Ti Nabalitokan a Bilin—Praktikal Dayta
Matmatan dagiti kaaduan a tattao ti Nabalitokan a Bilin kas naimbag a sursuro nga intuyang ni Jesus. Nupay kasta, kinunana a mismo: “Ti isursurok saanko a kukua, no di ket kukua daydiay nangibaon kaniak.”—Juan 7:16.
WEN, ti Namunganay kadagiti insuro ni Jesus, agraman ti naawagan idi agangay a Nabalitokan a Bilin, ket daydiay nangibaon kenkuana, awan sabali, ti Namarsua, ni Jehova a Dios.
Panggep ti Dios idi damo a tratuen ti tunggal maysa ti padana kas iti kayatna a pannakatrato. Impasdekna ti kasayaatan nga ulidan ti pannakaseknan iti pagimbagan ti sabsabali iti pamay-an a pinarsuana ti tattao: “Ti Dios pinarsuana ti tao iti ladawanna, iti ladawan ti Dios isu pinarsuana; pinarsuana ida a lalaki ken babai.” (Genesis 1:27) Kaipapananna a ti tattao ket siaayat a pinaraburan ti Dios kadagiti naisangsangayan a galadna tapno makapagbiagda a natalna, naragsak, ken agtutunos—mabalin nga iti agnanayon. No siuumiso a nasanay ti inted-Dios a konsiensiada, dayta ti mangisuro kadakuada a mangtrato iti sabsabali iti pamay-an a kayatda a pannakatrato.
Nangdominar ti Kinamanagimbubukodan
Yantangay nakasaysayaat ti nangrugian ti sangatauan, ania ti napasamak? Iti ababa a pannao, rinugian ti tao nga imparangarang ti kinamanagimbubukodan. Ammo ti kaaduan a tattao ti salaysay ti Biblia maipapan iti inaramid ti umuna a pagassawaan, kas nailanad iti Genesis kapitulo 3. Babaen ti panangsulbog ni Satanas, ti bumusbusor iti amin a nalinteg a pagalagadan ti Dios, agimbubukod a linaksid da Adan ken Eva ti panangituray ti Dios, a kinaykayatda ti agwaywayas ken mangngeddeng a bukodda. Saan laeng a dakkel ti napukawda gapu iti managimbubukod ken rebelioso a tignayda no di pay ket nakalkaldaang ti imbungana kadagiti amin a nagbalin nga annakda. Dayta ti nalawag a mangipakita iti makadidigra a resulta ti di panangikankano iti pannursuro a naawagan iti Nabalitokan a Bilin. Gapuna, “babaen iti maysa a tao simrek ti basol iti lubong ken ti ipapatay babaen iti basol, ket iti kasta ti ipapatay nagsaknap iti amin a tattao agsipud ta nagbasolda amin.”—Roma 5:12.
Nupay linaksid ti sangatauan dagiti naayat a daldalan ni Jehova a Dios, saanna a binaybay-an ida. Kas pagarigan, impaayan ni Jehova ti Israel iti Linteg a mangigiya kadakuada. Dayta ti nangisuro kadakuada a mangtrato iti sabsabali a kas iti kayatda a pannakatrato. Nangipaay ti Linteg iti pammilin no kasano a tratuen dagiti adipen, ulila iti ama, ken balo a babbai. Imbalabala daytoy no kasano a tamingen ti pannakadangran, pannakakidnap, ken pannakatakaw. Dagiti paglintegan iti kinadalus ipakitana ti panangyalikaka iti salun-at ti sabsabali. Adda pay idi dagiti linteg maipapan iti sekso. Ginupgop ni Jehova ti Linteg babaen ti panangibagana kadagiti tattao: “Masapul nga ayatem ti padam a tao a kas iti bagim,” sasao nga inadaw ni Jesus idi agangay. (Levitico 19:18; Mateo 22:39, 40) Naglaon met ti Linteg kadagiti pagannurotan iti panangtrato kadagiti ganggannaet a nakipagili kadagiti Israelita. Imbilin ti Linteg: “Ket dika irurumen ti maysa a ganggannaet nga agnanaed, yantangay dakayo ammoyo ti kararua ti ganggannaet nga agnanaed, agsipud ta nagbalinkayo a ganggannaet nga agnanaed idiay daga ti Egipto.” Iti sabali a pannao, nangipakita dagiti Israelita iti mannakipagrikna a kinamanangngaasi kadagiti marigrigatan.—Exodo 23:9; Levitico 19:34; Deuteronomio 10:19.
