Dagiti Saludsod Manipud Kadagiti Agbasbasa
Tangay ti operasion para iti isterilisasion, no kiddawen, ket makuna itan a di permanente (reversible), mabalin kadi a pilien dayta ti Kristiano kas pangtiped iti panagsikog?
Nagbalinen ti isterilisasion a kalatakan a pamuspusan iti panagplano ti pamilia. Kasla ibasar dagiti kaaduan ti pannakaakseptar dayta babaen ti sosial ken edukasional a nalikudan, agraman dagiti narelihiosuan a panangmatmat. No kadagiti Saksi ni Jehova, agpannuray dayta iti narelihiosuan a sursuroda, ta pumada iti salmista ti tarigagayda: “Isurom kaniak ti dalanmo, O Jehova; ket iturongnak iti nabatad a dana.” (Salmo 27:11) Ania ti saklawen ti proseso ti isterilisasion?
Vasectomy ti awag iti isterilisasion ti lalaki a pangtiped iti panagsikog. Maguped ti dua nga urat (cord) wenno kasla sinulid a pagayusan dagiti semilia manipud iti ukel-ukel sa mapunitan. Nadumaduma ti medikal a panangtamingda iti daytoy, ngem ti panggep isut’ panangtiped iti panagayus ti semilia manipud iti ukel-ukel. Tubal ligation ti awag iti isterilisasion ti babai. Masansan a maaramid daytoy babaen ti panangguped ken panangsiglot (wenno, panangsiram) kadagiti Fallopian tube, nga isut’ pagnaan dagiti itlog manipud obario a mapan iti matris.
Nabayag idin nga imbagada a permanente dagitoy nga addang—a din mabalin a maisubli kalpasan ti isterilisasion. Ngem nagpa-opera manen dagiti dadduma, gapu ta nagbalbaliw ti panunotda wenno gapu ta rimsua dagiti kabbaro a sirkumstansia, tapno maisubli ti impa-vasectomy wenno tubal ligation-da. Gapu iti pannakapartuat dagiti naisangsangayan nga instrumento ken ti microsurgery, nabalballigin ti pamuspusanda a mangisubli. Masansan a mabasa a kadagiti napili a pasiente, mabalin a 50 agingga iti 70 a porsiento ti naballigi a pannakaisubli babaen ti panangisilpoda kadagiti ungto dagiti babassit nga urat. Kunada nga 60 agingga iti 80 a porsiento ti balligida kadagiti babbai a nangibabawi iti tubal ligation. Mamati dagiti dadduma a nakadamag iti daytoy a saanen a mamatmatan kas permanente ti isterilisasion. Mabalin a patiendan a ti vasectomy ken tubal ligation ket mamatmatan a kas met la kadagiti kontraseptibo a pildoras, condom, ken diaphragm—dagiti metodo a mabalin nga isardeng no tarigagayan ti panagsikog. Kaskasdi, masapul nga utoben a siaannad ti dadduma nga aspeto.
Maysa, adda dagiti banag nga apektaranda unay ti namnama a maisubli ti dati kas ti kawadwad ti pannakararit dagiti urat idi naaramid ti operasion, ti kawadwad ti nakissay wenno nasiraman nga urat, ti kabayagnan nanipud idi operasion, ket no iti kaso ti vasectomy, no rimsua dagiti antibody a kakontra dagiti semilia ti lalaki. Sa dikay met liplipatan a saan nga amin a lugar ket addaan kadagiti pasilidad para iti microsurgery, wenno nalabit nakanginngina ti magastos. No kasta, mabalin a saan a posible ti operasion kadagidiay desperado unay a maisubli ti dati a kasasaadda. Pinal daytan a kasasaad kadakuada.a No kasta, dagiti nadakamat itayen a porsiento ti pannakaisubli ket iti kinapudnona teoretikal laeng, saan ket a mapagtalkan a promedio.
