Makinlamisaan ti Pangpangananyo?
“Dikay mabalin ti makiraman iti ‘lamisaan ni Jehova’ ken iti lamisaan dagiti sairo.”—1 CORINTO 10:21.
1. Aniada a lamisaan ti naipasango kadatayo, ket ania ti impakdaar ni apostol Pablo maipapan kadagitoy?
IPAKITA dagitoy naipaltiing a sasao ni apostol Pablo nga adda dua a piguratibo a lamisaan a naipasango iti sangatauan. Mailasin ti tunggal lamisaan babaen ti kita ti simboliko a taraon a naipuni iti dayta, ket mangmangantayo amin iti aniaman kadagitoy [a lamisaan]. Nupay kasta, no kayattayo nga ay-aywen ti Dios, ditay mabalin ti mangan iti lamisaanna satay mangraman iti taraon a naipuni iti lamisaan dagiti sairo. Namakdaar ni apostol Pablo: “Dagiti bambanag nga isakripisio dagiti nasion isakripisioda kadagiti sairo, ket saan nga iti Dios; ket diak kayat nga agbalinkayo a makiramraman kadagiti sairo. Dikay mabalin ti uminum iti kopa ni Jehova ken iti kopa dagiti sairo; dikay mabalin ti makiraman iti ‘lamisaan ni Jehova’ ken iti lamisaan dagiti sairo.”—1 Corinto 10:20, 21.
2. (a) Ania a lamisaan ni Jehova ti adda idi kaaldawan ti nagkauna nga Israel, ken siasino ti nakiraman kadagiti daton a pakikappia? (b) Ania ti kaipapanan ita ti pannangan iti lamisaan ni Jehova?
2 Ipalagip kadatayo dagiti sasao ni Pablo dagiti daton a pakikappia nga indatdatag dagiti nagkauna nga Israelita iti sidong ti Linteg ni Jehova. Naawagan ti altar ti Dios a lamisaan, ket daydiay mangidatag iti animal a maidaton naikuna a makikadua ken Jehova ken kadagiti papadi. Kasano? Umuna, makiraman ni Jehova iti daton agsipud ta maiwarsi ti dara iti rabaw ti altarna ken mapuoran ti taba iti sirok ti altar. Maikadua, makiraman ti padi agsipud ta kanenna (ken ti pamiliana) ti tinuno a barukong ken makanawan a luppo ti animal a naidaton. Ken maikatlo, makiraman ti nangidatag babaen ti pannanganna iti aniaman a natda a paset dayta. (Levitico 7:11-36) Itatta, ti pannangan iti lamisaan ni Jehova kaipapananna ti panangipaay kenkuana iti kita ti panagdayaw a kalikagumanna, kas inyulidan ni Jesus ken dagiti apostolna. Tapno maaramidantayo daytoy, masapul a mangantayo iti naespirituan iti ipapaay ni Jehova babaen ti Sao ken ti organisasionna. Dagiti Israelita, a nangtagiragsak iti naisangsangayan a pannakikadua ken Jehova iti lamisaanna, naparitanda a mangidatag kadagiti daton kadagiti sairo iti lamisaanda. Adda dagiti naespirituan nga Israelita ken dagiti “sabsabali a karnero” a kakaduada iti sidong ti isu met laeng a nadiosan a panangipawil.—Juan 10:16.
3. Kasano a makabasol ti maysa iti pannangan iti lamisaan dagiti sairo iti kaaldawantayo?
3 Kasano a makabasol ti maysa iti pannangan iti lamisaan dagiti sairo iti kaaldawantayo? Babaen ti panangitandudo iti aniaman a banag a maibusor ken Jehova. Karaman iti lamisaan dagiti sairo amin a sinasairo a propaganda, a nairanta a mangyaw-awan ken mangyadayo kadatayo ken Jehova. Siasino ti mayat a mangipauneg iti kasta a sabidong iti puso ken isipna? Saan a makiraman dagiti pudno a Kristiano kadagiti daton nga idatdatag ti kaaduan a tattao ita kadagiti didiosen ti gubat ken kinabaknang.—Mateo 6:24.
Panangliklik “iti Lamisaan Dagiti Sairo”
4. Ania a saludsod ti naipasango kadatayo amin, ken apay a ditay kayat ti sipapakinakem a mangan iti lamisaan dagiti sairo?
