken ti napaypayso a kaipapanan ti linteg ken inaramatda dayta tapno maisinada dagiti assawada iti uray ania a gapu a tarigagayanda. Idi maikalima a siglo K.K.P., liniputanda dagiti babbai nga inasawada idi agtutuboda. Insinada iti uray ania a gapu. Siiinget nga imbaga ni Jehova kadakuada a kagurana ti panagsina. (Malakias 2:14-16) Iti kastoy a kasasaad a kinondenar ni Jesus ti panagsina nga ar-aramiden dagiti Israelita idi kaaldawanna.
Ti Kakaisuna a Nainkalintegan a Gapu ti Panagsina
Nupay kasta, dinakamat ni Jesus ti maysa a nainkalintegan a gapu ti panagsina: pannakiabig. (Mateo 5:31, 32; 19:8, 9) Ti sao ditoy a naipatarus a “pannakiabig” saklawenna ti amin a kita ti maiparit a panagdenna iti ruar ti Nainkasuratan a panagasawa, pannakidenna man iti kasekso wenno iti di kasekso wenno iti animal.
Uray pay kasta, saan nga iparparegta ni Jesus ti panangisina kadagiti saan a matalek nga assawa. Adda iti awan basolna nga asawa a mangtingiting kadagiti pagbanagan ti pangngeddengna ken no kayatna ti makisina. Dagiti assawa a babbai a panggepda ti makisina iti Nainkasuratan a gapu, mabalin a kayatda met nga usigen ti kinuna ti Dios idi inkeddengna ti supapak ti basol ti immuna a babai. Malaksid pay iti dusa nga ipapatay, espesipiko a kinuna ti Dios ken ni Eva: “Kalikagumamto ti asawam, ket iturayannakanto.” (Genesis 3:16) Dineskribir ti Commentary on the Old Testament, da C. F. Keil ken F. Delitzsch, daytoy a ‘kalikagum’ kas “maysa a tarigagay a kasla maysa a sakit.” Pudno, saan a napigsa daytoy a tarigagay iti tunggal asawa a babai, ngem no pampanunoten ti awan basolna nga asawa a babai ti makisina, nainsiriban no ikonsiderarna dagiti emosional a kasapulan a natawid dagiti babbai ken ni Eva. Nupay kasta, yantangay ti pannakidenna ti maysa nga asawa iti sabali a babai wenno lalaki mabalin nga agturong iti pannakaiyakar ti sakit a maala iti sekso iti awan basolna nga asawa, agraman ti AIDS, inkeddeng dagiti dadduma ti makisina kas inlawlawag ni Jesus.
Ti Pagtaudan ti Riribuk iti Pamilia
Ti kinatangken ti puso dagiti tao ket nairamut iti basol a naaramid ti immuna a natauan a pagassawaan maibusor iti Dios. (Roma 5:12) Naimula dagiti bin-i ti riribuk iti uneg ti pamilia idi nagbasol ti immuna a natauan a pagassawaan iti nailangitan nga Amada. Kasano a kasta? Idi sulisogen ti maysa nga uleg ti immuna a babai, ni Eva, a mangan iti bunga ti naiparit a kayo, isut’ timmulok a dagus ket nangan. Kalpasan laeng ti panangaramidna iti dayta napateg a pangngeddeng nga impakaammona iti asawana ti imbaga ti uleg kenkuana. (Genesis 3:6) Wen, nagdesision a saan a nakiuman ken ni lakayna. Dayta ti maysa kadagiti parikut a sangsanguen ti adu a pamilia ita—kinakurang ti napasnek a komunikasion.
Idi naiturong iti imatangda ti basolda, inusar da Adan ken Eva dagiti taktika nga us-usaren ti adu a pagassawaan ita no rumsua ti parikut, nga isu ti panangpabasol kadagiti dadduma. Ti immuna a lalaki, ni Adan, impabasolna ti naaramidna iti asawana ken ni Jehova, a kunkunana: “Ti babai nga intedmo a kaduak, inikkannak iti bungana ket kinnanko.” Kalpasanna kinuna met ti babai: “Ti uleg—inulbodnak ket nanganak.”—Genesis 3:12, 13.
