Dagiti Puersa ti Kinadakes

SUNGBATAN ti panangilawlawag ti Biblia iti paset dagiti demonio iti biag ti tao dagiti napateg a saludsod maipapan iti kinadakes a narigat a sungbatan. Panunotenyo, kas pangarigan, ti kuna ti International Herald Tribune maipapan iti gubat a mapaspasamak iti Balkan: “Sigun iti maysa a bunggoy dagiti imbestigador ti European Community, aganay a 20,000 a nataengan ken agtutubo a babbai a Muslim ti rinames [dagiti soldado] . . . kas paset ti sistematiko a pagannurotan ti kinaranggas a nairanta a mamutbuteng, mangupay ken mangpatalaw kadakuada kadagiti pagtaenganda.”

Nangidatag ti maysa a salaysay iti magasin a Time iti di makapnek a panangilawlawag: “No tiempo ti gubat, no dadduma mabalin a mangrames dagiti agtutubo a lallaki tapno maay-ayoda dagiti natataengan, dagiti opisialda, ken tapno maanamonganda a kas iti pananganamong ti ama iti anakna. Ti panangrames paneknekanna ti pannakaikumit ti bunggoy dagiti soldado iti kinaranggas. Ti maysa nga agtutubo a lalaki a situtulok a mangaramid kadagiti nakaam-ames a banag ipasakopna ti konsiensiana kadagiti dadduma tapno tumunos kadagiti panggep ti bunggoy a di mabalin nga ikompromiso. Pasingkedan ti maysa a lalaki ti kinapudnona babaen ti panangaramidna iti kinaulpit.”

Ngem apay a dakdakes dagiti “panggep ti bunggoy a di mabalin nga ikompromiso” ngem ti konsiensia dagiti kamengna? Kas indibidual, tarigagayan ti gistay tunggal maysa ti makikappia iti kaarrubana. Isu nga apay a mangrames, mangparigat, ken agpipinnatay dagiti tao no tiempo ti gubat? Ti kangrunaan a gapu isu daytoy: agtigtignay dagiti demonio.

Ti pannakaawat iti paset dagiti demonio risutenna met ti aw-awagan dagiti dadduma a “parikut ti teologo.” Ti parikut ket no kasano a pagtunosen dagiti tallo a kapanunotan: (1) mannakabalin amin ti Dios; (2) naayat ken naimbag ti Dios; ken (3) mapaspasamak dagiti nakaam-amak a banag. Kuna dagiti dadduma a mabalin a pagtunosen ti aniaman kadagiti dua kadagitoy a kapanunotan, ngem saan a pulos a mapagtunos amin dagitoy a tallo. Ipaay ti Sao ti Dios a mismo ti sungbat, ket nainaig iti dayta a sungbat dagiti di makita nga espiritu, dagiti puersa ti kinadakes.

Ti Immuna a Rebelde

Kunaen ti Biblia kadatayo a ti Dios a mismo ket maysa nga espiritu. (Juan 4:24) Idi agangay, pinarsuana ti riniwriw a dadduma pay nga espiritu a persona, dagiti anghel nga annak. Iti sirmata, nakita ti adipen ti Dios a ni Daniel ti sangagasut a milion nga anghel. Nalinteg dagiti amin nga espiritu a persona a pinarsua ni Jehova ken maitunosda iti pagayatanna.​—Daniel 7:10; Hebreo 1:7.

Iti kamaudiananna, idi “inkabil [ti Dios] ti pamuon ti daga,” dagitoy nga anghel nga annak ti Dios “nagdaniwda a sangsangkamaysa” ken “nagdir-ida iti rag-o.” (Job 38:4-7) Ngem tinarigagayan ti maysa kadakuada a gun-oden ti dayaw a ti laeng Namarsua ti maikari nga umawat. Babaen ti yaalsana maibusor iti Dios, pinagbalin daytoy nga anghel ti bagina a satanas (kayatna a sawen, “bumusbusor”) ken diablo (kayatna a sawen, “manangpardaya”).​—Idiligyo ti Ezequiel 28:13-15.

Iti panangusarna iti maysa nga uleg idiay Eden iti pannakisaona iti immuna a babai, ni Eva, ginuyugoy ni Satanas [ni Eva] a mangsalungasing iti nabatad a bilin ti Dios a saan a mangan iti bunga ti maysa a kayo iti minuyongan. Kalpasanna, nangan met ni lakayna. Gapuna, kimmappon ti immuna a natauan a pagassawaan iti anghel nga immalsa maibusor ken ni Jehova.​—Genesis 2:17; 3:1-6.

