Dadakkel a Pamilia a Nagkaykaysa nga Agserserbi iti Dios
“Dagiti annak isuda ti pagpatawid ni Jehova,” insurat ti salmista. “Ti bunga ti tian isu ti panggunggonana. Kas kadagiti pana iti ima ti nabileg a lalaki, kasta dagiti annak ti agkabannuagan. Nagasat [“naragsak,”] ti tao a ti tagubanna napno kadakuada.”—SALMO 127:3-5.
WEN, mabalin a bendision manipud ken Jehova dagiti annak. Ket no kasano a ti pumapana maragsakan ta ammona nga ibiat dagiti pana nga adda iti tagubanna, maragsakan met dagiti nagannak no maiturongda dagiti annakda iti dana nga agturong iti biag nga agnanayon.—Mateo 7:14.
Idi un-unana, kadawyan iti ili ti Dios dagiti pamilia a ‘ti tagubanda napno’ kadagiti annak. Kas pagarigan, iladawanyo iti panunotyo dagiti tawen ti pannakakautiboda idiay Egipto: “Dagiti annak ni Israel immaduda, ket wimmadwadda iti kasta unay, ket nabungada ket nagbalinda a naglablabes iti pannakabalin; ket ti daga napusek kadakuada.” (Exodo 1:7) Ti panamagdilig iti bilang dagiti Israelita a simrek idiay Egipto kadagidiay rimmuar sadiay iparipiripna a gagangay laeng a kadakkel ti pamilia nga addaan sangapulo nga annak!
Idi agangay, dimmakkel ni Jesus iti pamilia a mabalin a dakkel iti panangipagarup dagiti adu ita. Ni Jesus ti inauna, ngem adda uppat pay a lallaki ken sumagmamano a babbai nga annak da Jose ken Maria. (Mateo 13:54-56) Iti panagawidda manipud Jerusalem, saan nga ammo da Maria ken Jose nga awan ni Jesus iti grupoda. Ipasimudaag daytoy a nagadu ti annakda.—Lucas 2:42-46.
Dadakkel a Pamilia iti Kaaldawantayo
Adu a Kristiano ita ti mangikeddeng iti kadakkel ti pamiliada maigapu iti kasasaad ti panagbiag, naespirituan, sosial ken dadduma pay a rason. Nupay kasta, kadawyan latta ti dadakkel a sangakabbalayan iti adu a kagimongan. Sigun iti The State of the World’s Children 1997, ti rehion a kaaduan ti bilang ti panaganak ket iti abagatan ti Sahara iti Africa. Innem ti mayanak ti kaaduan a babbai sadiay.
Para kadagiti dadakkel ti pamiliana a Kristiano a nagannak, saan a nalaka ti mangpadakkel kadagiti annak a mangipateg ken Jehova, ngem adu ti sibaballigi a nangaramid iti kasta. Ti balligi agpannuray iti panagkaykaysa ti pamilia iti nasin-aw a panagdaydayaw. Agaplikar met kadagiti Kristiano a pamilia itatta dagiti sasao ni apostol Pablo iti kongregasion sadi Corinto. Kinunana: “Ita bagbagaankayo, kakabsat, . . . a rebbeng nga agsaokayo amin a sangsangkatunos, ket awan koma dagiti panaglalasin kadakayo, no di ket naan-anay nga agkaykaysakayo koma iti isu met laeng a panunot ken iti isu met laeng a wagas ti panagpampanunot.” (1 Corinto 1:10) Kasano a maragpat ti kasta a panagkaykaysa?
Rumbeng a Naespirituan a Tattao Dagiti Nagannak
Ti maysa a napateg a banag isu daytoy: masapul a naan-anay ti debosion dagiti nagannak iti Dios. Usigenyo ti kinuna ni Moises kadagiti Israelita: “Denggem, O Israel: ni Jehova a Diostayo isu ti maymaysa a Jehova; ket sika ayatemto ni Jehova a Diosmo iti isuamin a pusom, ken iti isuamin a kabaelam. Ket dagitoy a sasao nga ibilinko kenka iti daytoy nga aldaw, agyandanto ita pusom; ket isuromto a siaagawa dagitoy kadagiti annakmo, ket dagitoy ti sasawem kadakuada no situtugawka iti balaymo, ken no magmagnaka iti dalan, ken no agiddaka, ken no bumangonka.”—Deuteronomio 6:4-7.