Ti panangikeddeng ni Jehova iti dusa kada Adan ken Eva impakdaarna ti maysa pay a pagtaudan ti riribuk. Maipapan iti relasionna iti asawana, kinuna ni Jehova ken ni Eva: “Iturayannakanto.” Adu a lallaki ita, kas ken Isao a nadakamat iti immuna nga artikulo, ti siuulpit nga iturturayanda ti assawada a dida ikabkabilangan ti rikrikna ti assawada. Uray pay kasta, adu a babbai ti mangkalikagum pay laeng iti atension ti assawada. No saan a mapnek dayta a tarigagay, mabalin a sapulen dagiti assawa a babbai dayta nga atension ket agtignayda a buyogen ti panagimbubukodan. Yantangay adu nga assawa a lallaki ti naturay ken adu nga assawa a babbai ti agtarigagay iti atension ti assawada, agari ti panagimbubukodan, ket maikkat ti talna. Iti maysa a naipablaak a report a napauluan “How to Analyze Today’s Divorces,” kinuna ni Shunsuke Serizawa: “No ditay ikankano ti kangrunaan a parikut a nainaig iti daytoy nga isyu, nga isu ti pagannasayan dagiti tao a mangipangpangruna iti bukodda a pagimbagan, kellaat nga agbalin nga imposible ti panangusig kadagiti diborsio ita.”
Nupay kasta, nangipaay ni Jehova iti bagnos iti Saona tapno masagrap dagiti natulnog a pagassawaan ti kinaragsak uray iti imperpekto a kasasaadda. Impangag ni Isao ti panangidalan ti Dios ket naragsak itan ti pamiliana. Intay kitaen no kasano a makatulong dagiti prinsipio ti Biblia kadagiti tao a mangpalagda iti singgalut ti panagasawa.
Pagsaritaanyo Dagiti Bambanag
Adu a pagassawaan ti saan nga agkinnaawatan gapu iti kinakurang ti komunikasion, pagannayasan a mangpabasol kadagiti dadduma, ken agimbubukodan a kababalin. “Yantangay nagpateg ti panangipeksa iti rikrikna iti pannakaipasdek ti kinasinged, ti kinasinged sapulenna ti naan-anay a panagtalek. Ket ita mapukpukawen ti panagtalek,” kuna ni managsukisok a Caryl S. Avery. Ti panangiranud iti adda iti kaunggan padakkelenna ti kasta a panagtalek. Sapulen daytoy ti napasnek a komunikasion ti agassawa.
Nagusar ti Proverbio iti maysa nga ilustrasion a mangiparparegta iti panangipeksa iti adda iti kaunggan, a kunkunana: “Mayarig iti nauneg a danum ti patigmaan iti puso ti tao, ngem kabaelan ti tao a mannakaawat nga aonen dayta.” (Proverbio 20:5) Masapul a mannakaawat ti agassawa ken kabaelanda nga aonen ti linaon ti puso ti tunggal maysa. Darepdepenyo a maup-upay ti asawayo. Imbes a kunaenyo: “Madi ti aldawko,” apay a dikay ketdi saludsoden iti nasayaat a pamay-an: “Kasla madukdukotanka? Apay kadi?” Mabalin a kasapulan ti panawen ken panagregget nga agimdeng iti asawayo, ngem kadawyan nga ad-adda a makaay-ayo, makapnek, ken makasalimetmet iti tiempo no kasta ti aramidenyo ngem ti di panangikaskaso iti asawayo sakayto agsinnungbat iti kamaudiananna.
Tapno magun-od ti panagtalek, masapul a napudno ti agassawa ken ikagumaanda nga ipeksa ti rikriknada iti wagas nga agkinnaawatanda. “Sawenyo ti pudno,” idagadag ti Sao ti Dios, “ta datayo agkikinnamkamengtayo iti maysa ken maysa.” (Efeso 4:25) Ti panangibaga iti pudno sapulenna ti pannakaawat. Kas pangarigan, marikna ti asawa a babai nga isu ket saan a maitaltalek. Sakbay nga agsao, rumbeng a panunotenna ti proverbio a: “Ti mangmedmed kadagiti saona addaan pannakaammo, ket ti nalamiis ti nakemna tao a mannakaawat.” (Proverbio 17:27) Imbes nga akusaranna ni lakayna, a kunkunana, “Dinak pay pulos dengdenggen!” nasaysayaat nga amang no sitatanang nga ipeksana ti rikriknana sakbay nga agtungpal iti pannakapaay ken pannakaupay. Mabalinna nga iyebkas ti riknana babaen ti panangibagana, kas koma iti, “Ammok a kupadoka, ngem maragsakanak unay no makapagsaritata iti uray sumagmamano laeng a kanito.”