4 Ti saludsod a naipasango kadatayo amin ket, Makinlamisaan ti pangpanganak? Saantay a maliklikan ti kinapudno nga obligadotayo a mangan iti aniaman kadagiti [dua a lamisaan]. (Idiligyo ti Mateo 12:30.) Ditay kayat ti sipapakinakem a sumango iti lamisaan dagiti sairo. No aramidentayo dayta, mapukawtayo ti anamong ti maymaysa a pudno ken sibibiag a Dios, ni Jehova. Iti sabali a bangir, ti pannangan iti taraon iti laeng lamisaan ni Jehova iturongnatayo iti agnanayon a biag ken kinaragsak! (Juan 17:3) Adda ‘tay pagsasao a makita iti langam no ania ti kankanem. Ngarud, siasinoman a mayat nga agtalinaed a nasalun-at iti pisikal ken mental nasken a naannad iti kankanenna. No kasano a ti junk food (awan sustansiana a taraon) a nabaknang iti taba, nupay nalaokan kadagiti kemikal a mangpaimas iti dayta, ket awan maipaayna iti manayon a pagimbagan iti pisikal a salun-attayo, ti propaganda daytoy a lubong a nalaokan kadagiti sinasairo a kapanunotan ket maysa a dakes a piguratibo a junk food a mangdadael iti panunottayo.
5. Kasanotay a maliklikan ti sursuro dagiti sairo ita?
5 Impadto ni apostol Pablo a kadagiti maudi nga al-aldaw, mayaw-awan dagiti tattao kadagiti “sursuro dagiti sairo.” (1 Timoteo 4:1) Saan laeng a kadagiti ulbod a narelihiusuan a pammati a masarakan dagiti kasta a sinasairo a sursuro no di ket maisaksaknap met iti dadduma pay a pamay-an. Kas pagarigan, nasken nga usigen ken tingitingentayo no ania a libro ken magasin ti basbasaentayo ken dagiti annaktayo, no ania a programa ti telebision, drama, ken sine ti buybuyaentayo. (Proverbio 14:15) No agbasatayo iti parbo a sarsarita kas pagpalpaliwaan, itamtampok aya dayta ti minamaag a kinaranggas, maiparit a panagdenna, wenno okultismo? No agbasatayo iti saan a pinarparbo tapno makasursurotayo, dayta aya ket maipapan iti pilosopia wenno wagas ti panagbiag a “saan a maitunos ken Kristo”? (Colosas 2:8) Maidatdatag aya dagiti ubbaw a pattapatta, wenno maiparparegta aya ti pannakiraman kadagiti nailubongan a sosial a tignay? Iparparegta aya dayta ti determinasion a bumaknang iti kasta unay? (1 Timoteo 6:9) Maysa aya dayta a publikasion a sisisikap a mangidatdatag kadagiti mamagsisina a sursuro a saan a maitunos kadagiti sursuro ni Kristo? No wen ti sungbat ken itultuloytay ti agbasa wenno agbuya iti kasta a material, kaipapananna a mangmangantayo iti lamisaan dagiti sairo. Itatta, adda ginasgasut a ribu a publikasion a mangitantandudo kadagiti nailubongan a pilosopia a kasla makaipaay iti pannakalawlawag ken naintiempuan unay. (Eclesiastes 12:12) Ngem awan kadagitoy a propaganda ti talaga a baro; ken awan met ti pagimbagan ken pagsayaatan nga itdenda iti maysa, no kasano nga awan pagsayaatan nga impaay ti sisisikap nga imbaga ni Satanas ken Eva.—2 Corinto 11:3.
6. No awisennatay ni Satanas a mangraman iti sinasairo a junk food-na, kasano koma ti isusungbattayo?
6 Gapuna, no awisennatay ni Satanas a mangraman iti sinasairo a junk food-na, aniat’ ibagayo? Kas iti imbaga ni Jesus idi sinulisog ni Satanas a pagbalinenna dagiti bato a tinapay. Kinuna ni Jesus: “Adda a naisurat, ‘Ti tao agbiag, saan nga iti tinapay laeng, no di ket iti tunggal sao a rumrummuar iti ngiwat ni Jehova.’” Ket idi intukon ti Diablo ken Jesus “dagiti isuamin a pagpagarian ti lubong ken ti dayagda” no la ket agruknoy ken mangaramid iti maysa a tignay a panagdayaw ken Satanas, kinuna ni Jesus: “Pumanawka, Satanas! Ta adda a naisurat, ‘Ni Jehova a Diosmo ti masapul a daydayawem, ket kenkuana laeng ti masapul a pangipaayam ti sagrado a panagserbi.’”—Mateo 4:3, 4, 8-10.
