Panagraem iti Autoridad—Apay a Maaw-awanen?
“Mabalin a maibilang kas ti kapatgan a napasamak iti maudi a dekada ti nakadkadlaw a sangalubongan a di panangikankano iti naipasdek nga autoridad, narelihiosuan ken sekular, sosial ken napolitikaan.”
TAWTAWENEN ti naglabas nanipud dekada 1960, ti nadakamat iti ngato a dekada a tuktukoyen ti historiador ken pilosopo a ni Hannah Arendt. Kumarkaro agingga ita ti kinaawan panagraem iti autoridad.
Kas pagarigan, kuna ti nabiit pay a report ti The Times ti London: “Saan a kayat dagiti nagannak a paiturayan dagiti annakda kadagiti mannursuro ket agreklamoda no adda aggandat a mangdisiplina kadagiti annakda.” No madisiplinaan dagiti annakda idiay eskuelaan, masansan a mapan dagiti nagannak sadiay saan laeng a tapno pangtaanda dagiti mannursuro no di ket tapno kabilenda dagitoy.
Naadaw a kinuna ti maysa a pannakangiwat ti National Association of Head Teachers idiay Britania: “Ti ibagbaga ti tattao ket ‘Adda kalintegak,’ imbes nga ‘Adda pagrebbengak.’” Malaksid iti dida panangisuro kadagiti annakda iti umiso a panagraem iti autoridad, saan a tubngaren ti dadduma a nagannak dagiti ubbingda. Dida met kayat nga adda sabali a mangkorehir kadagiti annakda. Maipalpalubos a laksiden dagiti ubbing ti autoridad dagiti nagannak ken mannursuroda gapu ta patienda nga adda “kalintegan[da].” Saan a pakasdaawan ti resultana—“maysa a baro a kaputotan nga awanan panagraem iti autoridad ken dina mapagduma no ania ti umiso ken no ania ti dakes,” insurat ti kolumnista a ni Margarette Driscoll.
Iti artikulona a “Naiwawa a Kaputotan,” pinagminar ti magasin a Time ti pannakaupay ti adu nga agtutubo idiay Russia babaen ti panangadawna iti kinuna ti maysa a nalatak a kumakanta iti rap: “Kasano a makapagtalek kadagiti tattao ti maysa a naipasngay iti daytoy a lubong nga awan ti agpaut ken awan ti hustisia?” Sinuportaran ti sosiologo a ni Mikhail Topalov daytoy a kapanunotan: “Saan a nakuneng dagitoy nga agtutubo. Nakitada no kasano ti panangluko ti gobierno kadagiti dadakkelda, no kasano a napukaw dagiti dadakkelda dagiti urnong ken trabahoda. Manamnamatay kadi a raemenda ti autoridad?”
Nupay kasta, saan nga umiso a panunoten a dagiti laeng agtutubo ti di agpiar iti autoridad. Iti kaaldawantayo, dagiti tattao iti amin nga edad dida talken ti aniaman a kita ti autoridad, umsienda pay ketdi. Kayat kadi a sawen daytoy nga awan ti mapagtalkan nga autoridad? No umiso ti pannakausarna, mabalin a pagimbagantayo ti autoridad, a nadepinar kas “ti pannakabalin wenno kalintegan a mangkontrol, mangukom, wenno mangipawil kadagiti tignay ti sabsabali.” Mabalin a makagunggona daytoy agpadpada iti tao ken iti komunidad. Ipakita ti sumaganad nga artikulo no kasano a kasta.