Agtalinaedkayo iti “Siudad a Pagkamangan” ket Agbiagkayo!

“Rumbeng nga agnaed iti siudad a pagkamangan agingga iti ipapatay ti nangato a padi.”​—NUMEROS 35:28.

1. Siasino ti Manangibales iti dara, ket anianto ti aramidenna iti din mabayag?

NGANNGANIN dumarup ti Manangibales iti dara a dinutokan ni Jehova, ni Jesu-Kristo. Kadua dagiti buyotna nga anghel, agtignayton iti mabiit daytoy Manangibales a maibusor kadagiti amin a nakabasol iti dara a di agbabawi. Wen, agserbinto ni Jesus kas Manangikisap ti Dios iti “dakkel a rigat” a sipapartak nga umas-asideg. (Mateo 24:21, 22; Isaias 26:21) Saanto a malisian ti sangatauan ti bunga ti panagbasolda iti dara.

2. Ania ti kakaisuna a pudpudno a lugar a pagkamangan, ket ania dagiti saludsod a masapul a masungbatan?

² Tapno di madangran, nasken a mapan iti dalan nga agturong iti antitipiko a siudad a pagkamangan ket agtaray a maipaay iti pannakaispal! No maawat iti siudad, ti nagkamang masapul nga agtalinaed sadiay, ta isu laeng dayta ti pudpudno a lugar a pagkamangan. Ngem nalabit isaludsodyo, ‘Talaga kadi a nakabasoltayo iti dara idinto ta kaaduan kadatayo ti pulos a di nakapatay iti asinoman? Apay a ni Jesus ti Manangibales iti dara? Ania ti moderno-aldaw a siudad a pagkamangan? Mabalin kadi ti asinoman a pumanaw iti dayta a sitatalged?’

Talaga Kadi a Nakabasoltayo iti Dara?

3. Ania a paset ti Linteg Mosaiko ti tumulong kadatayo a mangbigbig a nakabasol iti dara ti binilion [a tattao] ditoy daga?

³ Tulongannatay ti maysa a paset ti Linteg Mosaiko a mangbigbig a nakabasol iti dara ti binilion [a tattao] ditoy daga. Impataw ti Dios kadagiti Israelita ti sangsangkamaysa a panagsungbat iti panangibukbok iti dara. No adda masarakanda a bangkay ket awan ti makaammo no siasino ti pimmatay, masapul a rukoden dagiti ukom ti kaadayo dagiti kabangibang a siudad tapno masierto ti kaasitgan a siudad. Tapno maikkat ti basol, dagiti panglakayen iti dayta agparang a nakabasol iti dara a siudad masapul a rungduenda ti tengnged ti maysa a bumaro a baka a saan pay a naipako iti naapres a ginget a di pay naarado. Maaramid daytoy iti imatang dagiti papadi a Levita ‘ta isuda ti pinili ni Jehova a mangrisut kadagiti susik gapu kadagiti naranggas nga aramid.’ Bugguan dagiti panglakayen ti siudad ti imada iti rabaw ti baka sada kunaen: “Dagiti im-imami saanda nga imbuyat daytoy a dara, kasta met a saan a nakita dagiti matami. Pakawanem, O Jehova, ti ilim nga Israel a sinubbotmo, ket dika ipalubos nga agbati iti tengnga ti ilim nga Israel.” (Deuteronomio 21:1-9) Saan a kayat ni Jehova a Dios a matulawan ti daga ti Israel iti dara wenno dagiti umilina a mairaman a manungsungbat iti dara.

4. Aniat’ pakasarsaritaan ti Babilonia a Dakkel no maipanggep iti panagbasol iti dara?

⁴ Wen, ti intero a kagimongan mabalin a nakabasol iti dara. Usigenyo ti nakaro a panagbasol iti dara ti Babilonia a Dakkel, ti sangalubongan nga imperio ti ulbod a relihion. Kinapudnona, isu ket nabartek iti dara dagiti adipen ni Jehova! (Apocalipsis 17:5, 6; 18:24) Ibagbaga dagiti relihion ti Kakristianuan a sursurotenda ti Prinsipe ti Kappia, ngem dagiti gubat, narelihiosuan nga inkisision, ken makapapatay a krusado ti namagbalin kenkuana a nakabasol iti dara iti sanguanan ti Dios. (Isaias 9:6; Jeremias 2:34) Kinapudnona, isu ti kangrunaan a mapabasol iti ipapatay ti riniwriw a tattao kadagiti dua a sangalubongan a gubat iti daytoy a siglo. Gapuna, dagiti pasurot ti ulbod a relihion kasta met dagiti mangsupsuportar ken makiramraman kadagiti gubat ti tao ket nakabasol iti dara iti sanguanan ti Dios.