7. Apay nga al-allilawentay ti bagbagitayo no ipagaruptayo a mabalintay ti sibaballigi a mangan agpadpada iti lamisaan ni Jehova ken iti lamisaan dagiti sairo?
7 Uray kaanoman saan a mabalin a pagtunosen ti lamisan ni Jehova ken ti lamisaan dagiti kabusorna a sairo! Ay, wen, adda dagiti nangpadas idi a mangaramid iti dayta. Laglagipenyo dagiti nagkauna nga Israelita idi kaaldawan ni mammadto Elias. Ibagbaga dagiti tattao nga agdaydayawda ken Jehova, ngem mamatida nga adda dadduma pay a didiosen, kas ken Baal, a makaikari iti kinarang-ay. Immasideg ni Elias kadagiti tattao ket kinunana: “Agpapan kaano ti panagallaallayo iti dua a panunot? No ni Jehova ti pudno a Dios, sumurotkayo kenkuana; ngem no ni Baal, sumurotkayo ngarud kenkuana.” Di mailibak nga agpigso-pigsol dagiti Israelita, “umuna iti maysa a saka, ket kalpasanna iti bangir.” (1 Ar-ari 18:21; The Jerusalem Bible) Kinarit ni Elias dagiti papadi ni Baal a paneknekanda ti kina-dios ti diosda. Ti Dios a makaitinnag ti apuy manipud langit nga agdisso iti daton isu ti pudno a Dios. Iti baet ti amin a panangikarigatanda, napaay dagiti papadi ni Baal. Kalpasanna nagkararag laeng ni Elias: “O Jehova, ipangagnak, tapno daytoy nga umili maammuanna a sika, Jehova, ti pudno a Dios.” Kellaat a nangitinnag ni Jehova iti apuy manipud langit a nanglamut iti daton nga animal a nabuyatan iti adu a danum. Natignay iti makapnek a parangarang ti kina-dios ni Jehova, nagtungpal dagiti umili ken Elias ket pinapatayda amin dagiti 450 a mammadto ni Baal. (1 Ar-ari 18:24-40) Kasta met itatta, masapul a bigbigentayo ni Jehova kas pudno a Dios ken determinado laeng a mangan iti lamisaanna no saantay pay nga inaramid dayta.
Agserserbi ‘ti Matalek nga Adipen’ iti Lamisaan ni Jehova
8. Ania nga adipen ti impadto ni Jesus nga usarenna a mangpakan kadagiti adalanna iti naespirituan kabayatan ti kaaddana, ken siasino dayta nga adipen?
8 Impadto ni Apo Jesu-Kristo nga iti kaaddana ipaayan ti maysa a “matalek ken masirib nga adipen” iti naespirituan a taraon dagiti adalanna: “Naragsak dayta nga adipen no iti idadateng ni apona masarakanna nga ar-aramidenna ti kasta. Pudno kunak kadakayo, Dutokannanto nga agaywan kadagiti amin a sanikuana.” (Mateo 24:45-47) Daytoy nga adipen ket napaneknekan a, saan a maysa a tao, no di ket ti klase dagiti dedikado, napulotan a Kristiano. Mangipunpuni daytoy a klase iti lamisaan ni Jehova iti kasayaatan a naespirituan a taraon nga agpaay agpadpada iti napulotan a natda ken iti “dakkel a bunggoy.” Agdagup itan iti nasurok nga uppat a milion, dimmasig ti dakkel a bunggoy a kadua ti napulotan a natda iti sapasap a kinasoberano ni Jehova a Dios ken iti Pagarianna a mangsantipikar iti nasantuan a naganna.—Apocalipsis 7:9-17.
9. Ania nga instrumento ti us-usaren ti klase adipen a mangipaay iti naespirituan a taraon kadagiti Saksi ni Jehova, ken kasano a naimpadtuan a nailadawan ti naespirituan a padayáda?