Imutektekanyo ta impaganetget ni Moises a dagiti bilin ti Dios rumbeng nga ‘agyanda iti puso’ dagiti nagannak. Babaen laeng iti dayta a makaiburay a regular dagiti nagannak iti naespirituan a pannursuro kadagiti annakda. Kinapudnona, no dagiti nagannak nabilegda iti naespirituan, magagaranda a mangitukit ti naespirituan a bambanag kadagiti annakda.
Tapno agbalin ti maysa a tao a naespirituan ken ipategna ni Jehova iti amin a pusona, nasken a regular a basaen, mennamennaen, ken iyaplikarna ti Sao ti Dios. Kinuna ti salmista a ti tao a pagragsakanna ti linteg ni Jehova ken mangbasa iti daytoy iti “aldaw ken rabii, . . . kaslanto iti maysa a kayo a naimula iti sibay dagiti ay-ayus ti danum, nga ipaltuadna ti bungana iti karbenganna, a ti bulongna met saan a malaylay; ket isuamin nga aramidna rumang-ayto.”—Salmo 1:2, 3.
No kasano a ti kayo a naynay a masibsibugan agpaltuadto iti nasayaat a bunga, kasta met a dagiti pamilia a matartaraonan iti naespirituan agpataudda kadagiti nadiosan a bunga, a pakaidayawan ni Jehova. Mapagwadan iti daytoy ti pamilia ni Uwadiegwu nga agnanaed idiay Makinlaud nga Africa. Nupay walo ti annak da Uwadiegwu ken ni baketna, agpadada nga agserserbi kas regular pioneer, wenno amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova. Kunana: “Minantener ti pamiliami ti regular a sangapamiliaan a panagadal iti Biblia iti nasurok a 20 a tawenen. Insuromi ti Sao ti Dios kadagiti ubbing sipud pay idi maladagada, saan laeng nga iti panagadalmi a sangapamiliaan no di ket uray iti ministerio ken iti dadduma pay a gundaway. Manangiwaragawag iti naimbag a damag ti Pagarian amin nga annakmi, malaksid iti innem ti tawenna a buridek a saan pay a nabautisaran.”
Panagtitinnulong
“Gapu iti kinasirib mapatakder ti balay [“sangakabbalayan,” NW],” kuna ti Biblia. (Proverbio 24:3) Iti uneg ti pamilia, patauden ti kasta a kinasirib ti panagtitinnulong. Ti ama ti “kapitan” ti pamilia; isu ti dinutokan ti Dios nga ulo ti sangakabbalayan. (1 Corinto 11:3) Impaganetget ni napaltiingan nga apostol Pablo ti kinaserioso ti rebbengen ti ulo ti pamilia idi insuratna ti kastoy: “No ti asinoman dina taraonan dagidiay bukodna [iti material ken naespirituan a pamay-an], ken nangnangruna kadagidiay kameng ti sangakabbalayanna, pinaglikudanna ti pammati ket isu dakdakes ngem ti tao nga awanan pammati.”—1 Timoteo 5:8.
Maitunos iti daytoy a balakad ti Sao ti Dios, masapul nga asikasuen dagiti Kristiano nga assawa a lallaki ti espiritualidad ti assawada. No mapadagsenan dagiti assawa a babbai kadagiti trabaho iti pagtaengan, maapektaran ti espiritualidadda. Iti maysa a pagilian ti Africa, inreklamo ti kababautisar a Kristiano kadagiti panglakayen iti kongregsionna a kasla iyaleng-aleng ni baketna dagiti naespirituan a bambanag. Insingasing dagiti panglakayen a kasapulan ni baketna ti praktikal a tulong. Inrugina ngarud a tinulongan ni baketna kadagiti trabaho iti pagtaenganda. Inwayaanna met a tinulongan ni baketna a mangpasayaat iti panagbasana ken mangparang-ay iti pannakaammona iti Biblia. Nagsayaat ti panagrang-ayna, ket ita, agkaykaysan ti intero a pamilia nga agserserbi iti Dios.
Rumbeng met a maseknan dagiti amma iti espiritualidad dagiti annakda. Kuna ni Pablo: “Dakayo, nga amma, dikay rurruroden dagiti annakyo, no di ket itultuloyyo a padakkelen ida iti disiplina ken panangiturong-panunot ni Jehova.” (Efeso 6:4) No ipangag dagiti nagannak ti pammagbaga a saanda a ruroden kadagiti annakda, kasta met ti bilin a sanayenda ida, marikna dagiti ubbing a paset ida ti pamilia. Kas resultana, nalabit agbibinnulig ken agpipinnaregta dagiti ubbing a mangragpat kadagiti naespirituan a kalat.