5. Kasano a ti dadduma a tattao ket kaasping ti nakapatay a di ginagara idiay Israel?

⁵ Ti dadduma a tattao ti makinggapuanan ti ipapatay ti tao, ginagarada man wenno gapu iti kinaawan-annad. Nakipaset dagiti dadduma iti binnunggoy a panangpapatay, a nalabit impapati dagiti papangulo ti relihion a daytoy ket pagayatan ti Dios. Indadanes ken pinapatay met ti dadduma dagiti adipen ti Dios. Nupay kasta, uray pay no ditay inaramid dagita manungsungbattayo iti pannakapukaw ti natauan a biag gapu ta saantay nga ammo idi ti linteg ken pagayatan ti Dios. Mayarigtayo iti nakapatay a di inggagara ‘a nangpapatay iti padana a tao a dina ammo ken saanna a kabusor.’ (Deuteronomio 19:4) Dagiti kasta a tattao rumbeng a dumawatda iti kaasi ti Dios ken agtarayda iti antitipiko a siudad a pagkamangan. Ta no saan, patayento ida ti Manangibales iti dara.

Dagiti Napateg nga Akem ni Jesus

6. Apay a maikuna a ni Jesus ti kaasitgan a kabagian ti sangatauan?

⁶ Idiay Israel, ti kaasitgan a kabagian ti biktima ket isu ti manangibales iti dara. Tapno maibales amin dagidiay napapatay iti daga ken nangnangruna dagiti napapatay nga adipen ni Jehova, ti agdama-aldaw a Manangibales iti dara ket masapul a kabagian ti intero a sangatauan. Inakem ni Jesu-Kristo dayta. Nayanak kas maysa a perpekto a tao. Insuko ni Jesus ti awanan basol a biagna iti ipapatay kas daton a subbot, ket kalpasan ti panagungarna idiay langit, indatagna ti pateg daytoy iti Dios maipuon kadagiti managbasol ken matmatay a kaputotan ni Adan. No kasta, ni Kristo ti nagbalin a Mannubbot ti sangatauan, ti kaasitgan a kabagiantayo​—ti maikari a Manangibales iti dara. (Roma 5:12; 6:23; Hebreo 10:12) Naawagan ni Jesus kas kabsat dagiti napulotan a pasurotna. (Mateo 25:40, 45; Hebreo 2:11-17) Kas nailangitan nga Ari isu ti agbalin nga “Agnanayon nga Ama” dagidiay magunggonaanto iti datonna kas naindagaan nga iturayanna. Dagitoy ti agbiagto nga agnanayon. (Isaias 9:6, 7) Isu a mayanatup la unay a dinutokan ni Jehova daytoy a Kabagian ti sangatauan kas Manangibales iti dara.

7. Kas naindaklan a Nangato a Padi, ania ti aramiden ni Jesus maipaay kadagiti tattao?

⁷ Ni Jesus ket awanan met iti basol, nasubok, mannakipagrikna a Nangato a Padi. (Hebreo 4:15) Iti dayta nga akem, ipakatna ti bileg ti mangabbong-basol a datonna iti sangatauan. Naipasdek dagiti siudad a pagkamangan a “maipaay kadagiti annak ti Israel ken iti ganggannaet ken iti agnanaed iti nagbabaetanda.” (Numeros 35:15) Isu a ti immuna a nangipakatan ti naindaklan a Nangato a Padi iti bileg ti datonna ket isu dagiti napulotan a pasurotna, “dagiti annak ti Israel.” Maipakpakat ita dayta kadagiti ‘ganggannaet’ ken ‘agindeg’ iti antitipiko a siudad a pagkamangan. Mangnamnama dagitoy “sabsabali a karnero” ni Apo Jesu-Kristo nga agbiagda nga agnanayon ditoy daga.​—Juan 10:16; Salmo 37:29, 34.

