Maysa a Parikut Dagiti Teologo

“TI IDEA maipapan iti imortalidad ti kararua ken ti pammati iti panagungar dagiti natay . . . ket dua a kapanunotan a naan-anay a nagduma, a kadagita kasapulan ti panagpili.” Gupgopen dagitoy a sasao ni Philippe Menoud ti parikut a sangsanguen dagiti teologo a Protestante ken Katoliko maipanggep iti kasasaad dagiti natay. Saritaen ti Biblia ti maipapan iti namnama a panagungar “iti kamaudianan nga aldaw.” (Juan 6:39, 40, 44, 54) Ngem ti namnama ti adu a manamati, kuna ni teologo a Gisbert Greshake, “ket naibatay iti imortalidad ti kararua, a sumina iti bagi iti ipapatay ken agsubli iti Dios, idinto a ti namnama a panagungar ket kaaduanna, no saan a naan-anay, nagpukawen.”

No kasta, tumaud ti maysa a narikut a parikut, inlawlawag ni Bernard Sesboüé: “Ania ti kasasaad dagiti natay bayat ti ‘nagbaetan’ ti ipapatay ti bagida ken ti kamaudianan a panagungar?” Agparang a dayta a saludsod ti nakaisentruan ti panagdedebate dagiti teologo iti napalabas a sumagmamano a tawen. Aniat’ nangiturong iti dayta? Ken napatpateg pay, ania ti pudpudno a namnama dagiti natay?

Ti Nagtaudan ken Itatanor ti Parikut

Nalawag ti pannakaawat dagiti immuna a Kristiano iti dayta a banag. Naammuanda manipud iti Kasuratan nga awan a pulos ti puot dagiti natay, ta kunaen ti Hebreo a Kasuratan: “Dagiti sibibiag ammoda a mataydanto; ngem dagiti natay dida ammo ti aniaman . . . Awan ti trabaho wenno gakat wenno pannakaammo wenno sirib idiay Sheol, ti lugar a papanam.” (Eclesiastes 9:5, 10) Mangnamnama dagidiay a Kristiano iti panagungar a maaramid kabayatan ti masanguanan a “kaadda ti Apo.” (1 Tesalonica 4:13-17) Pulos a dida ninamnama nga adda puotda iti sadinoman bayat nga inur-urayda dayta a kanito. Kuna ni Joseph Ratzinger, nga agdama a nangato nga opisial iti Vatican Congregation for the Doctrine of the Faith: “Awan makita a doktrinal a pammatalged iti nagkauna nga Iglesia maipapan iti imortalidad ti kararua.”

Nupay kasta, ilawlawag ti Nuovo dizionario di teologia, a no basaen iti sinurat dagiti Amma ti Iglesia, kas ken ni Augustine wenno Ambrose, “madlawtayo nga adda banag a baro maipanggep iti Naimbibliaan a tradision​—ti itatanor ti maysa a Griego nga eskatolohia, a naan-anay a naiduma kadagiti Judio-Kristiano.” Naibatay daytoy baro a sursuro “iti imortalidad ti kararua, iti pannakaukom ti tunggal tao a buyogen ti pannakagunggona wenno pannakadusa a dagus kalpasan ti ipapatay.” Iti kasta, naibangon ti maysa a saludsod maipapan iti “makintengnga a kasasaad”: No agbiag ti kararua iti ipapatay ti bagi, aniat’ mapasamak iti dayta bayat nga agur-uray iti panagungar iti “kamaudianan nga aldaw”? Maysa daytoy a parikut nga ikagkagumaan a risuten dagiti teologo.

Idi maikanem a siglo K.P., inlawlawag ni Papa Gregorio I a no matay [dagiti tao] mapan a dagus dagiti kararuada iti lugar a pagtungpalanda. Kapkapnekan ni Papa Juan XXII idi maika-14 a siglo, nga awatento dagiti natay ti maudi a gunggonada iti Aldaw ti Panangukom. Nupay kasta, sinupiat ni Papa Benedicto XII, ti sinuktanna [a papa]. Iti bilin ti papa a Benedictus Deus (1336 K.P.), impaulogna a “sumrek ti kararua dagiti natay iti kasasaad a naan-anay a kinaragsak [langit], pannakagugor manipud iti basol [purgatorio], wenno pannakailunod [impierno] kalpasan la unay ti ipapatay, tapno laeng maikaykaysada manen iti napagungar a bagida iti panungpalan ti lubong.”

