No Ania ti Pakasarsaritaan ti Dadduma

AGARUP tallo a ribu a tawenen ti napalabas, itartarayan ni David ni Ari Saul ti Israel. Adda dagiti imbaon ni David a mapan ken Nabal, maysa a nabaknang nga agtartaraken kadagiti karnero ken kalding, tapno agkiddaw iti taraon ken danum. Kinapudnona, nakautang ni Nabal iti naimbag a nakem ken ni David ken kadagiti adipenna gapu iti panangsalaknibda kadagiti arban ni Nabal. Ngem saan a nangipakita ni Nabal iti aniaman a kinamanagpadagus. Pinagsasawanna pay ketdi dagiti adipen ni David. Pinagpeggad ni Nabal ti biagna, agsipud ta saan a palabsen ni David ti kasta a pananginsulto.​—1 Samuel 25:5, 8, 10, 11, 14.

Ti kababalin ni Nabal ket saan a maitunos iti tradision iti Makintengnga a Daya a panangipakita iti kinamanagpadagus kadagiti bisita ken ganggannaet. Isu nga ania a nagan ti inaramid ni Nabal? Kuna ti rekord ti Biblia nga isu ket “nagubsang ken dakes iti ar-aramidna” ken “awan kaes-eskanna.” Ti naganna kaipapananna “kinakuneng,” ken talaga nga imparangarangna dagita a galad. (1 Samuel 25:3, 17, 25) Kayatyo kadi a kasta ti pakasarsaritaanyo? Nagubsang ken naingetkayo kadi iti pannakilangenyo kadagiti sabsabali, nangruna no agparang a nakapkapuyda? Wenno naanuskayo, managpadagus, ken nakonsiderar?

Ni Abigail​—Maysa a Manakem a Babai

Kas resulta ti kinagubsangna, nagpeggad ni Nabal. Ni David ken dagiti 400 nga adipenna nangibarikesda kadagiti kampilan ket nagturongda ken ni Nabal tapno ikkanda iti leksion. Ti asawa ni Nabal a ni Abigail nangngegna no ania ti napasamak. Ammona nga agngangabit a mapasamak ti panagraranget. Ania ti naaramidna? Nangisagana a dagus iti nawadwad a taraon ket sinabatna ni David ken dagiti adipenna. Idi masabatna ida, impakpakaasina ken ni David a saan a mangibukbok iti dara nga awan gapgapuna. Timmanang ni David. Nagimdeng kadagiti arungaing ti babai ket nagkalma. Di nagbayag kalpasan dagita a pagteng, natay ni Nabal. Gapu ta nabigbig ni David dagiti nasayaat a galad ni Abigail, innalana kas asawana.​—1 Samuel 25:14-42.

Ania a reputasion ti impasdek ni Abigail? “Nasayaat ti sariritna,” wenno “intelihente,” kas dakamaten ti orihinal a Hebreo. Nalawag a nasimbeng ken praktikal ken ammona no kasano ken kaano nga agtignay. Nagtignay a sisusungdo tapno saan a madidigra ti sangakabbalayanna ken ti maag nga asawana. Natay kamaudiananna, ngem addaan iti naisangsangayan a reputasion kas maysa a manakem a babai.​—1 Samuel 25:3.

Ania a Rekord ti Imbati ni Pedro?

Subliantayo ti tiempo idi umuna a siglo K.P. ket usigentayo dagiti 12 nga apostol ni Jesus. Awan duadua a ti maysa kadagiti prangka ken nadarasudos unay isu ni Pedro, wenno Cefas, a dati a mangngalap idiay Galilea. Nalawag a maysa ni Pedro a natured a tao a saan a mabuteng a mangyebkas iti rikriknana. Kas pagarigan, adda naminsan a binugguan ni Jesus ti saka dagiti adalanna. Kasano ti panagtignay ni Pedro idi isu ti sumaruno a mabugguan iti saka?

Kinuna ni Pedro ken ni Jesus: “Apo, bugguam kadi dagiti sakak?” Kas sungbat, kinuna ni Jesus: “Ti ar-aramidek saanmo a maawatan iti agdama, ngem maawatamto kalpasan dagitoy a banag.” Insungbat ni Pedro: “Pudno unay a saanmonto a pulos bugguan dagiti sakak.” Siputanyo ti naganetget ngem darasudos a reaksion ni Pedro. Ania ti insungbat ni Jesus?