Nupay mangipaay dagiti pasamak idiay Eden iti nalawag a leksion maipapan iti panagtulnog, adda dua a napateg a moral nga isyu a pinarnuay sadiay ni Satanas. Umuna, kuna ni Satanas a saan a nainkalintegan ti panangituray ni Jehova kadagiti parsuana ken saan nga agpaay iti pagimbaganda. Kunana a nalabit nasaysayaat no dagiti tao a mismo ti mangituray iti bagida. Maikadua, pinagduaduaan ni Satanas no agtalinaed met laeng dagiti nasaririt a parsua a matalek ken napudno iti Dios no kasla saan a mangyeg iti material a gunggona ti panagtulnog.a

Ti nalawag a pannakaawat kadagiti isyu a rimsua idiay Eden, agraman ti pannakaammo kadagiti galad ni Jehova, tulongannatayo a mangtarus iti solusion iti “parikut ti teologo,” nga isu ti panamagtunos iti kaadda ti kinadakes ken dagiti galad ti Dios a pannakabalin ken ayat. Nupay pudno nga ik-ikutan ni Jehova ti awan patinggana a pannakabalin ken isu ti mismo a ladawan ti ayat, isu ket masirib ken nainkalintegan met. Awan pagkuranganna ti panangwatwatna kadagitoy nga uppat a galad. Isu a saanna nga inusar ti di madaeran a pannakabalinna a mangpapatay nga insigida kadagiti tallo a rebelde. Mabalin a nainkalintegan dayta ngem saan a nainsiriban wenno naayat. Mainayon pay, saan laeng a basta nangpakawan ken nanglipat, a mabalin a pagarupen dagiti dadduma nga isu ti naayat nga aramiden. Saan a nainsiriban wenno nainkalintegan no kasta ti inaramidna.

Kasapulan ti panawen tapno marisut dagiti isyu a pinataud ni Satanas. Nasken ti panawen tapno mapaneknekan no maiturayan met laeng dagiti tao a siuumiso ti bagbagida a di makibiang ti Dios. Babaen ti panangipalubosna kadagiti tallo a rebelde nga agtultuloy nga agbiag, inikkan met ni Jehova dagiti parsuana iti gundaway a mangpaneknek a saan a pudno ti kuna ni Satanas babaen ti panagserbida a simamatalek iti Dios iti sidong dagiti narigat a kasasaad.b

Nalawag nga imbaga ni Jehova kada Adan ken Eva a no manganda iti naiparit a bunga, matayda. Ket pudno a natayda, uray pay no impanamnama ni Satanas ken Eva a saan a matay. Nasentensiaan met ni Satanas iti ipapatay; kabayatanna agtultuloy a yaw-awanna ti sangatauan. Kinapudnona, kuna ti Biblia: “Ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.”​—1 Juan 5:19; Genesis 2:16, 17; 3:4; 5:5.

Immalsa Dagiti Dadduma Pay nga Anghel

Di nagbayag kalpasan dagiti pasamak idiay Eden, immalsa met dagiti dadduma pay nga anghel maibusor iti kinasoberano ni Jehova. Kuna ti Biblia: “Napasamak nga idi nangrugi dagiti tao nga agadu iti rabaw ti daga ken nayanak kadakuada dagiti babbai, nakita dagiti annak ti pudno a Dios ti kinapintas dagiti babbai nga annak dagiti tattao; ket pimmilida kadakuada, dagiti kinayatda, nga asawaenda.” Iti sabali a pannao, “pinanawan [dagitoy nga anghel] ti bukodda nga umiso a lugar a pagnaedan [idiay langit]” ket immayda ditoy daga, naglasagda iti langa ti tao, ket pinennekda ti derrepda babaen ti pannakidennada kadagiti babbai.​—Genesis 6:1, 2; Judas 6. 