Ti panagtitinnulong ramanenna ti panangipabaklay kadagiti naespirituan a rebbengen kadagiti ubbing no nakasaganadan kadagitoy. Agriing iti parbangon ti maysa a Kristiano a panglakayen, nga ama ti 11 nga annak, ket iyadalanna ti sumagmamano kadakuada sakbay a mapan agtrabaho. Kalpasan ti bautismo dagiti in-inauna nga annakna, agsisinnublatda a mangtulong kadagiti addida, a pakairamanan ti pannakipasetda a mangisuro iti Biblia kadakuada. Imatmatonan ida ti ama, a komkomendaranna ti panagreggetda. Innem kadagiti annakna ti bautisadon, ket ikagkagumaan met dagiti dadduma a maragpat dayta.
Nasayaat a Komunikasion, Agpapada a Kalat
Nesesita kadagiti nagkaykaysa a pamilia ti naayat a komunikasion ken ti agpapada a naespirituan a kalat. Ni Gordon, maysa a Kristiano a panglakayen nga agnanaed idiay Nigeria, ket addaan pito nga annak. Agtawen iti 11 ti buridek; 27 ti inauna. Innem kadakuada ti payunir, kas kadagiti dadakkelda. Ti buridek, a nabautisaran itay nabiit, ket regular a makipaspaset iti trabaho a panagaramid-adalan a kadua ti pamilia. Ministerial nga adipen iti kongregasion ti dua a babbarona.
Inyadalan a mismo ni Gordon iti Biblia ti tunggal maysa kadagiti annakna. Malaksid iti dayta, addaan ti pamilia iti komprehensibo a programa a panagadal iti Biblia. Binigat nga agtitiponda a mangusig iti teksto ti Biblia sada agsagana maipaay kadagiti gimong iti kongregasion.
Ti maysa kadagiti kalat a naituding iti tunggal miembro ti pamilia isu ti panangbasa iti amin nga artikulo dagiti magasin a Pagwanawanan ken Agriingkayo! Iti nabiit pay, innayonda iti rutinada ti inaldaw a panagbasada iti Biblia. Babaen ti panagsasaritada maipapan iti nabasada, makapagpipinnaregta dagiti kameng ti pamilia a mangitultuloy iti kasta nga ugali.
Nagsayaat unay ti pannakaipasdek ti linawas a sangapamiliaan a panagadal iti Biblia ta awan ti masapul a mapalagipan—segseggaanda amin dayta. Kadagiti naglabas a tawen, nadumaduma ti suheto nga adalenda, ti pamay-an ken kapaut ti panagadal ti pamiliada, depende iti edad ken kasapulan dagiti ubbing. Simminged ti pamilia kadagiti sabsabali pay a matalek nga adipen ti Dios, ket nagimbagan dagiti ubbing daytoy.
Kas pamilia, agkakaduada a mangaramid kadagiti bambanag ken nangyurnosda iti panawen nga aglinglingay. Magusgustuanda ti maminsan iti kada lawas a “rabii maipaay iti pamilia,” a maaramid dagiti quiz, nadalus a panagpakpakatawa, panagpiano, panagistoria, ken dadduma pay a pagpalpaliwaan. Sagpaminsan, mapanda iti igid ti baybay ken dadduma pay a makapainteres a luglugar.
Panagpannuray ken Jehova
Awan kadagiti nadakamat iti ngato ti mangkissay iti kinarigat ti agpamilia nga aduan annak. “Nagdakkel a karit ti agbalin a nasayaat nga ama ti walo nga annak,” kinuna ti maysa a Kristiano. “Kasapulan ti nawadwad a material ken naespirituan a taraon tapno masustinerda; masapul nga igaedko ti mangged tapno makabirokak iti umdas a kuarta a pangsuportar kadakuada. Agtutubon dagiti in-inauna nga annakko, ket ages-eskuelada aminen a walo. Ammok a napateg ti naespirituan a panangsanay, ngem nabangad ken nasukir ti dadduma kadagiti annakko. Pagleddaangendak, ngem ammok a no dadduma makaaramidak kadagiti banag a mangpaladingit iti puso ni Jehova, ngem pakawanennak. Ngarud, masapul nga itultuloyko a siaanus nga ilinteg dagiti annakko agingga nga agnakemda.