Wen, “no awan ti balakad dagiti gandat mawasda.” (Proverbio 15:22) Ay-ayatennakayo ti asawayo, ngem saanna a kayat a sawen a mabasana ti panunotyo. Masapul a sitataktika nga ibagayo kenkuana ti riknayo. Makatulong daytoy kadakayo, kas Kristiano a pagassawaan, a mangaramid kadagiti naayat a panagbalbaliw tapno “masalimetmetan ti panagmaymaysa ti espiritu iti mamagkaykaysa a singgalut ti talna.”—Efeso 4:2, 3.
Alaentayo a pangarigan ni Kazuo a dominado ni baketna ken maysa a sugador. Nailumlom iti utang nga aggatad iti ginasut a ribo a doliar. Immuneg ti pannakailumlomna gapu iti kabubulodna iti kuarta a pagbayadna kadagiti utangna. Iti saan a mabayag nakipagadal iti Biblia ket naaddaan iti kired ti pakinakem a makisarita iti asawana maipapan kadagiti parikutna. Nakasagana a mapagsasawan. Nupay kasta, nasdaaw idi a ti asawana, a nabayag metten nga agad-adal iti Biblia, sitatanang a kinunana: “Kitaenta no kasano a maiwakas amin nga utangta.”
Mangrugi iti sumuno nga aldaw, napanda kadagiti nakautanganda ket rinugianda a binayadan dagiti utangda. Inlakoda payen ti balayda. Nalitupanda ti utangda iti agarup makatawen. Aniat’ nangbalbaliw ken ni Kimie nga asawana? Kunana: “Pudno dagiti sasao a masarakan idiay Filipos kapitulo 4, bersikulo 6 ken 7. ‘Dikay madanagan iti uray ania, no di ket kadagiti isuamin, maipakaammo koma dagiti dawdawatyo iti Dios gapu iti kararag ken araraw agraman panagyaman; ket ti talna ti Dios a daeganna ti amin a pannakaawat aywanannanto dagiti puspusoyo ken dagiti panunotyo ken Kristo Jesus.’” Innayonna: “Inyadalannak iti Biblia ti maysa a gayyemko, a nasdaaw a nakakita a naragsakak latta iti baet dagiti pakarigatan.” Bautisadon da Kazuo ken ni baketna ket naragsak itan ti pamiliada.
Malaksid pay iti panagtalek iti maysa ken maysa babaen ti panangibaga iti pudno, dagiti assawa a lallaki ken babbai nga addaan iti kapadasan a kas iti nadakamat iti ngato adda maysa a banag nga inaramidda a makatulong iti agassawa a mangrisut kadagiti parikutda. Nakikomunikarda iti Namunganay iti urnos ti panagasawa, ni Jehova a Dios. Iti baet dagiti pakadagsenan ken pakarigatan a pakaipasanguan ti agassawa, paraburanna ida iti talna ti Dios a daeganna ti amin a panunot no ikagumaanda nga iyaplikar dagiti prinsipiona ken agtalekda kenkuana. Kangrunaanna a makatulong ti panagkararag a sangsangkamaysa. Rebbeng a ti asawa a lalaki ti mangidaulo ken ‘ibukbokna ti pusona’ iti sanguanan ti Dios, a dawatenna ti panangiwanwan ken panangidalanna iti aniaman a parikut a pakaipasanguanda nga agassawa. (Salmo 62:8) Sigurado nga ipangag ni Jehova a Dios ti kakasta a kararag.
Wen, mabalin a palagdaen ti singgalut ti panagasawa. Uray ita, iti laksid dagiti pagkurangantayo iti daytoy nariribuk a kagimongan, magun-odan dagiti agassawa ti ragsak. Makasarakkayo kadagiti kanayonan a makatulong a singasing ken nadiosan a balakad iti libro a Panangparagsak ti Biag ti Pamiliayo, nga impablaak ti Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc. Maysa pay, dagiti pagassawaan a sipapasnek a mangiyaplikar kadagiti prinsipio ti Biblia addaanda iti namnama a mareppet iti ayat iti baro a lubong ti Dios nga asidegen nga umay.