Aniat’ Kasasaad Dagiti Natay?
TI PANAGBUTENG kadagiti natay ket naibatay iti kapanunotan—nga adda kararua wenno espiritu ti pimmusay nga agtultuloy nga agbiag kalpasan ti ipapatay. No nabatad nga isursuro ti Biblia a palso daytoy a kapanunotan, no kasta ti saludsod no mabalinnakayo a dangran dagiti natay ket marisut a mamimpinsan. Ngarud, aniat’ kunaen ti Biblia?
Maipapan iti kasasaad dagiti natay, kuna ti Sao ti Dios: “Dagiti sibibiag ammoda a mataydanto; ngem dagiti natay, dida ammo ti aniaman, isuda awananda iti gunggona, ta ti pakalaglagipan kadakuada nalipatanen. Kasta met, ti ayatda, ti gurada ken ti apalda, napukawen iti nabayag, isuda awanandan iti pannakabiang nga agnanayon iti aniaman a naaramid iti baba ti init.”—Eclesiastes 9:5, 6.
Sigun iti dayta, mabalinnakay kadi a tulongan wenno dangran dagiti natay? Saan, kuna ti Kasuratan. Awan puot ken naulimek dagiti natay. Dida mabalin ti makisarita kadagiti sibibiag wenno mangyebkas iti aniaman a rikna—ayat wenno gura—wenno mangaramid iti aniaman. Awan ti rumbeng a kabutengyo kadakuada.
‘Bueno, wen, mabalin a pudno dayta no maipapan iti ipapatay ti pisikal a bagi,’ maikuna dagiti dadduma. ‘Ngem saan a ti pisikal nga ipapatay ti pagpatinggaan ti biag; ruk-atanna laeng ti espiritu manipud iti bagi. Dayta nga espiritu mabalinna a tulongan wenno dangran dagiti sibibiag.’ Riniwriw a tattao iti intero a daga ti mangipagarup a kasta.
Kas pagarigan, idiay Madagascar, ti biag ket maibilang a paset laeng ti panagbalbaliw, isu a ti pumpon ken ti pannakairuar ti bangkay manipud iti tanem, maibilang a napatpateg ngem ti panagkasar. Maipagarup a dayta a tao ket naggapu kadagiti inapona ket agsubli kadakuada inton matay. Isut’ gapuna a naaramid ti balbalay dagiti sibibiag iti kayo ken adobe, materiales nga agrakaya inton agangay, idinto ta dagiti panteon, ti “pagtaengan” dagiti natay, ket gagangay a nasaysayaat ken nalaglagda. No mairuar ti bangkay, patien ti pamilia ken ti gagayyemda a mabendisionandanto, ken patien dagiti babbai a no masagidda ti tulang ti natay a kabagianda, agbalinda a nabunga. Ngem manen, aniat’ kuna ti Sao ti Dios?
Ti Ipapatay Saan a Nairanta Para iti Sangatauan
Makapainteres a maammuan a pinarsua ni Jehova a Dios ti tao tapno agbiag, ken dinakamatna laeng ti ipapatay kas bunga ti kinasukir. (Genesis 2:17) Makapaladingit ta nagbasol ti umuna a lalaki ken babai, ket kas banagna, nagsaknap ti basol iti sangatauan a kas makapapatay a tawid. (Roma 5:12) Isu a mabalinyo nga ibaga a ti ipapatay ket paset ti biag manipud pay idi simmukir ti umuna a natauan a pagassawaan, wen, nasaem a kinapudno iti biag. Naparsuatayo tapno agbiag, a mangilawlawag bassit no apay a nakarigrigat nga awaten dagiti di mabilang a riniwriw a tattao ti ipapatay kas panungpalan.
Sigun iti salaysay ti Biblia, pinadas ni Satanas nga allilawen ti umuna a natauan a pagassawaan maipapan iti ipapatay babaen ti panangsupiatna iti pakdaar ti Dios a ti isusukir yegnanto ti ipapatay. (Genesis 3:4) Nupay kasta, iti panaglabas ti panawen, limtaw a silalawag a ti tao matay a kas kinuna ti Dios a mapasamak kadakuada. Iti kasta, sabali pay a kinaulbod ti insungbat ni Satanas iti panaglabas dagiti siglo—nga adda espiritu a paset ti tao nga agtultuloy nga agbiag no matay ti bagi. Ti kasta a panangallilaw maitutop ken Satanas a Diablo, nga inawagan ni Jesus kas “ti ama ti kinaulbod.” (Juan 8:44) Maisupadi iti dayta, ti sungbat ti Dios iti ipapatay ket maysa a makaparegta a kari.
Ania a Kari?