“Ikagkagumaanak a tuladen ti ulidan ni Jehova a mangan-anus kadatayo, gapu ta kayatna nga agbabawi amin a tao. Iyad-adalak ti pamiliak, ket dadduma kadagiti annakko ti agtarigagayen a mabautisaran. Bassit ti maaramidak, isu a saanak nga agpannuray iti bukodko a pigsa tapno magun-od ti nasayaat a resulta. Ikagkagumaanak ti agbalin a nasingsinged ken Jehova babaen ti kararag ken panangyaplikar iti kuna ti proverbio: ‘Agtalekka ken Jehova iti amin a pusom, ket dika agtalged iti pannakaawatmo met laeng: kadagiti amin a dalanmo isu ti bigbigem, ket isu iturongnanto dagiti desdesmo.’ Tulongannak ni Jehova a mangsanay kadagiti annakko.”—Proverbio 3:5, 6.
Saankayo a Sumuksuko!
No dadduma, ti panangsanay kadagiti ubbing ket kasla saan a maap-apresiar, ngem dikay pulos sumuksuko! Itultuloyyo nga aramiden dayta! No saan a subadan wenno apresiaren dagiti annakyo ti ar-aramidenyo ita, nalabit itinto masakbayan. Kasapulan ti ubing ti panawen nga agmataengan tapno maiparangarangna dagiti bunga ti espiritu kas maysa a Kristiano.—Galacia 5: 22, 23.
Ni Monica, nga agnanaed sadi Kenya, ket maysa iti sangapulo nga annak. Kunana: “Insuro kadakami dagiti dadakkelko ti kinapudno ti Biblia manipud kinamaladagami. Linawas nga iyadal kadakami ni Tatang dagiti Nakristianuan a publikasion. Gapu iti panggedanna, saan a maymaysa ti aldaw a panagadalmi. No dadduma, iti panagawidna nga aggapu iti pagtrabahuanna, madanonannakami nga agay-ay-ayam iti ruar. Ibagana nga iti lima a minuto addakami aminen iti uneg tapno agadal iti Biblia. Kalpasan ti panagadalmi iti Biblia, maiparegta nga agsaludsodkami wenno pagsasaritaanmi ti aniaman a parikut.
“Siniguradona a dagiti nadiosan nga annak ti kalanglangenmi. Regular a mapmapan ni Tatang iti eskuelaanmi tapno agimtuod kadagiti mannursuro maipapan iti konduktami. Iti maysa kadagiti panagbisitana, nadamagna a nakiriri dagiti tallo a manongko kadagiti dadduma a lallaki ket no dadduma, nasabrakda. Dinisiplina ida ni Tatang gapu iti di umiso a konduktada, ngem inwayaanna met nga inlawlawag manipud iti Kasuratan no apay a kasapulan nga agtignayda iti nadiosan a wagas.
“Impakita kadakami dagiti dadakkelmi dagiti pagimbagan ti itatabuno kadagiti gimong babaen ti nasaksakbay a panagsaganami kas sangapamiliaan kadagiti maadal iti gimong. Sinanaydakami nga agbalin a ministro babaen ti panagensayo idiay pagtaenganmi. Manipud kinamaladaga, kimmuykuyogkami kadagiti nagannak kadakami iti tay-ak ti pangasabaan.
“Iti agdama, special pioneer ti dua a manongko, regular pioneer ti maysa a manangko, ken naregta a Saksi ti sabali pay a kabsatko a babai a kasado ken addaanen pamilia. Bautisado nga agibumbunannag ti dua nga addik a babbai nga agtawen iti 18 ken 16. Masansanay met dagiti dua a lallaki nga addik. Tallo a tawenen nga agserserbiak iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Kenya. Patpatgek ken apresiarek dagiti dadakkelko gapu ta naespirituan ti panagpampanunotda; nangipakitada iti nagsayaat nga ulidan kadakami.”
Kasanoman kaadu dagiti annakyo, dikay pulos sumuksuko a tumulong kadakuada a magna iti dana nga agturong iti biag nga agnanayon. Bayat a bembendisionan ni Jehova ti panagreggetyo, maikunayonto ti kinuna ni apostol Juan maipapan kadagiti naespirituan nga annakna: “Awanen ti adda kaniak a dakdakkel pay a pakaigapuan ti kinamanagyaman ngem kadagitoy a bambanag, a mangngegko koma a dagiti annakko agtultuloyda a magmagna iti kinapudno.”—3 Juan 4.