“Malaksid a bugguanka,” insungbat ni Jesus, “awan ti pasetmo kaniak.” Kinuna ni Simon Pedro kenkuana: “Apo, saan laeng a dagiti sakak, no di ket kasta met dagiti imak ken ti ulok.” Nalabes latta ni Pedro! Ngem talaga a dayta ti natural ni Pedro. Saan nga aginkukuna.​—Juan 13:6-9.

Adda met dagiti malagiptayo a pagkapuyan ni Pedro a gagangay kadagiti tattao. Kas pagarigan, namitlo a daras nga inlibakna ni Kristo iti sanguanan dagiti tattao a nangakusar kenkuana kas pasurot ti nakondenar a ni Jesus a taga Nazaret. Idi nabigbig ni Pedro ti kamalina, nagsangit iti kasta unay. Saan a nagbuteng a mangyebkas iti ladingit ken panagbabawina. Nasayaat ta dagiti mannurat iti Ebanghelio inrekordda daytoy a salaysay ti panangilibak, ket ni Pedro la ketdi ti mismo a nangipaay iti impormasion! Napakumbaba unay ni Pedro a nangbigbig kadagiti nagkamalianna. Addaankayo kadi iti kasta a galad?​—Mateo 26:69-75; Marcos 14:66-72; Lucas 22:54-62; Juan 18:15-18, 25-27.

Iti uneg ti sumagmamano a lawas kalpasan ti panangilibakna ken Kristo, ni Pedro, a napno iti nasantuan nga espiritu, situtured a nangasaba iti riniwriw a Judio idi Pentecostes. Maysa daytoy a natalged a pagilasinan nga agtalek kenkuana ni napagungar a Jesus.​—Aramid 2:14-21.

Iti sabali nga okasion, adda sabali a silo a nakatnagan ni Pedro. Inlawlawag ni apostol Pablo a sakbay ti isasangpet dagiti Judio a kakabsat idiay Antioquia, nakipulapol ni Pedro kadagiti manamati a Gentil. Nupay kasta, insinana ti bagina kadagitoy “gapu iti panagbuteng kadagidiay kameng ti klase nakugit” a kasangsangpet manipud Jerusalem. Imbutaktak ni Pablo ti dua a nagduma a pagalagadan ni Pedro.​—Galacia 2:11-14.

Ngem siasino kadagiti adalan ti situtured a nagsao bayat ti kritikal a kanito idi agparang nga adu kadagiti pasurot ni Jesus ti nakasagana a mangpanaw kenkuana? Napasamak dayta idi adda baro a banag nga impalgak ni Jesus, maipapan iti kinapateg ti pannangan iti lasagna ken pananginum iti darana. Kinunana: “Malaksid no kanenyo ti lasag ti Anak ti tao ken inumenyo ti darana, awanankayo ti biag iti bagbagiyo.” Naitibkol ti kaaduan kadagiti Judio a pasurot ni Jesus ket kinunada: “Makapakigtot daytoy a sasao; siasino ti makapagimdeng iti dayta?” Ania ti napasamak kalpasanna? “Maigapu itoy adu kadagiti adalanna ti napan iti bambanag a nalikudan ket saandan a makipagna kenkuana.”​—Juan 6:50-66.

Iti daytoy a kritikal a kanito, kinapatang ni Jesus dagiti 12 nga apostolna ket inyimtuodna ti mamagsukimat a saludsod: “Kayatyo kadi met ti mapan?” Insungbat ni Pedro: “Apo, iti siasino ti papananminto? Addaanka iti sasao ti agnanayon a biag; ket namatikami ken naammuanmi a sika Daydiay Santo ti Dios.”​—Juan 6:67-69.

Ania a reputasion ti impasdek ni Pedro? Siasinoman a mangbasa iti maipapan kenkuana ti mangraem la ketdi iti napudno ken prangka a personalidadna, ti kinasungdona, ken ti kinatulokna a mangaklon kadagiti pagkapuyanna. Anian a nagsayaat a nagan ti naaramidna!

Ania ti Malagip Dagiti Tattao Maipapan ken Jesus?