Ti Siudad a Pagkamangan Itatta

8. Ania ti antitipiko a siudad a pagkamangan?

⁸ Ania ti antitipiko a siudad a pagkamangan? Daytat’ saan a literal a lugar a kas iti Hebron, maysa kadagiti innem a Levitico a siudad a pagkamangan ken pagtaengan ti nangato a padi ti Israel. Ti siudad a pagkamangan ita ket isu ti probision ti Dios a pakasalaknibantayo iti ipapatay gapu iti panangsalungasing iti bilinna maipapan iti kinasagrado ti dara. (Genesis 9:6) Ginagara man wenno saan, tunggal naglabsing iti dayta a bilin masapul a dumawat iti pammakawan ti Dios ken pannakaikkat ti basolna babaen ti pammati iti dara ti Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo. Dagiti napulotan a Kristiano nga addaan iti nailangitan a namnama ken ti “dakkel a bunggoy” nga addaan iti naindagaan a namnama inaprobetsarda dagiti gunggona ti mangabbong-basol a daton ni Jesus ken addada iti antitipiko a siudad a pagkamangan.​—Apocalipsis 7:9, 14; 1 Juan 1:7; 2:1, 2.

9. Kasano a sinalungasing ni Saulo a taga Tarso ti bilin ti Dios maipapan iti dara, ngem kasanona nga impakita nga isu ket nagbalbaliwen?

⁹ Sakbay a nagbalin a Kristiano, sinalungasing ni apostol Pablo ti bilin maipapan iti dara. Kas Saulo iti Tarso, indadanesna dagiti pasurot ni Jesus ken inanamonganna pay ketdi ti pannakapapatayda. “Nupay kasta,” kinuna ni Pablo, “naipakitaanak ti asi, agsipud ta awan pannakaammok idi ken nagtignayak a buyogen ti kinakurang ti pammati.” (1 Timoteo 1:13; Aramid 9:1-19) Nagbabawi ni Saulo, a pinaneknekanna idi agangay babaen ti adu nga aramid a pakakitaan iti pammati. Ngem saan laeng a ti pammati iti subbot ti kasapulan tapno makastrek iti antitipiko a siudad a pagkamangan.

10. Kasanotay a magun-od ti naimbag a konsiensia, ken aniat’ masapul nga aramidentayo tapno mataginayon dayta?

¹⁰ Ti nakapatay a di ginagara makapagtalinaed laeng iti maysa kadagiti siudad a pagkamangan iti Israel no mapaneknekanna a naimbag ti konsiensiana iti imatang ti Dios no maipanggep iti panangibukbok iti dara. Tapno maaddaan iti naimbag a konsiensia, masapul nga alagadentay ti pammati iti daton ni Jesus, pagbabawyan dagiti basoltayo, ken balbaliwan ti kabibiagtayo. Masapul a dumawattayo iti naimbag a konsiensia iti panagdedikar iti Dios iti kararag baeten ken Kristo, nga isimbolotay daytoy babaen ti panagpabautisar iti danum. (1 Pedro 3:20, 21) Daytoy a naimbag a konsiensia palubosannatayo a maaddaan iti nadalus a relasion ken Jehova. Ti kakaisuna a pamay-an tapno mataginayon ti naimbag a konsiensia isu ti panangtungpal kadagiti pagannurotan ti Dios ken panangaramid iti trabaho a naiparebbeng kadatayo iti antitipiko a siudad a pagkamangan, kas kadagiti nagkamang kadagiti nagkauna a siudad a pagkamangan a nagtulnog iti Linteg ken nangaramid kadagiti trabaho a naipaannong kadakuada. Ti kangrunaan a trabaho ti ili ni Jehova itatta isu ti panangiwaragawag iti mensahe ti Pagarian. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Ti panangaramid iti dayta a trabaho tulongannatay nga agbalin a naserbi nga agnaed iti agdama-aldaw a siudad a pagkamangan.