9 Us-usaren daytoy a klase matalek nga adipen ti Watch Tower Bible and Tract Society a mangipaay iti naespirituan a taraon kadagiti amin a Saksi ni Jehova. Bayat a mabisbisinan ti Kakristianuan ken ti amin a dadduma pay a paset daytoy a sistema ti bambanag gapu iti kaawan ti makaited-biag a naespirituan a taraon, agpipiesta ti ili ni Jehova. (Amos 8:11) Isu daytoy ti kaitungpalan ti padto idiay Isaias 25:6: “Iti daytoy a bantay, ni Jehova dagiti buybuyot agaramidto kadagiti amin nga inilin-ili iti maysa a rambak dagiti nalukmeg a banag, maysa a rambak dagiti ar-arak iti rabaw dagiti aributed, dagiti nalukmeg a banag a napno iti pata, dagiti arak a nadalusan a naimbag kadagiti aributed.” Kas ipakita ti bersikulo 7 ken 8, agtultuloy iti agnanayon daytoy a padayá. Anian a bendision a maipaay kadagiti amin nga adda iti makitkita nga organisasion ni Jehova ita, ket agtultuloyto dayta a bendision iti masanguanan!
Agannadkayo iti Makasabidong a Taraon iti Lamisaan Dagiti Sairo
10. (a) Ania a kita ti taraon ti iwarwaras ti klase dakes nga adipen, ken ania ti mangtigtignay kadakuada? (b) Kasano ti panangtrato ti klase dakes nga adipen kadagiti sigud a padada nga adipen?
10 Makasabidong ti taraon iti lamisaan dagiti sairo. Usigenyo, kas pagarigan, ti taraon nga iwarwaras ti klase dakes nga adipen ken dagiti apostata. Saan a nasustansia wenno makapabileg; saan a makaay-ayo. Kasano ket insardengen dagiti apostata ti mangan iti lamisaan ni Jehova. Kas banagna, napukawen ti aniaman a napatanorda a baro a personalidad. Saan a ti nasantuan nga espiritu ti mangtigtignay kadakuada, no di ket ti makasabidong a kinapait. Maymaysa ti panggepda—panangkabil kadagiti sigud a padada nga adipen, kas impadto ni Jesus.—Mateo 24:48, 49.
11. Ania ti insurat ni C. T. Russell maipapan iti panangpili ti maysa iti naespirituan a taraon, ken kasano ti panangiladawanna kadagidiay nangtallikud iti lamisaan ni Jehova?
11 Kas pagarigan, idi 1909, nagsurat ti presidente idi ti Watch Tower Society, ni C. T. Russell, maipapan kadagidiay nangtallikud iti lamisaan ni Jehova ken nangrugi a mangirurumen kadagiti sigud a padada nga adipen. Kinuna ti The Watch Tower nga Oktubre 1, 1909: “Amin dagidiay simmina iti Sosiedad ken iti trabaho daytoy, imbes a rumang-ayda ken pabilgenda dagiti dadduma iti pammati ken kadagiti parabur ti espiritu, kasla ti kasunganina ti ar-aramidenda—a padpadasenda a dadaelen ti Gapu nga intantandudoda idi, ken nakakadkadlaw nga in-inut a maliplipatandan, a dangdangranda laeng ti bagbagida ken dagiti dadduma nga addaan iti umasping nga espiritu ti ibubusor. . . . No pagarupen dagiti dadduma a makagun-odda iti nasayaat wenno nasaysayaat a taraon kadagiti dadduma a lamisaan, wenno no makapataudda a mismo iti nasayaat wenno nasaysayaat a taraon—bay-anyo ida. . . . Ngem nupay situtuloktayo a mangipalubos kadagiti dadduma a mapan iti uray sadinoman a mangsapul iti taraon ken lawag iti kapkapnekanda, nakaskasdaaw ta naiduma unay a dalan ti sursuroten dagiti agbalbalin a kabusortayo. Imbes a kunaenda iti nadayaw a pamay-an ti lubong, ‘Adda banag a nasarakak a kaykayatko; kastan!’ iparparangarang dagitoy ti pungtot, rurod, gura, ringgor, ‘ar-aramid ti lasag ken ti diablo’ iti wagas a saantay pay a nakitkita kadagiti tattao ti lubong. Kasda la agmauyong, nga addaan iti Sataniko a hydrophobia [rabies]. Padpadaksendatay dagiti dadduma kadakuada sada ibaga a datayo ti namadpadakes. Nakasaganada a mangibaga ken mangisurat kadagiti nagdakes a kinaulbod ken agirayda nga agaramid iti kinaulpit.”