Ti kari a pannakapagungar dagiti adu. Ti Griego a sao a naipatarus kas “panagungar” ket a·naʹsta·sis. Literal a kaipapananna ti “panagtakder manen,” ket tukoyenna ti ibabangon manipud ken patay. Wen, ti tao agidda ken patay, ngem babaen ti pannakabalin ti Dios mabalinna a pagungaren ti maysa a tao. Ti tao mapukawna ti biag, ngem mabalin nga ikkan manen ti Dios iti biag. Kinuna ni Jesu-Kristo, ti Anak ti Dios, nga “um-umayen ti oras nga amin dagidiay adda kadagiti pakalaglagipan a tanem mangngegdanto ti timekna ket rummuardanto.” (Juan 5:28, 29) Inyebkas ni apostol Pablo ti ‘inanamana iti Dios . . . nga addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.’ (Aramid 24:15) Ni Job, maysa a matalek nga adipen ti Dios idi sakbay ti kina-Kristiano, inyebkasna met ti namnamana iti panagungar: “No matay ti tao, agbiagto aya manen? Amin nga aldaw ti pannakigubatko, agurayak koma, agingga a ti pannakawayawayak dumteng. Umawagka [ti Dios] koma, ket sungbatanka.”—Job 14:14, 15.
Saan aya a paneknekan ti nalawag a kari ti panagungar nga ulbod ti kapanunotan a sibibiag dagiti natay iti naespirituan a langa? No sibibiag ken tagtagiragsaken dagiti natay ti kaaddada idiay langit wenno iti lubong dagiti espiritu, ania komat’ panggep ti panagungar? Saan kadi nga inawatda koman ti gunggonada wenno ti pagtungpalanda? Ipalgak ti panagadal iti Sao ti Dios a dagiti natay ket talaga a natayda, awan puotda, matmaturog agingga iti naindaklan a panagriing babaen ti panagungar idiay baro a lubong—maysa a paraiso—nga inkari ti naayat nga Amatayo, ni Jehova. Ngem no ti ipapatay dina kaipapanan ti panagsina ti bagi ken espiritu ken no di agtultuloy nga agbiag ti espiritu, ania ngarud ti maipapan kadagiti kaso a kasla pannakisarita dagiti adda iti lubong dagiti espiritu?
Pannakisarita Dagiti Adda iti Lubong Dagiti Espiritu
Naipadamag nga adda dagiti di mabilang a kaso ti pannakisarita manipud iti maipagarup a lubong dagiti espiritu. Ania a talaga ti namunganayanda? Ballaagannatayo ti Biblia a “ni Satanas a mismo pagparparangenna ti bagina a kasla anghel ti lawag. No kasta ngarud nalaka laeng para kadagiti ahentena a pagparangen ti bagbagida a kasla ahente ti imbag.” (2 Corinto 11:14, 15, The New English Bible) Wen, tapno nalaklaka a maallilaw ken mayaw-awanda dagiti tattao, makisarsarita dagiti sairo (dagiti rebelioso nga anghel) kadagiti sibibiag, no maminsan agpammarangda a mannakitinnulong.
Mangted ni apostol Pablo iti kanayonan a pakdaar maipapan iti daytoy a panangallilaw: “Umikayto dagiti sumagmamano manipud iti pammati, nga ipangpangagda dagiti makaiyaw-awan a naipaltiing a sasao ken sursuro dagiti sairo.” (1 Timoteo 4:1) Isu nga aniaman a tignay a maipagarup a naggapu kadagiti natay ket nalabit a naggapu kadagiti sairo a manglimlimo kas “ahente ti imbag” ken mangitandudo iti narelihiusuan a kinaulbod, a mangad-adipen iti tattao kadagiti anito a mangyadayo kadakuada iti kinapudno ti Sao ti Dios.
Kas pammasingked a di mabalin dagiti natay ti agsao iti aniaman, agaramid iti aniaman, wenno makarikna iti aniaman, ti Salmo 146:3, 4 kunana: “Dika agkammatalek kadagiti prinsipe, ken iti anak ti tao, a kenkuana awan ti tulong. Ti espirituna pumanaw, isu agpulang iti dagana; iti dayta met la nga aldaw dagiti pampanunotna mapukawda.” Ania dayta espiritu a “pumanaw”? Isu dayta ti puersa ti biag ti tao a mataginayon babaen ti panaganges. Ngarud, no agpatingga nga aganges ti natay a tao, saanen nga agandar dagiti sentidona. Agsaaden iti naan-anay a kinaawan puot. Isu nga imposible a maaramidna ti kaykayatna kadagiti sibibiag.