Kunaen pay ti salaysay idiay Genesis 6:4: “Adda kadagidi nga aldaw dagiti Nephilim iti daga, ket kasta met iti kalpasanna, ta idi simrek dagiti annak ti Dios kadagiti babbai nga annak dagiti tattao, ket nagputotda kadagiti annak, dagitoy isuda idi dagiti mannakabalin a tattao nga adda idi ugma, dagiti lallaki a nagdindinamag.” Dagitoy a mestiso nga annak dagiti babbai ken dagiti anghel, naisangsangayan ti kinapigsada, “mannakabalin[da].” Naranggasda a tattao, wenno Nephi·limʹ, maysa a Hebreo a sao a kaipapananna “dagidiay mangituang kadagiti sabsabali.”

Makapainteres ta nadakamat dagitoy a pasamak iti naud-udi a panawen kadagiti sarsarita dagiti nagkauna a sibilisasion. Kas pangarigan, saritaen ti 4,000-tawen kadaannan nga epiko ti Babilonia ti naisangsangayan a kapadasan ni Gilgamesh, maysa a maingel, naranggas a bannuar a “ti derrepna awan [ibatina] a birhen kadagiti nobioda.” Ti sabali pay a pangarigan, manipud iti Griego a sarsarita, isu ni Hercules (wenno Heracles). Isu ti anak da Alcmene, maysa a tao, ken ti dios a ni Zeus. Nangiyussuat ni Hercules iti agsasaganad a naranggas a pannakigasanggasat kalpasan ti panangpapatayna iti asawana ken kadagiti annakna idi a nagmauyong. Nupay naballikug dagiti kasta a sarsarita iti pannakaiyallatiwda iti panaglabas ti tiempo, adda pakainaiganda iti kuna ti Biblia maipapan kadagiti Nephilim ken kadagiti rebelde nga anghel a nangputot kadakuada.

Gapu iti impluensia dagiti dakes nga anghel ken dagiti putotda a napigpigsa ngem tao, napno ti daga iti kinaranggas ket inkeddeng ni Jehova a dadaelen ti lubong babaen ti dakkel a layus. Napukaw dagiti Nephilim a naikanunong kadagiti amin a managbasol a tao; ni laeng nalinteg a Noe ken ti pamiliana ti nakalasat.​—Genesis 6:11; 7:23.

Nupay kasta, saan a natay dagiti dakes nga anghel. Ngem ketdi, inuksobda ti natauan a bagida sada nagsubli iti lubong dagiti espiritu. Gapu iti isusukirda, nailaksidda iti pamilia ti Dios a buklen dagiti nalinteg nga anghel; ket saanda metten a napalubosan a mangikawes iti natauan a bagi a kas iti inaramidda idi kaaldawan ni Noe. Ngem, rirriribukenda pay laeng dagiti tao, iti babaen ti pannakabalin “ti agturay kadagiti sairo,” ni Satanas a Diablo.​—Mateo 9:34; 2 Pedro 2:4; Judas 6.

Dagiti Kabusor ti Sangatauan

Kanayon nga agsapsapul ni Satanas ken dagiti demonio iti patayen ken ranggasanda. Babaen ti nadumaduma a pamay-an, innala ni Satanas dagiti dinguen ni Job ken pinatayna ti kaaduan kadagiti adipenna. Insarunona a pinatay dagiti sangapulo nga annak ni Job babaen ti panangiyegna iti “dakkel nga angin” a nangrebba iti balay a yanda. Kalpasanna, sinaplit ni Satanas ni Job iti “naut-ot a busbusali manipud iti dapan ti sakana agingga iti kuppokuppona.”​—Job 1:7-19; 2:3, 7. 

Agar-aramid met dagiti demonio iti umas-asping a kinadakes. Idi kaaldawan ni Jesus, pinagumel ken binulsekda dagiti tattao. Linugananda ti maysa a lalaki ket iniw-iwana ti bagina iti bato. Intublakda ti maysa nga ubing a lalaki ket “sidadawel a pinagkuyegyeg[da].”​—Lucas 9:42; Mateo 9:32, 33; 12:22; Marcos 5:5.

Ipakita dagiti report iti intero a lubong a rumangranggas ni Satanas ken dagiti demoniona. Pagsakitenda dagiti dadduma a tattao. Riribukenda dagiti dadduma babaen ti saanda a panangpaturog kadakuada wenno babaen ti panangpatagtagainepda kadakuada iti nakabutbuteng wenno babaen ti seksual a panangabusoda kadakuada. Pagmauyongenda met dagiti dadduma, sugsoganda ida a mangpatay, wenno agpakamatay.

Kasano Pay Kabayag a Mapalubosanda?