Iti laksid ti panagsusupiat ken debate, daytoy ti nagbalin a takder dagiti iglesia ti Kakristianuan iti sinigsiglon, nupay saan a mamati dagiti iglesia a Protestante ken Orthodox iti pangkaaduan iti purgatorio. Nupay kasta, manipud iti ngudo ti naudi a siglo, umad-adu dagiti eskolar a nangiturong ti atension dagiti tattao iti di Naimbibliaan a nagtaudan ti doktrina maipapan iti imortalidad ti kararua, ket kas banagna, “masansan a padpadasen ti moderno a teologia ita a matmatan ti tao kas maysa a panagkaykaysa a naan-anay a madadael iti ipapatay.” (The Encyclopedia of Religion) Gapuna, narigat para kadagiti komentarista ti Biblia nga ikalintegan ti kaadda ti maysa a “makintengnga a kasasaad.” Adda kadi ibagbaga ti Biblia maipapan iti dayta, wenno mangipaay kadi dayta iti naidumduma a namnama?

Namati Kadi ni Pablo iti “Makintengnga a Kasasaad”?

Kuna ti Catechism of the Catholic Church: “Tapno bumangon a maikanunong ken Kristo, masapul a mataytayo a maikanunong ken Kristo: masapul a ‘maisina[tayo] iti bagi ken makipagtaeng[tayo] iti Apo.’ [2 Corinto 5:8] Iti dayta nga ‘ipapanaw’ nga isu ti ipapatay maisina ti kararua iti bagi. [Filipos 1:23] Maikaykaysanto manen dayta iti bagi iti aldaw a panagungar dagiti natay.” Ngem kadagiti teksto ditoy a naadaw, kunaen kadi ni apostol Pablo nga agtultuloy nga agbiag ti kararua no matay ti bagi ket kalpasanna urayenna ti “Kamaudianan a Panangukom” tapno maikaykaysa manen iti bagi?

Iti 2 Corinto 5:1, tuktukoyen ni Pablo ti ipapatayna ken sarsaritaenna ti maysa a “naindagaan a balay” a ‘madadael.’ Ti aya bagi a pinanawan ti imortal a kararua dayta ti pampanunotenna? Saan. Mamati ni Pablo a ti tao ket maysa a kararua, saan ket nga isut’ addaan iti kararua. (Genesis 2:7; 1 Corinto 15:45) Maysa a napulotan iti espiritu a Kristiano ni Pablo a ti namnamana, kas kadagiti kakabsatna idi umuna a siglo, ket ‘naisagana iti langlangit.’ (Colosas 1:5; Roma 8:14-18) Ngarud, ti ‘napasnek a tarigagayna,’ isut’ pannakapagungar idiay langit kas maysa nga imortal nga espiritu a parsua iti naikeddeng a tiempo ti Dios. (2 Corinto 5:2-4) Iti panangdakamatna iti daytoy a namnama, insuratna: “Mabaliwantayto amin . . . kabayatan ti kamaudianan a trumpeta. Ta aguninto ti trumpeta, ket dagiti natay mapagungardanto a di agrupsa, ket mabaliwantayto.”​—1 Corinto 15:51, 52.

Iti 2 Corinto 5:8, kuna ni Pablo: “Agtalgedkami ken maay-ayokami unay imbes a maawankami iti bagi ken makipagtaengkami iti Apo.” Mamati ti dadduma a tumukoy dagitoy a sasao iti makintengnga a kasasaad a panagur-uray. Tuktukoyen met dagita [a tattao] ti kari ni Jesus kadagiti matalek a pasurotna a mapan mangisagana iti maysa a lugar a ‘pangawatanna kadakuada.’ Ngem kaano a maitungpal dayta a namnama? Kinuna ni Kristo a dayta ket iti ‘yaayna manen’ iti masanguanan a kaaddana. (Juan 14:1-3) Kasta met, iti 2 Corinto 5:1-10, kinuna ni Pablo a ti namnama dagiti napulotan a Kristiano isut’ panangtawid iti nailangitan a taeng. Matungpal daytoy, saan a babaen ti maipagarup nga imortalidad ti kararua, no di ket babaen ti panagungar kabayatan ti kaadda ni Kristo. (1 Corinto 15:23, 42-44) Ingngudo ti maysa a manangilawlawag a ni Charles Masson a ti 2 Corinto 5:1-10 ket “nalaka a maawatan a di kasapulan nga agpannuray iti pattapatta maipapan iti ‘makintengnga a kasasaad.’”

