Ti Panagpiliyo Kadagiti Prinsipio
TAOKAYO kadi nga addaan iti prinsipio? Wenno saanen nga uso kadakayo dagiti naprinsipiuan a kababalin? Iti kinapudnona, adda dagiti prinsipio a mangiturturong iti tunggal maysa, a patienda a napateg. Sigun iti The New Shorter Oxford English Dictionary, madepinar ti prinsipio kas “ti personal a pagannurotan iti umiso nga aramid.” Dagiti prinsipio ti mangimpluensia kadagiti pangngeddengtayo ken mangiturong iti panagbiagtayo. Dagiti prinsipio ket kasla kompas.
Kas pagarigan, indagadag ni Jesus kadagiti pasurotna nga alagadenda a kanayon ti Nabalitokan a Bilin, a mabasatayo iti Mateo 7:12: “Amin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” Dagiti pasurot ni Confucius sinurotda dagiti prinsipio ti kinamanakem ken kinaimbag, a pakaibilangan dagiti galad kas ti kinamanangngaasi, kinapakumbaba, panagraem, ken kinasungdo. Uray dagiti tattao a saan a relihioso ket addaan kadagiti prioridad wenno pagannurotan a mangikeddeng iti kababalinda.
Ania Dagiti Prinsipio a Rumbeng a Surotentayo?
Nupay kasta, laglagipentayo koma a dagiti prinsipio ket mabalin a naimbag wenno dakes. Kas pagarigan, umad-adu dagiti tattao a maim-impluensiaan iti “umunaak pay” a kababalin wenno ti nasurok maysa a dekadan nga aw-awaganda iti Ingles a me-ism. Nupay adu ti mabalin a di makaammo iti termino wenno mangibaga a saanda a kasta, ti me-ism ket pagannurotan ti kababalin a masursurot ti adu bayat a dida ikankano dagiti nangato a pagalagadan ti kababalin. Kasta man ti panangipapanda wenno saan, ti me-ism ket mangiparangarang iti panagimbubukod, a masansan a nabuyogan iti materialismo. “Addaantayo laeng iti dua a prinsipio,” kuna ti maysa nga ehekutibo ti telebision idiay China. “Ti maysa ket ti panangpennek iti pakasapulan. Ti sabali ket ti panagurnong iti kuarta.”
Ti me-ism ket kasla batumbalani. Kasano nga apektaran ti batumbalani ti kompas? No agabay dagitoy, sabali ti turongen ti ima ti kompas. Iti kasta met laeng a pamay-an, mabaliwan ti me-ism ti moral a kompas ti maysa a tao, wenno ti pagannurotan iti umiso a kababalin, a pagbalinenna dagiti tarigagay ti tao a nangnangruna ngem ti amin a banag.
Pagsiddaawanyo kadi a maammuan a saan a moderno a kababalin ti me-ism? Daytoy a wagas ti biag ket namunganay iti minuyongan ti Eden, idi binaybay-an dagiti immuna a nagannak kadatayo ti pagalagadan ti kababalin nga impasdek ti Namarsua kadatayo. Dayta ti nangbaliw iti moral a kompasda. Kas kaputotan da Adan ken Eva, mariribukan dagiti tattao iti isu met laeng a wagas ti biag, a nabiit pay a naawagan iti “me-ism.”—Genesis 3:6-8, 12.
Nangruna a nagminar ti panagraira ti kasta a kababalin bayat ti aw-awagan ti Biblia a ‘dagiti maudi nga aldaw,’ a mailasin kas “dagiti napeggad a tiempo a narigat a pakilangenan.” Adu a tattao ti ‘managayat iti bagbagida.’ Di pagsiddaawan mapilpilittayo a tumulad iti “umunaak pay” a kababalin.—2 Timoteo 3:1-5.
Nalabit umanamongkayo iti agtutubo nga agnagan iti Olaf, a nagsurat iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Europa: “Nagrigat ti agtalinaed a nalinteg iti moral, nangruna kadakami nga agtutubo. Pangngaasiyo ta itultuloydakami a palagipan a mangannurot kadagiti prinsipio ti Biblia.”
Nauneg ti panangmatmat ni Olaf. Dagiti nadiosan a prinsipio ket makatulong kadatayo—agtutubo wenno nataengan—a mangannurot kadagiti nangato a pagalagadan iti kababalin. Makabalandatayo met dagitoy a mangsaranget iti me-ism, maawagan man iti kasta wenno saan. No kayatyo a maammuan ti ad-adu pay no kasano a makatulong kadakayo dagiti prinsipio ti Biblia, pangngaasiyo ta usigenyo ti sumaganad nga artikulo.
[Dagiti Ladawan iti panid 4]
Adu a tattao ita ti awan pakaseknanda iti kasapulan ti sabsabali