11. Aniat’ masapul a liklikan no kayattay ti agtalinaed a sitatalged iti siudad a pagkamangan itatta?

¹¹ No panawantay ti agdama a siudad a pagkamangan isagsagmaktay ti bagitayo iti pannakadadael, ta din agbayag agtignayton ti Manangibales iti dara maibusor kadagiti amin a nakabasol iti dara. Saan daytoy a panawen ti pannakatiliw iti ruar daytoy makasalaknib a siudad wenno iti napeggad a disso nga asideg iti beddeng ti pagpaaraban. Agtungpaltayo iti ruar ti antitipiko a siudad a pagkamangan no mapukaw ti pammatitayo iti mangabbong-basol a daton ti Nangato a Padi. (Hebreo 2:1; 6:4-6) Saantay met a natalged no sumurottayo kadagiti nailubongan a wagas, agtakder iti igid ti organisasion ni Jehova, wenno sumiasi manipud kadagiti nalinteg a pagalagadan ti nailangitan nga Amatayo.​—1 Corinto 4:4.

Pannakawayawaya iti Siudad a Pagkamangan

12. Kasanot’ kapaut a masapul nga agtalinaed iti antitipiko a siudad a pagkamangan dagiti dati a nakabasol iti dara?

¹² Ti nakapatay a di ginagara iti Israel masapul nga agtalinaed iti siudad a pagkamangan “agingga iti ipapatay ti nangato a padi.” (Numeros 35:28) Isu a kasano kapaut a masapul nga agtalinaed iti antitipiko a siudad a pagkamangan dagiti dati a nakabasol iti dara? Agingga a saandan a kasapulan ti serbisio ti Nangato a Padi, ni Jesu-Kristo. “Kabaelanna met nga isalakan a naan-anay dagidiay umadani iti Dios baeten kenkuana,” kinuna ni Pablo. (Hebreo 7:25) Agingga nga agtultuloy ti aniaman nga epekto ti basol ken ti dati a pannakabasol iti dara, kasapulan ti serbisio ti Nangato a Padi tapno maaddaan dagiti imperpekto a tattao iti nalinteg a takder iti Dios.

13. Siasino dagiti agdama-aldaw nga “annak ti Israel,” ket kasanot’ kapaut a masapul nga agtalinaedda iti “siudad a pagkamangan”?

¹³ Laglagipenyo a dagiti nagkauna a siudad a pagkamangan ket naipasdek a maipaay kadagiti “annak ti Israel,” dagiti ganggannaet, ken dagiti agindeg. “Dagiti annak ti Israel” isu dagiti naespirituan nga Israelita. (Galacia 6:16) Masapul nga agtalinaedda iti antitipiko a siudad a pagkamangan bayat a sibibiagda ditoy daga. Apay? Agsipud ta imperpektoda pay laeng iti lasag ket ngarud kasapulanda ti panangabbong ti nailangitan a Nangato a Padida. Ngem no matay ken mapagungar iti espiritu a biag idiay langit dagitoy a napulotan a Kristiano, saandan a kasapulan ti mangabbong a serbisio ti Nangato a Padi; panawandanton nga agnanayon ti lasag ken basolda iti dara a kakuyog dayta. Para kadagita a napulotan a napagungar, [arigna] natayton ti Nangato a Padi iti mangabbong, makasalaknib a kapasidad.

14. Apay a dagidiay addaan nailangitan a namnama ket masapul nga agtalinaedda ita iti agdama a siudad a pagkamangan?

¹⁴ Adda pay sabali a Nainkasuratan a rason no apay a dagidiay “makipagtawidto ken Kristo” idiay langit ket masapul nga agtalinaedda iti antitipiko a siudad a pagkamangan agingga iti simamatalek a maturpos ti biagda ditoy daga inton matayda. No matayda, isakripisioda ti kinataoda iti agnanayon. (Roma 8:17; Apocalipsis 2:10) Agaplikar laeng ti daton ni Jesus kadagidiay addaan natauan a kasasaad. Gapuna, matay ti Nangato a Padi a maipaay kadagiti paset ti naespirituan nga Israel inton mapagungarda kas espiritu a parparsua nga agnaedto nga agnanayon idiay langit kas “makiraman iti nadibinuan a nakaparsuaan.”​—2 Pedro 1:4.

15. Siasino dagiti moderno-aldaw a ‘ganggannaet’ ken ‘agindeg,’ ket anianto ti aramiden ti naindaklan a Nangato a Padi kadakuada?