Adda dagiti prueba a mangpaneknek kadagiti pudno a pasamak. Inkomento ti maysa nga artikulo a naipablaak idiay Estados Unidos maipapan iti panangisilpo iti naguped nga urat a kalpasan ti $12,000 nga operasion, “63 a porsiento laeng kadagiti pasiente ti makabael nga agputot.” Maysa pay, “innem a porsiento [laeng] a lallaki a nagpa-vasectomy ti nagkalikagum nga agpaisubli inton agangay.” Sigun iti surbey idiay Alemania maipapan iti Sentral a Europa, 3 a porsiento a lallaki a nagngayangay iti isterilisasion ti nagtarigagay nga agpaisubli kalpasanna. Uray pay no kagudua kadagita ti agballigi, kaipapananna a ti panagpa-vasectomy ket permanente nga isterilisasion kadagiti 98.5 a porsiento. Ket nangatngato pay ti porsientona kadagiti daga a manmano wenno awanan kadagiti microsurgeon.
Gapuna, saan a realistiko a tagtagilag-anen ti isterilisasion ti lalaki wenno babai, a kunam no temporario dayta a pangtiped iti sikog. Ket para iti napasnek a Kristiano, adda pay dadduma nga aspeto nga usigenna.
Nasken a punto nga utoben a ti pannakabalin nga agpaadu ket sagut ti Namarsua kadatayo. Nairaman iti orihinal a panggepna ti panagpaadu dagiti perpekto a tattao, a ‘mangpunno iti daga ken mangituray iti dayta.’ (Genesis 1:28) Kalpasan a nangibati ti Layus iti walo laeng a tao, inulit ti Dios dagita a pamunganayan nga instruksion. (Genesis 9:1) Saan nga inulit ti Dios dayta a bilin iti nasion ti Israel, ngem minatmatan dagiti Israelita a makaay-ayo unay ti maaddaan annak.—1 Samuel 1:1-11; Salmo 128:3.
Naglaon ti Linteg ti Dios iti Israel kadagiti pangripiripan iti panangipategna iti pannakabalin ti tao nga agpaadu. Kas pagarigan, no matay ti kasado sakbay a makaputot iti anak a lalaki a mangituloy iti kaputotanna, masapul a ti kabsatna ti mangputot iti anak babaen ti panangasawana iti ipagna. (Deuteronomio 25:5) Napatpateg pay ti linteg maipapan iti babai nga ikanawana ni lakayna no adda kakabilna. No gammatan ti babai ti mabagbagi ti kalaban ni lakayna, masapul a maputed ti ima ti babai; imutektekanyo ta saan a kinalikaguman ti Dios a madangran ti mabagbagi ti babai wenno ni lakayna a kas koma iti mata-iti-mata. (Deuteronomio 25:11, 12) Nalawag a patanoren daytoy a linteg ti panangraem kadagiti mabagbagi; saan koma a madadael dagitoy nga awan gapgapuna.b
Ammotayo nga awan dagiti Kristiano iti sidong ti Linteg ti Israel, iti kasta saanda a sakup ti bilin iti Deuteronomio 25:11, 12. Saan nga imbilin wenno imparipirip ni Jesus a mangasawa koma dagiti adalanna ket agpaaduda kadagiti annak a kabaelanda, banag nga inusig dagiti adu a pagassawaan no adda maikeddeng nga usarenda a metodo ti panangtiped iti sikog. (Mateo 19:10-12) Indagadag ni apostol Pablo kadagiti narasuk nga ‘ub-ubbing a balo a makiasawada ken agipasngayda iti annak.’ (1 Timoteo 5:11-14) Saanna a dinakamat ti permanente a panagpaisterilisasion dagiti Kristiano—a siboboluntario nga isakripisioda ti potensialda nga agputot ken agpasngay.