Ti ministerio ni Jesus ditoy daga ket nagpaut laeng iti tallo ket kagudua a tawen. Ngem ania ti malaglagip kenkuana dagiti pasurotna? Narigat kadi nga asitgan gapu ta perpekto, awan basolna? Naturay kadi gapu ta ammona nga isu ket Anak ti Dios? Binutbuteng ken pinilitna kadi dagiti pasurotna tapno agtulnogda kenkuana? Pormal kadi unay, a saanna nga ammo ti makiangaw? Okupado kadi unay a saanna a mailugaran dagiti nakapuy ken masakit wenno dagiti ubbing? Tinagibassitna kadi dagiti tattao a sabali ti pulida ken dagiti babbai, kas iti inaramid dagiti lallaki idi? Ania ti ibaga kadatayo ti rekord?

Interesado ni Jesus kadagiti tattao. No adalen ti ministeriona, namin-adu a nangpaimbag kadagiti pilay ken masakit. Inkagumaanna a tinulongan dagiti agkasapulan. Nangipakita iti interes kadagiti ubbing, nga imbilinna kadagiti adalanna: “Bay-anyo dagiti ubbing nga umay kaniak, dikay padasen a pawilan ida.” Kalpasanna, ‘innala ni Jesus dagiti ubbing kadagiti takiagna ket rinugianna a binendisionan ida, nga impatayna kadakuada dagiti imana.’ Ipapaayanyo met laeng kadi iti atension dagiti ubbing, wenno okupadokayo unay a diyo pay madmadlaw ida?​—Marcos 10:13-16; Mateo 19:13-15.

Idi adda ni Jesus ditoy daga, napadagsenan dagiti Judio kadagiti narelihiosuan a linteg ken pagannurotan a nalablabes ngem kadagiti kalikaguman ti Linteg. Dagiti narelihiosuan a papangulo parparigatenda dagiti tattao iti nadagsen nga awit, idinto ta isuda a mismo dida agawit iti uray maysa laeng kadagiti ramayda. (Mateo 23:4; Lucas 11:46) No kasta, anian ti nakaidumaanda ken ni Jesus! Kinunana: “Umaykayo kaniak, dakayo amin a mabambannogan ken madagdagsenan, ket pagin-awaenkayto.”​—Mateo 11:28-30.

Nabang-aran dagiti tattao idi nakitimpuyogda ken ni Jesus. Saanna a binutbuteng dagiti adalanna tapno maamakda a mangyebkas iti bagbagida. Iti kinapudnona, nagimtuod tapno iyebkasda dagiti kapanunotanda. (Marcos 8:27-29) Dagiti Kristiano a manangaywan rumbeng nga isaludsodda iti bagbagida: ‘Kasta met laeng kadi ti ipakpakitak kadagiti kapammatiak? Talaga kadi a mayebkas kaniak dagiti dadduma a panglakayen ti rikriknada, wenno bumdengda a mangaramid iti kasta?’ Anian a makapabang-ar no nalaka a maasitgan dagiti manangaywan, dumngegda kadagiti dadduma, ken agtultuloyda a mannakibagay! Ti di kinarasonable lappedanna ti prangka ken nawaya a panagtutungtong.

Nupay Anak ti Dios, saan nga inabuso ni Jesus ti bileg wenno autoridadna. Imbes ketdi, nakirinnason kadagiti agdengdengngeg kenkuana. Kasta ti napasamak idi a dagiti Fariseo inkagumaanda a tiliwen ni Jesus babaen ti mangallilaw a saludsod: “Nainkalintegan kadi ti agbayad iti panguluen a buis ken Cesar wenno saan?” Imbaga ni Jesus a mangipakitada kenkuana iti sinsilio sana inyimtuod: “Makinladawan ken surat daytoy?” Insungbatda: “Ni Cesar.” Kalpasanna, kinunana kadakuada: “Ngarud, ibayadyo ken Cesar ti bambanag ni Cesar, ngem iti Dios ti bambanag ti Dios.” (Mateo 22:15-21) Umanayen dayta simple a lohika a mangsungbat iti saludsodda.