¹⁵ Kaanonto a “matay” ti Nangato a Padi no maipanggep kadagiti moderno-aldaw a ‘ganggannaet’ ken ‘agindeg,’ a mangipalubos kadakuada a pumanaw iti antitipiko a siudad a pagkamangan? Dagitoy a kameng ti dakkel a bunggoy saanda a mabalin ti rummuar a dagus iti daytoy a siudad a pagkamangan kalpasan ti dakkel a rigat. Apay a saan? Agsipud ta imperpektodanto pay laeng, managbasol ken kasapulan nga agtalinaedda iti sidong ti pannalaknib ti Nangato a Padi. Babaen ti panangaprobetsarda iti mangabbong a serbisiona bayat ti sangaribu a tawen a kinaari ken kinapadina, maragpatdanto ti natauan a kinaperpekto. Kalpasanna idatagto ida ni Jesus iti Dios maipaay iti maudi, agnanayon a naan-anay a pannubok iti kinatarnawda babaen ti panangibulosna ken ni Satanas ken dagiti demoniona iti apagbiit. Gapu ta malasatanda daytoy a pannubok a buyogen ti nadiosan nga anamong, ideklaranto ida ni Jehova kas nalinteg. Iti kasta, maragpatdanto ti kinanaan-anay ti natauan a kinaperpekto.​—1 Corinto 15:28; Apocalipsis 20:7-10.a

16. Kaanonto a dagiti nakalasat iti dakkel a rigat ket didan kasapulan ti mangabbong a serbisio ti Nangato a Padi?

¹⁶ Gapuna, dagiti makalasat iti dakkel a rigat masapul a taginayonendanto ti naimbag a konsiensia babaen ti panagtalinaed iti antitipiko a siudad a pagkamangan agingga iti ngudo ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo. Kas naperpekto a tattao, saandanton a kasapulan ti mangabbong a serbisio ti Nangato a Padi ket mawayawayaandanton iti pannalaknibna. Matayton ni Jesus kadakuada kas Nangato a Padi, ta saanton a kasapulan nga agtignay a maipuon kadakuada babaen ti mangdalus a dara ti datonna. Iti dayta a tiempo panawandanton ti antitipiko a siudad a pagkamangan.

17. Apay a saanto a kasapulan a sumrek iti antitipiko a siudad a pagkamangan ken agtalinaed sadiay dagiti mapagungar bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Kristo?

¹⁷ Masapul kadi a dagiti napagungar bayat ti Sangaribu a Tawen a Panagturay ni Jesus ket sumrekda iti antitipiko a siudad a pagkamangan ken agtalinaedda sadiay agingga iti ipapatay ti nangato a padi? Saan, agsipud ta iti ipapatayda nabayadandan ti supapak ti kinamanagbasolda. (Roma 6:7; Hebreo 9:27) Nupay kasta, tulonganto ida ti Nangato a Padi a makagteng iti kinaperpekto. No sibaballigi a malasatanda ti maudi a pannubok kalpasan ti Milenio, ideklaranto met ida ti Dios a nalinteg a maikari nga agbiag nga agnanayon ditoy daga. Siempre, ti di panangannurot kadagiti pagalagadan ti Dios mangyegto iti mangkondenar a pannakaukom ken pannakadadael iti asinoman a tao a di makalasat iti maudi a pannubok kas manangsalimetmet iti kinatarnaw.

18. Maipapan iti kinaari ken kinapadi ni Jesus, anianto ti agtalinaed iti sangatauan iti agnanayon?

¹⁸ Natay dagiti nangato a padi nga Israelita idi kamaudiananna. Ngem ni Jesus “nagbalin a nangato a padi iti agnanayon maitunos iti kasasaad ni Melquisedec.” (Hebreo 6:19, 20; 7:3) Isu a ti panagpatingga ti akem ni Jesus kas mangibabaet a Nangato a Padi iti sangatauan dina pagpatinggaen ti biagna. Dagiti nasayaat nga epekto ti serbisiona kas Ari ken Nangato a Padi agtalinaedto iti sangatauan iti agnanayon, ket dagiti tattao agnanayonto a bigbigenda ti utangda a naimbag a nakem kenkuana gapu iti panagserbina kadagitoy a kapasidad. Maysa pay, iti agnanayon, ni Jesus ti mangidaulonto iti nadalus a panagdaydayaw ken Jehova.​—Filipos 2:5-11.