Nasayaat no tingitingen dagiti Kristiano ti kakasta a pangripiripan a napateg iti Dios ti abilidad a panagpaadu. Ikeddeng ti kada pagassawaan no agaramatda ken no kaano nga agaramatda kadagiti maitutop a metodo ti panagplano ti pamilia. Wen, nadagdagsen pay ti aramidenda a pangngeddeng no pinasingkedan dagiti doktor a grabe a medikal a risgo ti pakaipasanguan ti ina wenno ti anak, agraman ti posibilidad ti ipapatay, no iti masanguanan a panagsikog. Dagiti dadduma nga adda iti kasta a situasion napilitanda a nagpaisterilisasion a kas nadakamat itay tapno masiguradoda nga awan mabukel a sikog a mamagpeligro iti biag ti ina (a nalabit addaanen iti dadduma pay nga annak) wenno iti ubing a nalabit maipasngayto nga agpeligro ti biagna.
Ngem dagiti Kristiano nga awan met ti kasta a sarsarangtenda a karkarna ken naidumduma a risgo sigurado a kayatda nga usaren ti ‘nasimbeng a panunot’ ket tubayenda ti pampanunot ken ar-aramidda sigun iti panangipateg ti Dios iti pannakabalin nga agpaadu. (1 Timoteo 3:2; Tito 1:8; 2:2, 5-8) Iparangarang daytoy ti nataengan a kinasensitibo kadagiti iparipirip ti Kasuratan. Kaskasdi, kasanon no aglatak a ti maysa a Kristiano sidadarasudos a dina inkabilangan dagiti panangtingiting ti Dios? Saanto ngata a pagduaduaan dagiti dadduma no mapagulidanan wenno saan, no ituntunosna met la iti Biblia dagiti desisionna wenno saan? Siempre, ti kasta a makariribuk a pakababalawan ti maysa apektaranna ti kualipikasion ti maysa a ministro para kadagiti naisangsangayan a pribilehio iti serbisio, numan pay saan a kasta ti kaso no ti maysa ket nagpaopera gapu ta ignorante iti dayta.—1 Timoteo 3:7.
a “Agarup 40 a porsiento ti balligi dagiti operasion a mangisilpo iti [vas deferens], ket adda ebidensia a mabalin a nabalballiginto no adda dagiti rimmang-ay a microsurgical a teknik. Nupay kasta, maibilang koma a permanente ti isterilisasion babaen ti vasectomy.” (Encyclopædia Britannica) “Maibilang koma ti isterilisasion a kas permanente nga operasion. Uray pay no aniat’ nadamdamag ti pasiente maipapan iti pannakaisubli, nangina ti reanastomosis wenno ti panangisilpo iti naguped nga urat babaen ti operasion, ket saan a garantisado nga agballigi. Kadagiti babbai nga agpaopera tapno maisubli ti dati, nakaro ti risgona a mapasamak ti ectopic pregnancy.”—Contemporary OB/GYN, Hunio 1998.
b Ti maysa pay a linteg nga agparang nga adda pakainaiganna kunaenna a ti lalaki a napalalo a nadangran dagiti mabagbagina saan a makastrek iti gimong ti Dios. (Deuteronomio 23:1) Nupay kasta, kuna ti Insight on the Scriptures a daytoy ket nabatad a “nainaig iti inggagara a panagpakapon para iti imoral a panggep, kas iti homoseksualidad.” No kasta, saan a tuktukoyen dayta a linteg ti panagpakapon wenno ti katupag ti panagtiped iti sikog. Kuna pay ti Insight: “Makaliwliwa nga impadto ni Jehova ti tiempo nga akseptarennanto dagiti eunuko a kas ad-adipenna ket, no agtulnogda, maaddaandanto iti nagan a nasaysayaat ngem iti annak a lallaki ken babbai. Idi winaswas ni Jesu-Kristo ti Linteg, amin a mamati, aniaman ti dati a takder wenno kasasaadda, mabalin a maibilangda a naespirituan nga annak ti Dios. Naikkaten ti nainlasagan a pagdudumaan.—Isa 56:4,5; Juan 1:12.”