Saan a mapalubosan nga agnanayon ni Satanas ken dagiti demoniona. Adda naimbag a rason ni Jehova a nangipalubos kadakuada nga agbiag agingga iti kaaldawantayo, ngem ababan ti tiempoda. Iti rugrugi daytoy a siglo, naaramid ti dakkel nga addang a nanglimitar iti disso a pagtignayanda. Ilawlawag ti libro nga Apocalipsis: “Ket bimtak ti gubat sadi langit: Ni Miguel [ni napagungar a Jesu-Kristo] ken dagiti anghelna nakibakalda iti dragon [ni Satanas], ket ti dragon ken dagiti anghelna nakibakalda ngem saan a nangabak, awan met nasarakanen a lugarda idiay langit. Gapuna naitappuak ti dakkel a dragon, ti kadaanan a serpiente, daydiay naawagan iti Diablo ken Satanas, a mangiyaw-awan iti intero a mapagnaedan a daga; isu naitappuak iti daga, ket dagiti anghelna naitappuakda a naikanunong kenkuana.”​—Apocalipsis 12:7-9.

Ania ti nagbanaganna? Ituloy a kunaen ti salaysay: “Gapu itoy agragsakkayo, dakayo a langlangit ken dakayo nga agnaed kadakuada!” Nagrag-o dagiti nalinteg nga anghel ta awanen ni Satanas ken dagiti demoniona idiay langit. Ngem komusta met ngay dagiti tattao ditoy daga? Kuna ti Biblia: “Asi pay ti daga ken ti baybay, agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona.”​—Apocalipsis 12:12.

Iti pungtotda, ar-aramiden ni Satanas ken dagiti pasurotna ti amin a kabaelanda a mamataud iti adu a riribuk sakbay ti umad-adani a kanibusananda. Iti daytoy a siglo, duan a sangalubongan a gubat ti bimtak ket nasurok a 150 a babbabassit a gubat ti napasamak manipud panagpatingga ti maikadua a gubat sangalubongan. Nakastreken iti bokabulariotayo dagiti sao a mangiyanninaw iti kinaranggas ti panawentayo: “germ warfare,” “the Holocaust,” “killing fields,” “rape camps,” “serial killers,” ken “the bomb.” Napno dagiti damag kadagiti estoria maipapan iti droga, pammapatay, panagbomba, panagsida dagiti agmauyong iti lasag ti tao, sapasap a panangpapatay, bisin, ken panangtutuok.

Ti naimbag a damag ket saan nga agpaut dagitoy a bambanag. Iti mabiit, agtignayto manen ti Dios a maibusor ken Satanas ken dagiti demoniona. Iti panangiladawanna iti maysa a sirmata a naggapu iti Dios, kuna ni apostol Juan: “Ket nakitak ti maysa nga anghel a bumabbaba manipud langit nga addaan iti tulbek ti mangliwengliweng ken maysa a dakkel a kawar iti imana. Ket kinemmegna ti dragon, ti kadaanan a serpiente, nga isu ti Diablo ken Satanas, ket pinarautanna iti las-ud ti sangaribu a tawen. Ket inggarangugongna iti mangliwengliweng ket rinikpanna dayta ken sinelioanna dayta iti rabawna, tapno saannan a maiyaw-awan dagiti nasion iti uray kaanoman agingga a maturpos ti sangaribu a tawen.”​—Apocalipsis 20:1-3.

Kalpasanna, ‘maluk-atanto [ni Satanas ken dagiti demoniona] iti bassit a kanito,’ sadanto madadael nga agnanayon. (Apocalipsis 20:3, 10) Anian a nakaay-ayatto dayta a tiempo! Inton mapukaw nga agnanayon ni Satanas ken dagiti demoniona, agbalinto ni Jehova “nga isuamin a bambanag iti tunggal maysa.” Ket tunggal maysa pudno a ‘maay-ayatanto iti kinaruay ti talna.’​—1 Corinto 15:28; Salmo 37:11.

[Dagiti Footnote]

[Ladawan iti panid 7]

Ti laeng tao aya ti akingapuanan kadagiti kasta a banag, wenno adda dakes, di makita a puersa a mapabasol met?

[Credit Line]

Pananguram kadagiti bubon ti lana idiay Kuwait, 1991: Chamussy/Sipa Press

[Ladawan iti panid 7]

Anian a nakaay-ayat inton saanen a riribuken dagiti demonio ti sangatauan!