Benindisionan ni Jehova ti Israel bayat a simamatalek a sinurotda ti Linteg. Idi nagturay da David ken Solomon, rimmang-ay ti nasion ket naragsakan ken napnek dagiti tattao. Ibaga kadatayo ti historikal a salaysay: “Ti Juda ken ti Israel aduda, kas kadagiti binukel ti darat nga adda iti igid ti baybay ti kinaaduda, a mangmangan ken umin-inum ken agragrag-oda. Ket ti Juda ken ti Israel nagtultuloy nga agnaed iti kinatalged, tunggal maysa iti sirok ti bukodna a puon ti ubas ken iti sirok ti bukodna a kayo a higos.”—1 Ar-ari 4:20, 25.
Makapaladingit ta saan a nagbayag ti talna ken kinatalged ti nasion. Nupay adda kadakuada ti Linteg ti Dios, saan a sinalimetmetan dagiti Israelita dayta, nga impalubosda ti kinamanagimbubukodan a nangdominar iti pannakaseknanda iti sabsabali. Daytoy, agraman ti apostasia, ti nangyeg iti pakarigatanda kas indibidual ken kas maysa a nasion. Kamaudiananna, idi tawen 607 K.K.P., impalubos ni Jehova ti panangdadael ti Babilonia iti pagarian ti Juda, ti siudad ti Jerusalem, ken uray ti naranga a templo sadiay. Ania ti makagapu? “‘Gapu ta saankayo a nagtulnog iti sasaok, adtoy agbaonak ket alaekto amin dagiti pamilia iti amianan,’ kuna ni Jehova, ‘mismo nga agbaonak ken Nabucodonosor nga ari ti Babilonia, ti adipenko, ket iyegkonto ida maibusor iti daytoy a daga ken maibusor kadagiti agnanaed iti dayta ken maibusor kadagitoy amin a nasion iti aglikmut; ket ipaaykonto ida iti pannakadadael ket pagbalinekto ida a maysa a banag a pagmalangaan ken maysa a banag a sagawisiwan ken disdisso a walangwalang agingga iti tiempo a di nakedngan.’” (Jeremias 25:8, 9) Anian a nakaay-ay-ay a resulta ti panangbaybay-a iti nasin-aw a panagdayaw ken Jehova!
Ulidan a Tuladen
Iti sabali a bangir, saan laeng nga insuro ni Jesu-Kristo ti Nabalitokan a Bilin no di pay ket impasdekna ti kasayaatan nga ulidan iti panangalagad iti dayta. Pudpudno a maseknan iti pagimbagan ti sabsabali. (Mateo 9:36; 14:14; Lucas 5:12, 13) Naminsan, iti asideg ti siudad ti Nain, nakita ni Jesus ti maysa a malmaldaangan a balo a babai bayat ti pamumpon ti kakaisuna nga anakna a lalaki. Kunaen ti salaysay ti Biblia: “Idi nakita ti Apo, simnek ti asina kenkuana.” (Lucas 7:11-15) Sigun iti Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, ti sasao a ‘simnek ti asi’ kaipapananna ti “nauneg nga emosional a pannakatignay.” Nariknana ti saem a sagsagabaen ti balo, ket dayta ti nanggutugot kenkuana nga agtignay a positibo tapno maikkat ti saem a marikrikna ti balo. Anian ti rag-o ti balo idi pinagungar ni Jesus ti barito ket “intedna ken inana”!
Kamaudiananna, maitunos iti panggep ti Dios, situtulok a nagsagaba ni Jesus ken impaayna ti biagna kas subbot tapno mawayawayaan ti sangatauan iti pannakaadipen iti basol ken ipapatay. Daytoy ti kadakkelan nga ulidan iti panagbiag maitunos iti Nabalitokan a Bilin.—Mateo 20:28; Juan 15:13; Hebreo 4:15.