Dayta ti gapuna nga inyarig ti Biblia ti ipapatay ti tao iti ipapatay ti animal, a kunana nga agpadada nga awanan puot kabayatan ti pannakatay ken agsublida iti tapok a nakabuklanda. Ti Eclesiastes 3:19, 20 kunana: “Ta ti mapasamak kadagiti annak dagiti tattao mapasamak kadagiti animal, maymaysa met laeng a banag ti mapasamak kadakuada. Kas ti pannakatay ti maysa, kasta ti pannakatay ti sabali; wen, addaanda amin iti maymaysa nga espiritu, ket ti tao awanan iti kinasaysayaat ngem kadagiti animal, ta isuda amin kinaubbaw. Isuda amin mapanda iti maymaysa a disso. Isuda amin aggapuda iti tapok, ket isuda amin agsublida manen iti tapok.”
Tangay ammona nga ikagumaan dagiti sairo nga ipapati kadagiti tattao a mabalinda a kasarita ken maapektaran ida dagiti natay, binallaagan ni Jehova a Dios ti ilina, dagiti Israelita idi ugma: “Awanto ti masarakan kenka . . . a maysa a mangaramat iti panagpadpadles, a maysa a mammuyon, wenno maysa a manangsalamangka, wenno managanito, wenno maysa a mangilabeg, wenno mannakiuman kadagiti mangkukulam, wenno maysa nga asuang, wenno maysa nga adda karkaradingna. Ta siasinoman a mangaramid kadagitoy isu ti makarimon ken Jehova.”—Deuteronomio 18:10-12.
Nalawag, ti kapanunotan a mabalinnatay a dangran dagiti natay ket saan a naggapu iti Dios. Isu ket Dios ti kinapudno. (Salmo 31:5; Juan 17:17) Ket insaganana ti maysa a nakaskasdaaw a masanguanan para kadagiti managayat iti kinapudno nga agdaydayaw kenkuana “buyogen ti espiritu ken kinapudno.”—Juan 4:23, 24.
Ni Jehova, ti Dios ti Kinapudno ken Ayat
Nagkari ti managayat a nailangitan nga Amatayo, “a dina mabalin ti agulbod,” a: Mapagungarto dagiti minilmilion a natay ken naitanem nga addaan iti namnama nga agbiag nga agnanayon idiay baro a lubong ti kinalinteg! (Tito 1:1, 2; Juan 5:28) Ipalgak daytoy naayat a kari iti panagungar nga interesado unay ni Jehova iti pagimbagan ti natauan a parsuana ken ti naimpusuan a tarigagayna a pukawen ti ipapatay, ladingit, ken ut-ot. Isu a di rumbeng a pagbutngan dagiti natay wenno maringgoran maipapan kadakuada ken ti namnamada. (Isaias 25:8, 9; Apocalipsis 21:3, 4) Ti naayat ken nalinteg a Diostayo, ni Jehova, kabaelanna ken pagungarennanto ida, nga ikkatennanto ti saem ni patay.
Aglaplapusanan ti Sao ti Dios, ti Biblia, kadagiti panangiladawan no anianto ti kasasaad ditoy daga iti dayta naikari a baro a lubong ti kinalinteg. (Salmo 37:29; 2 Pedro 3:13) Panawento dayta ti kappia ken kinaragsak ken ayat kadagiti pada a tao. (Salmo 72:7; Isaias 9:7; 11:6-9; Mikias 4:3, 4) Addaanto amin iti natalged, napipintas a balay, kasta met iti makaparagsak a trabaho. (Isaias 65:21-23) Addanto nawadwad a nasayaat a taraon maipaay iti isuamin. (Salmo 67:6; 72:16) Tagiragsakento dagiti amin ti naan-anay a salun-at. (Isaias 33:24; 35:5, 6) Nupay makipagturayto ken Jesus idiay langit dagiti apostol ken dadduma pay a nakedngan ti bilangda, saan a dakamaten ti Biblia ti maysa a naparaburan a kasasaad idiay langit para kadagiti kararua ti sabsabali kalpasan ti ipapatay. (Apocalipsis 5:9, 10; 20:6) Naisalsaluminan daytoy no agtultuloy nga agbiag dagidiay binilion a pimmusay kalpasan ti ipapatayda.
Ngem saan a naisalsalumina daytoy no ammotay ti nalawag a pannursuro ti Biblia: Saanen nga agtalinaed dagiti natay kas sibibiag a karkararua. Didakayo mabalin a dangran. Dagidiay adda iti pakalaglagipan a tanem aginanada laeng, awanan puot agingga a mapagungarda iti umiso a panawen ti Dios. (Eclesiastes 9:10; Juan 11:11-14, 38-44) No kasta, agpannuray iti Dios dagiti namnama ken tartarigagaytayo. “Agragsaktayto ken agrag-otayto iti panangisalakanna.”—Isaias 25:9.
[Ladawan iti panid 7]
Kas silalawag nga ipakita ti Sao ti Dios, naan-anay nga awan puot dagiti natay agingga iti pannakapagungarda