Kaanonto nga Agpatingga ti Buteng?

MASDAAWKAY kadi a makaammo a ti pudpudno a kinatalged ket nainaig iti maysa a tao a nagbiag 2,000 a tawenen ti napalabas? Tapno maipakita a kasapulan ti ayat, insalaysay ni Jesu-Kristo ti maysa a naisangsangayan a pangngarig: “Maysa a tao ti sumalsalog manipud Jerusalem nga agturong idiay Jerico ket natnag kadagiti mannanakaw, a nanguksob ken nangkabkabil kenkuana, ket napanda, a pinanawanda nga agarup natayen.” Nupay dua nga agdaldaliasat ti di nangikankano iti biktima, maysa a nasingpet a Samaritano ti nangngaasi. Ngem siasino ti mangisakit kadagiti biktima ti krimen itatta? Ania a pannakawayawaya iti buteng ti namnamaentayo?​—Lucas 10:30-37.

Nupay ibagbagada a mamatida iti Dios, adut’ mangipagarup a kasapulan nga ipatungpal ti tao ti linteg ken urnos. Ngem ti kadi nadagdagsen a sentensia wenno ti ad-adu a polis nga addaan dakkel a sueldo ti mamagpatingga iti naranggas a krimen? Talaga kadi a mamatikayo a dagiti ahensia a mangipatpatungpal iti linteg, iti laksid ti napasnek a panangikagumaan a mangipaay iti kinatalged, pukawendanto dagiti bambanag a kas ti panagabuso iti droga, organisado a krimen, ken kinapanglaw? Kaskasdi, ti panagbisin ken pannakawawtayo iti kinalinteg saan a kasapulan a maawanan iti kapapaýan.​—Mateo 5:6.

Kuna ti Salmo 46:1: “Ti Dios isu ti kamang ken bilegtayo, sisisibay unay a saranay iti panagdukot.” Makitatayto a dagitoy a sasao ket saan laeng a napintas a daniw.

Kas ammoyo, inaldaw nga ipadpadamag ti warnakan ti awanan asi a pammapatay kadagiti gerra sibil ken iraraut dagiti terorista. Iti dadduma a paset ti lubong, gagangayen ti panangpapatay kadagiti walang nga agtutubo wenno dagiti testigo. Apay a kasta laengen ti kinaawan pateg ti biag? Nupay mabalin nga adda nadumaduma a makagapu iti kasta a kinaranggas, adda maysa a rason a rumbeng a ditay lipatan.

Sigun iti Sao ti Dios, ti Biblia, “ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes.” (1 Juan 5:19) Kinapudnona, kinuna ni Jesu-Kristo a ni Satanas a Diablo ket saan laeng a maysa a managulbod no di pay ket maysa a “mammapatay.” (Juan 8:44) Iti panangimpluensiana iti sangatauan iti nadumaduma a pamay-an, itantandudo daytoy a mannakabalin nga espiritu a parsua ti ilalanlan ti kinaranggas ita. “Asi pay ti daga ken ti baybay, agsipud ta ti Diablo immulog kadakayo, nga addaan iti dakkel nga unget, yantangay ammona nga ababan ti periodo ti tiempona,” kuna ti Apocalipsis 12:12. Nupay kasta, makaparagsak ta daytoy dakes a sistema masuktanto iti “baro a langlangit ken maysa a baro a daga . . . , ket kadagitoy nga agtaeng ti kinalinteg.”​—2 Pedro 3:13.

Malaksid iti daytoy nakaskasdaaw a namnama a maysa a baro a lubong, ania a tulong ti adda kadatayo ita?

Sakbay nga usigen ti positibo a sungbat dayta, nasayaat no laglagipen nga uray dagiti pudno a Kristiano saanda a makasiguro a masalaknibandanto manipud iti krimen. Dinakamat ni apostol Pablo ti sumagmamano a peggad a personal a nakaipasanguanna. Isut’ naipasango “kadagiti peggad iti karkarayan, kadagiti peggad manipud kadagiti tulisan, kadagiti peggad manipud iti bukod[na] a puli, kadagiti peggad manipud iti nasnasion, kadagiti peggad iti siudad, kadagiti peggad idiay let-ang, kadagiti peggad iti baybay.” (2 Corinto 11:26) Kaskasdi nalasatan ni Pablo dagitoy a peggad. Kasta met itatta; babaen ti panagannad, maitungpaltay latta dagiti rebbengentayo iti normal a pamay-an aginggat’ mabalin. Usigentay ti sumagmamano a banag a makatulong.

No agnanaed ti maysa iti napeggad a sangakaarrubaan, maysa a salaknib ti nasayaat a kababalin, tangay dagiti tattao palpaliiwenda a naimbag dagiti sabsabali. Nupay dagiti mannanakaw agpalplano ken agar-aramidda kadagiti krimen, ibilang ti adu ti bagbagida kas gagangay a tao. Dikay dillawen ti ar-aramidenda, ken dikay ikagumaan nga ammuen no aniat’ ar-aramidenda. Iti kasta, maliklikanyo ti posibilidad a mapagibalesan. Laglagipenyo nga ikagumaan nga ammuen dagiti mannanakaw no siasino ti gimmatang iti baro a banag wenno no siasino ti agbakasion ket iti kasta awandanto iti pagtaenganda, gapuna nga agannadkayo no aniat’ ipalgakyo kadagiti sabsabali.