Napapateg a Leksion Para Kadatayo

19. Aniat’ masursurotayo maipanggep iti gura ken ayat manipud iti probision kadagiti siudad a pagkamangan?

¹⁹ Makaadaltay iti nagduduma a leksion iti probision maipapan kadagiti siudad a pagkamangan. Kas pagarigan, awan ti mapalubosan nga agnaed iti siudad a pagkamangan a mananggudas nga addaan gura a makapatay iti biktimana. (Numeros 35:20, 21) Gapuna, kasano koma nga ipalubos ti asinoman iti antitipiko a siudad a pagkamangan a tumaud iti pusona ti pananggura iti maysa a kabsat? “Tunggal maysa a manggura iti kabsatna mananggudas,” insurat ni apostol Juan, “ket ammoyo nga awan ti mananggudas nga agtalinaed kenkuana ti biag nga agnanayon.” Gapuna “itultuloytayo koma nga ayaten ti maysa ken maysa, agsipud ta ti ayat naggapu iti Dios.”​—1 Juan 3:15; 4:7.

20. Tapno masalakniban manipud iti Manangibales iti dara, aniat’ masapul nga aramiden dagidiay adda iti antitipiko a siudad a pagkamangan?

²⁰ Tapno masalakniban manipud iti manangibales iti dara, dagiti nakapatay a di ginagara masapul nga agtalinaedda iti siudad a pagkamangan ken saanda a lumbes iti pagpastoran daytoy. Dagidiay ngay met addan iti uneg ti antitipiko a siudad a pagkamangan? Tapno masalakniban ida manipud iti naindaklan a Manangibales iti dara, masapul a saanda a panawan ti siudad. Kinapudnona, kasapulan nga adaywanda dagiti pakaallukoyan a mapan iti pingir ti pagpastoran, no ar-arigen. Masapul nga agannadda tapno saan a tumanor iti pusoda ti ayat iti lubong ni Satanas. Mabalin a kalikaguman daytoy ti kararag ken panagregget, ngem agpannuray ti biagda iti dayta.​—1 Juan 2:15-17; 5:19.

21. Ania a makagunggona a trabaho ti ar-aramiden dagidiay addan iti agdama a siudad a pagkamangan?

²¹ Dagiti nakapatay a di ginagara nga adda kadagiti nagkauna a siudad a pagkamangan masapul a nabungada a trabahador. Kasta met, dagiti napulotan nga “annak ti Israel” nangipasdekda iti nasayaat nga ulidan kas managani ken manangiwaragawag iti Pagarian. (Mateo 9:37, 38; Marcos 13:10) Kas ‘ganggannaet’ ken ‘agindeg’ iti siudad a pagkamangan itatta, dagiti Kristiano nga addaan iti naindagaan a namnama ti naaddaan iti pribilehio a mangaramid iti daytoy makaispal-biag a trabaho a kaduada dagiti napulotan nga adda pay laeng ditoy daga. Ket anian a makagunggona a trabaho daytoy! Dagidiay simamatalek nga agtartrabaho iti antitipiko a siudad a pagkamangan malisiandanto ti agnanayon nga ipapatay iti ima ti Manangibales iti dara. Imbes ketdi, makagun-oddanto kadagiti agnanayon a gunggona manipud iti serbisiona kas naindaklan a Nangato a Padi ti Dios. Agtalinaedkayto kadi iti siudad a pagkamangan ket agbiag iti agnanayon?

[Footnote]

Kasanoyo a Sungbatan?

◻ Apay a maikuna a nakabasol iti dara ti binilion [a tattao] ditoy daga?

◻ Aniada nga akem ti tungtungpalen ni Jesu-Kristo maipanggep iti sangatauan?

◻ Ania ti antitipiko a siudad a pagkamangan, ken kasano a makastrek ti maysa iti dayta?

◻ Kaanonto a mawayawayaan dagiti tattao iti antitipiko a siudad a pagkamangan?

◻ Aniada a napateg a leksion ti masursurotayo manipud iti probision kadagiti siudad a pagkamangan?

[Ladawan iti panid 16]

Ammoyo kadi no ania dagiti napateg nga akem ni Jesu-Kristo?