Tattao a Mangyap-aplikar iti Nabalitokan a Bilin
Addada kadi tattao iti tiempotayo a talaga nga agbibiag maitunos iti Nabalitokan a Bilin? Adda, ket saan laeng a no kombiniente kadakuada. Kas pagarigan, bayat ti Gubat Sangalubongan II idiay Nazi nga Alemania, tinaginayon dagiti Saksi ni Jehova ti pammatida iti Dios ken ayatda iti kaarruba ket nagkedkedda a mangikompromiso iti Nabalitokan a Bilin. Nupay insayangkat ti Estado ti kampania a pananggura ken panangidumduma kadagiti amin a Judio, intultuloy dagiti Saksi a sinalimetmetan ti Nabalitokan a Bilin. Uray kadagiti kampo konsentrasion, intultuloyda nga inaywanan ti padada a tattao, nga inranudda ti nagbassit a taraonda kadagiti mabisbisinan a Judio ken di Judio. Kanayonanna, nupay binilin ida ti Estado nga agimet iti paltog tapno pumatay iti sabsabali, nagkedkedda a mangaramid iti dayta, ta dida kayat a papatayen ida ti sabsabali. Apay koma a papatayenda dagidiay masapul nga ayatenda a kas iti bagbagida? Gapu iti panagkedkedda, adu kadakuada ti saan laeng a naipan kadagiti kampo konsentrasion no di ket napapatay pay.—Mateo 5:43-48.
Bayat a basaenyo daytoy nga artikulo, magunggonaankayo iti sabali pay nga ulidan iti panangsalimetmet iti Nabalitokan a Bilin. Naamiris dagiti Saksi ni Jehova nga adu a tattao ita ti awanan iti namnama ken gaway. Gapu iti daytoy, boluntario ken positibo a tultulongan dagiti Saksi ti sabsabali tapno maammuanda ti maipapan iti namnama ken ti praktikal a panangiwanwan a masarakan iti Biblia. Paset amin dayta ti sangalubongan a trabaho a panangisuro a maipatpatungpal ita iti awan pay kaaspingna a kasaknap. Ania ti resultana? Kas naipadto iti Isaias 2:2-4, “adu nga ili,” kinapudnona nasurok innem a milion a tattao iti intero a lubong, ti ‘nasursuruan kadagiti dalan ni Jehova ken iti pannagna iti danana.’ Iti piguratibo nga anag, nasursuroda a ‘pitpiten dagiti kampilanda a pagbalinen a subsob ti arado ken dagiti pikada a pagbalinen a pangarbas a getgetteng.’ Nakasarakda iti talna ken kinatalged iti daytoy nariribuk a panawen.
Dakayo Ngay?
Utobenyo apagbiit ti panagtutuok ken panagsagsagaba ti sangatauan nga inyeg ti di panangikankano iti Nabalitokan a Bilin sipud daydi iyaalsa idiay Eden nga insungsong ni Satanas a Diablo. Panggep ni Jehova a baliwan ti kasasaad iti asidegen. Kasano? “Iti daytoy a panggep naiparangarang ti Anak ti Dios, awan sabali, tapno dadaelenna dagiti aramid ti Diablo.” (1 Juan 3:8) Mapasamak daytoy iti sidong ti panagturay ti Pagarian ti Dios, babaen ti masirib ken mannakabalin a ni Jesu-Kristo, daydiay nangisuro ken nangannurot iti Nabalitokan a Bilin.—Salmo 37:9-11; Daniel 2:44.
Kinuna ni David, ti ari ti nagkauna nga Israel: “Maysaak idi nga agtutubo, kasta met a limmakayakon, ket kaskasdi a saanak a nakakita iti asinoman a nalinteg a naan-anay a nabaybay-an, wenno uray dagiti putotna nga agsapsapul iti tinapay. Iti intero nga agmalem isu mangipaay iti parabur ken agpautang, ket ngarud dagiti putotna maikarida iti bendision.” (Salmo 37:25, 26) Saankayo kadi nga umanamong a kaaduan a tattao ita ket nalaing nga agurnong ken manggamgam, imbes a “mangipaay iti parabur ken agpautang”? Nalawag, ti panangsurot iti Nabalitokan a Bilin ket mangitunda iti pudno a talna ken kinatalged agsipud ta tulonganna ti maysa a mangtagiragsak kadagiti bendision itan ken iti masanguanan iti sidong ti Pagarian ti Dios. Ikkatento ti Pagarian ti Dios ti amin a tanda ti kinamanagimbubukodan ken kinadakes ditoy daga ken suktanna ti agdama a sistema ti rinuker a turay ti tao iti baro a sistema nga ipasdek ti Dios. Iti kasta, tagiragsaken ti amin a tao ti panagbiag a maitunos iti Nabalitokan a Bilin.—Salmo 29:11; 2 Pedro 3:13.
[Dagiti Ladawan iti panid 4, 5]
Saan laeng nga insuro ni Jesus ti Nabalitokan a Bilin no di pay ket impasdekna ti kasayaatan nga ulidan ti panangalagad iti dayta
[Dagiti Ladawan iti panid 7]
Ti panangsurot iti Nabalitokan a Bilin ket mangitunda iti pudno a talna ken kinatalged