Iti Filipos 1:21, 23, kuna ni Pablo: “Iti kasasaadko ti panagbiag ket Kristo, ket ti matay, gunggona. Madagdagsenanak kadagitoy dua a bambanag; ngem ti tarigagayak isu ti pannakaluk-at ken ti pannakaitimpuyog ken Kristo, ta sigurado a daytoy ket adayo a nasaysayaat.” Ti kadi “makintengnga a kasasaad” ti tuktukoyen ni Pablo ditoy? Ipagarup ti dadduma a kasta. Nupay kasta, kuna ni Pablo nga isut’ madagdagsenan iti dua a posibilidad​—biag wenno ipapatay. “Ngem ti tarigagayak,” innayonna, a dakdakamatenna ti maikatlo a posibilidad, “isu ti pannakaluk-at ken ti pannakaitimpuyog ken Kristo.” Ti aya “pannakaluk-at” a maikadua ken Kristo kalpasan a dagus ti ipapatay? Bueno, kas nakitatayon, mamati ni Pablo a mapagungar dagiti matalek a napulotan a Kristiano kabayatan ti kaadda ni Kristo. No kasta, salsalaysayenna la ketdi dagiti pasamak iti dayta a panawen.

Makita daytoy iti sasaona a masarakan iti Filipos 3:20, 21 ken 1 Tesalonica 4:16. Gapu iti kasta a “pannakaluk-at” kabayatan ti kaadda ni Kristo Jesus, maawat ni Pablo ti gunggona nga insagana ti Dios para kenkuana. Dayta a namnamana ket makita iti sasaona ken ni agtutubo a Timoteo: “Manipuden itoy a tiempo sisasaganan maipaay kaniak ti korona ti kinalinteg, nga itdento kaniak ti Apo, ti nalinteg nga ukom, kas maysa a gunggona iti dayta nga aldaw, ngem saan laeng a kaniak, no di ket kasta met kadagidiay amin a nagayat iti pannakaiparangarangna.”​—2 Timoteo 4:8.

Ti Panagungar​—Maysa a Nakaskasdaaw a Kinapudno iti Biblia

Imbilang dagiti immuna a Kristiano ti panagungar a maysa a pasamak a mangrugi kabayatan ti kaadda ni Kristo, ket napapigsa ken naliwliwada gapu iti daytoy nakaskasdaaw a kinapudno iti Biblia. (Mateo 24:3; Juan 5:28, 29; 11:24, 25; 1 Corinto 15:19, 20; 1 Tesalonica 4:13) Simamatalek nga inur-urayda dayta a masanguanan a rag-o, a linaksidda dagiti sursuro nga apostata maipapan iti imortalidad ti kararua.​—Aramid 20:28-30; 2 Timoteo 4:3, 4; 2 Pedro 2:1-3.

Siempre, saan laeng a dagiti Kristiano nga addaan nailangitan a namnama ti mapagungar. (1 Pedro 1:3-5) Namati dagiti patriarka ken dadduma pay nga adipen ti Dios idi ugma iti kabaelan ni Jehova a mangpagungar kadagiti natay ditoy daga. (Job 14:14, 15; Daniel 12:2; Lucas 20:37, 38; Hebreo 11:19, 35) Uray dagiti binilion a tattao kadagiti napalpalabas a siglo a di pulos nakaammo iti Dios addaanda iti gundaway nga agbiag manen iti maysa a naindagaan a paraiso, tangay “addanto panagungar agpadpada dagiti nalinteg ken dagiti nakillo.” (Aramid 24:15; Lucas 23:42, 43) Saan aya a makaparagsak daytoy a namnama?

Imbes nga ipapatina kadatayo a kankanayon lattan ti panagsagsagaba ken ipapatay, iturong ni Jehova ti atensiontayo iti tiempo inton “ti maudi a kabusor, ni patay,” mapukawen iti agnanayon ket ti matalek a sangatauan agbiag nga agnanayon iti maysa a daga a napagbalin a Paraiso. (1 Corinto 15:26; Juan 3:16; 2 Pedro 3:13) Anian a nakaskasdaaw a makitanto dagiti ipatpategtayo a mapagungar! Anian a nasaysayaat daytoy sigurado a namnama ngem ti pattapatta nga imortalidad ti kararua ti tao​—maysa a doktrina a naibatay, saan nga iti Sao ti Dios, no di ket iti Griego a pilosopia! No ibatayyo ti namnamayo iti sigurado a kari ti Dios, makasigurokay met a di agbayag “awanton ni patay”!​—Apocalipsis 21:3-5.

[Ladawan iti panid 31]

Ti panagungar ket maysa a nakaskasdaaw a kinapudno iti Biblia