12. (a) Kasano ti panangkabil dagiti apostata kadagiti padada nga adipen? (b) Apay a napeggad ti panangbasa kadagiti sinurat dagiti apostata gapu iti panagusioso?
12 Wen, mangipabpablaak dagiti apostata kadagiti literatura a mangidatdatag kadagiti tiritir a kapanunotan, saan a naan-anay a kinapudno, ken agdadata a kinaulbod. Agdakdakiwasda pay ketdi kadagiti kumbension dagiti Saksi, a padpadasenda a siluan dagiti saan a nasiput. Gapuna, napeggad ti panangipalubos iti kinausiosotayo a mangtignay kadatayo nga agbasa kadagiti kasta a publikasion wenno dumngeg kadagiti pammadakesda! Nupay mabalin a saantay a pampanunoten a maysa dayta a peggad kadatayo a mismo, agtalinaed ti peggad. Apay? Ngamin, mangidatdatag dagiti dadduma a literatura dagiti apostata kadagiti kinaulbod babaen ti “nalamuyot a panagsao” ken “parparbo a sasao.” (Roma 16:17, 18; 2 Pedro 2:3) Saan aya a kasta ti namnamaenyo iti lamisaan dagiti sairo? Ken nupay mabalin a mangidatag met dagiti apostata iti sumagmamano a kinapudno, masansan a di umiso ti pannakayaplikar dagitoy a nairanta a mamagtallikud kadagiti dadduma iti lamisaan ni Jehova. Bin-ig a pammabalaw laeng ken panangdadael dagiti sinuratda! Awan a pulos ti makapabileg.
13, 14. Ania dagiti bunga dagiti apostata ken ti propagandada?
13 Kinuna ni Jesus: “Babaen kadagiti bungada mailasinyonto ida.” (Mateo 7:16) Ita, ania dagiti bunga dagiti apostata ken dagiti publikasionda? Adda uppat a banag a masarakan iti propagandada. (1) Kinasikap. Kuna ti Efeso 4:14 a ‘nasikap[da] iti panangparnuay iti biddut.’ (2) Panaginlalaing. (3) Kinaawan ti ayat. (4) Nadumaduma a kita ti panagulbod. Isu dagitoy ti rekado ti taraon nga adda iti lamisaan dagiti sairo. Nairanta amin dagitoy a mangdadael iti pammati dagiti tattao ni Jehova.
14 Ken adda pay maysa a banag. Iti ania a nagsubli dagiti apostata? Iti adu a kaso, simrekda manen iti kasipngetan ti Kakristianuan ken kadagiti doktrina daytoy, kas ti pammati a mapan amin a Kristiano idiay langit. Mainayon pay, saanen a salsalimetmetan ti kaaduan ti nainget a Nainkasuratan a takder maipapan iti dara, neutralidad, ken ti pannakasapul a mangpaneknek maipapan iti Pagarian ti Dios. Nupay kasta, nakalapsuttayon iti kasipngetan ti Babilonia a Dakkel, ken saantay a kayat ti agsubli iti dayta uray kaano. (Apocalipsis 18:2, 4) Kas nasungdo nga ad-adipen ni Jehova, apay a kayattay ti sumirip man la koma iti propaganda nga iparparang dagidiay nangilaksid iti lamisaan ni Jehova a mamadpadakes ita kadagidiay tumultulong kadatayo a mangipauneg “iti makapasalun-at a sasao”?—2 Timoteo 1:13.
15. Ania a prinsipio ti Biblia ti makatulong kadatayo nga agtignay a nainsiriban no makangngegtayo kadagiti akusasion dagiti apostata?