Nasarakan ti adu a Saksi ni Jehova a ti pakasarsaritaanda kas ministro nangted kadakuada iti naidumduma a salaknib. Masansan nga ipakita dagiti kriminal a raemenda ti kakasta a Kristiano, a di mangidumduma a tumultulong kadagiti tattao iti lugarda. Dagiti Saksi a mismo ket saan a mammapatay wenno mannanakaw, wenno “mannakibiang iti pakaseknan ti sabali a tattao,” ket ngarud saanda a maysa pangta.​—1 Pedro 4:15.

Kinatalged iti Baro a Lubong ti Dios

Pagladingitantayo ti “iyaadu ti kinakillo” nga impadto ni Jesu-Kristo, ngem imbes a maringgoran unay, makapagtalektayo nga asidegen nga ikkaten ti Dios daytoy dakes a sistema. Malaksid iti panangipadtona iti sangalubongan a pannakaikaskasaba daytoy “naimbag a damag ti pagarian,” pinalagipan ni Jesus dagiti pasurotna: “Ti nakapagibtur agingga iti panungpalan isunto ti maisalakan.”​—Mateo 24:12-14.

Makasigurotayo a mapukawto dagidiay manggundaway kadagiti sabsabali, a no dadduma mapakuyogan iti di nakappapati a kinaranggas. Kuna ti Proverbio 22:22, 23: “Dika takawan ti napanglaw gapu ta napanglaw, ken dika met parigaten ti sililiday iti ruangan. Ta ni Jehova a mismo ikanawananto ti biangda, ket rabsutennanto ti biag dagiti mangrabsut kadakuada.” Pukawento ni Jehova dagiti managdakdakes, kas dagiti mannanakaw, mammapatay, ken dagiti nagaramugam iti sekso. Maysa pay, saannanto a baybay-an dagiti biktima ti kakasta a krimen. Ep-epennanto ti lidayda ken naan-anay nga isublinanto ti salun-atda.

Kinapudnona, dagidiay “mangpanaw iti dakes ken agaramid ti naimbag” magun-oddanto ti biag nga agnanayon babaen ti pannakailasatda man iti um-umayen a dakkel a rigat wenno iti pannakapagungar kadagiti natay. “Dagiti nalinteg a mismo tagikuaendanto ti daga, ket agtaengdanto kenkuana nga agnanayon.” (Salmo 37:27-29) Ti kakasta a gunggona ket magun-odto gapu iti daton a subbot ni Jesus. (Juan 3:16) Ngem anianto ngata ti kasasaad ti biag iti naisubli a Paraiso?

Ti biag iti sidong ti Pagarian ti Dios ket pudno a makaay-ayonto. Ipakpakauna ni Jehova: “Ti ilik agnaedto iti natalna a pagyanan ken iti namayengmeng a pagtaengan ken kadagiti natalingenngen a paginanaan.” (Isaias 32:18) Amin dagidiay gumun-od iti biag nga agnanayon nabalbaliwanton ti personalidadda. Awanton ti dakes wenno nakillo, wenno siasinoman nga agbalin a biktima ti kasta a tao. Kuna ni mammadto a Mikias: “Agtugawdanto tunggal maysa a tao iti sirok ti kayona nga ubas ken iti sirok ti kayona nga higos, ket awanto ti mangpabuteng kadakuada.” (Mikias 4:4; Ezequiel 34:28) Anian a naiduma kadagiti napeggad a sangakaarrubaan itatta!

[Kahon iti panid 6]

AGANNADKAYO

Adu a kriminal ti agtartrabaho iti amin-tiempo, a pagbalinenda ti krimen kas maysa a propesion. Mabalin nga agtrabahoda kas grupo a sagdudua wenno saggatlo, uray no maysa laeng ti mangipaturong ti paltog kadakayo. Mapalpaliiw a no ub-ubing ti kriminal, napegpeggad met. Aniat’ aramidenyo no mabiktimakayo?

Agtalinaedkay a natanang tapno saan nga agnerbios ti mannanakaw​—ti kinaawan kapadasanna mabalin nga agresulta iti ipapatayyo. No maysakayo kadagiti Saksi ni Jehova, iyam-ammoyo ti bagiyo a kasta. Nupay kasta, madadaankay koma a mangited iti kayat ti mannanakaw. No ibaybayagyo, kumaro ti peggad. Kalpasanna, no mariknayo a natalged, kiddawenyo nga isublina dagiti papeles a pakailasinan [kadakayo] wenno ti pagpleteyo.

Masansan a diyo mailasin no siasino ti kriminal. Ti sumagmamano a mannanakaw ket adikto ti droga wenno propesional, ti dadduma kayatda laeng ti mangan. Iti aniaman a kasasaad, dikay mangitugot iti dakkel a gatad ti kuarta. Dikay agisuot kadagiti alahas, balitok a singsing, wenno nangina a relo. Magna ken agbiahe a normal, a di mangipakita iti buteng. Saanyo a perrengen dagiti tao a kas ket tay pagatapanyo ida. No adda panagpipinnaltog iti lansangan, agpaklebkayo iti daga; mabalinyo a pampagen ti kawesyo kalpasanna.​—Maysa a dati a polis idiay Rio de Janeiro.

[Ladawan iti panid 5]

Agtalinaedkay a natanang ken itedyo ti kayat ti mannanakaw. No ibaybayagyo, kumaro ti peggad