15 Mabalin a kayat dagiti dadduma a palutpoten dagiti akusasion dagiti apostata. Ngem rumbeng nga ipangagtayo ti prinsipio idiay Deuteronomio 12:30, 31. Ditoy, binallaagan ni Jehova babaen ken Moises dagiti Israelita maipapan iti no ania ti liklikanda apaman a mapagtalawda dagiti pagano nga agnanaed iti Naikari a Daga. “Aluadam ti bagim tapno dikanto masiluan a sumurot kadakuada, kalpasan ti pannakadadaelda iti sangom, ken tapno dika agim-imtuod maipapan kadagiti didiosda, a kunam, ‘Kasano ti panagserbi dagitoy a nasion kadagiti didiosda? No kasta, kastanto met ti aramidek.’ Sika dikanto aramiden ti kasta ken Jehova a Diosmo.” Wen, ammo ni Jehova a Dios no kasano nga agandar ti kinausioso ti tao. Laglagipenyo ni Eva, ken kasta met ti asawa ni Lot! (Lucas 17:32; 1 Timoteo 2:14) Pulos a ditay dumngeg iti ibagbaga wenno ar-aramiden dagiti apostata. Ngem ketdi, naagawatay koma iti panangpabileg kadagiti tattao ken sisusungdo a mangan iti lamisaan ni Jehova!
Ti Laeng Lamisaan ni Jehova ti Agtalinaed
16. (a) Anianto ti mapasamak ken Satanas, kadagiti sairona, ken iti piguratibo a lamisaan a pangpanganan dagiti nasion ti lubong iti saanen a mabayag? (b) Anianto ti mapasamak kadagiti amin a tattao nga agtultuloy a mangan iti lamisaan dagiti sairo?
16 Iti saanen a mabayag, kellaatto a bumtak ti dakkel a rigat, a sipapardas nga agturong iti kangitingitan iti “gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin.” (Apocalipsis 16:14, 16) Magtengnanto ti tampokna inton dadaelen ni Jehova daytoy a sistema ti bambanag ken ti piguratibo a lamisaan a pangpanganan dagiti nasion ti lubong. Dadaelento met ni Jehova ti intero a di makitkita nga organisasion ni Satanas a Diablo agraman dagiti buyotna a sairo. Dagidiay nangnangan iti naespirituan a lamisaan ni Satanas, iti lamisaan dagiti sairo, mapilitandanto a tumabuno iti literal a pannangan, saan a tapno makiramanda, no di ket agbalindanto a kas kangrunaan a putahe—nga agturong iti pannakadadaelda!—Kitaenyo ti Ezequiel 39:4; Apocalipsis 19:17, 18.
17. Aniada a bendision ti dumteng kadagidiay mangan iti laeng lamisaan ni Jehova?
17 Ti laeng lamisaan ni Jehova ti agtalinaed. Maitalimengto dagidiay mangmangan iti dayta a buyogen ti panangipateg ken maaddaandanto iti pribilehio a mangan iti dayta iti agnanayon. Saanton a pagpeggaden ida ti aniaman a kita ti kinakirang ti taraon. (Salmo 67:6; 72:16) Iti perpekto a salun-at, agserbidanto ken Jehova a Dios iti Paraiso! Sidadayag a matungpalto kamaudiananna dagiti makaparagsak a sasao ti Apocalipsis 21:4: “Ket punasennanto ti amin a lua kadagiti matada, ket awanton ni patay, awanto metten ti panagleddaang wenno panagsangit wenno ut-ot. Dagiti immuna a bambanag naglabasdan.” Tangay awanton ti ibubusor, agballiginto ti sapasap a kinasoberano ni Jehova a Dios iti amin a disso iti agnanayon bayat a maibuyatto ti awan inggana a parabur ti Dios iti nasubbot a sangatauan nga agnanaed iti Paraiso a daga. Tapno magun-od daytoy a gunggona, determinadotay koma amin a mangan iti laeng lamisaan ni Jehova, nga aglaplapusanan iti kasayaatan a naespirituan a taraon!
Kasanoyo a Sungbatan?
◻ Kasanotay a maliklikan ti panangallilaw ti sursuro dagiti sairo?
◻ Apay a ditay mabalin ti sibaballigi a mangan agpadpada iti lamisaan ni Jehova ken iti lamisaan dagiti sairo?
◻ Ania a kita ti taraon ti iwarwaras dagiti apostata?
◻ Apay a napeggad ti agimtuod maipapan kadagiti pammadakes dagiti apostata?
◻ Ania dagiti bunga dagiti apostata?
[Ladawan iti panid 10]
Aglaplapusanan iti kasayaatan a naespirituan a taraon ti lamisaan ni Jehova