Ammo kadi ni Jesus ti makiangaw? Dadduma nga agbasbasa ti mabalin a makakatawa no mabasada ti kinuna ni Jesus a nalaklaka para iti maysa a kamelio a lumsot iti abut ti dagum ngem iti maysa a nabaknang a tao a sumrek iti Pagarian ti Dios. (Mateo 19:23, 24) Nakakatkatawa ti mismo a kapanunotan a ti maysa a kamelio padasenna ti lumsot iti abut ti literal a dagum. Ti sabali pay a pagarigan ti kasta a hyperbole isu ti panangkita ti maya a tao iti garami iti mata ti maysa a kabsat ngem dina makita ti pasanggir iti mismo a matana. (Lucas 6:41, 42) Wen, saan a nakaporpormal ni Jesus. Nabara ken mannakigayyem. Para kadagiti Kristiano ita, makapalag-an iti rikna no ammoda met ti makiangaw no adda pakasikoran.

Ti Pannakipagrikna ni Jesus Kadagiti Babbai

Ania ti narikna dagiti babbai iti presensia ni Jesus? Sigurado nga adu ti nasungdo a babbai a pasurotna, agraman ti mismo nga inana a ni Maria. (Lucas 8:1-3; 23:55, 56; 24:9, 10) Marikna dagiti babbai a nalaka a maasitgan ni Jesus, nga uray la maysa a babai nga ‘am-ammo a managbasol’ ti nangugas kadagiti sakana babaen dagiti luana ken sinapsapuanna dagita iti bangbanglo a lana. (Lucas 7:37, 38) Sabali pay a babai, nga adu a tawenen a nagsagaba iti panagbulos ti dara, ti nakilinnetlet tapno masagidna ti kawes ni Jesus ket umimbag. Pinadayawan ni Jesus ti pammatina. (Mateo 9:20-22) Wen, narikna dagiti babbai a nalaka a maasitgan ni Jesus.

Iti maysa pay nga okasion, nakisao ni Jesus iti maysa a Samaritana iti maysa a bubon. Kasta unay ti pannakasorpresa ti babai isu a kinunana: “Kasano a sika, nupay maysaka a Judio, dumawatka kaniak iti inumen, idinto ta maysaak a babai a Samaritana?” Saan ngamin a makilanglangen dagiti Judio kadagiti Samaritano. Insuro kenkuana ni Jesus ti maysa a naisangsangayan a kinapudno maipapan iti ‘danum nga agburburayok a mangipaay iti agnanayon a biag.’ Nalag-an ti riknana kadagiti babbai. Saan a nakarikna iti pannakababalaw.​—Juan 4:7-15.

Malaglagip ni Jesus gapu kadagiti adu a naasi a galadna, agraman ti kinamanagsakripisiona. Isu ti anag ti nadiosan nga ayat. Impasdek ni Jesus ti pagalagadan para kadagiti amin a mayat nga agbalin a pasurotna. Kasano kapinget ti panangsurotyo iti ulidanna?​—1 Corinto 13:4-8; 1 Pedro 2:21.

Ania ti Pakasarsaritaan Dagiti Moderno-Aldaw a Kristiano?

Iti moderno a panawen, rinibu a matalek a Kristiano ti natay, adu kadagitoy ti nataengan, dadduma ti agkabannuag. Ngem nakaibatida iti nasayaat a reputasion. Kas ken ni Crystal, a pimmusay gapu iti kinabaket, addada dagiti malaglagip gapu iti kinamanagayat ken kinamannakigayyemda. Dagiti dadduma, a kas ken ni Dirk, a pimmusay idi agtawen iti nasurok nga 40, ti malaglagip gapu iti naragsak a personalidad ken natulok a kababalinda.

Sabali met ti kaso ni José a taga Espania. Idi dekada 1960, idi maparparitan ti trabaho a panangasaba dagiti Saksi ni Jehova, adda asawa ni José ken adda tallo a babbalasangna. Adda natalged a trabahona idiay Barcelona. Ngem iti dayta a tiempo, kasapulan idiay makin-amianan nga Espania dagiti nataengan a Kristiano a panglakayen. Pinanawan ni José ti natalged a trabahona ket immakar idiay Málaga a kaduana ti pamiliana. Masapul a sanguenda ti narigat a panagbiag, a manmano ti pagtrabahuan.

Ngem agdindinamag ti kinamatalek, kinaregta ni José iti ministerio ken ti mapagulidanan a panangpadakkelna kadagiti babbalasangna, a naaramidna babaen ti tulong ti manangsuporta a baketna, ni Carmela. Idi kasapulan ti mangorganisar kadagiti Nakristianuan a kombension iti rehion, kanayon nga agboluntario ni José. Ngem makapaladingit ta idi agtawen iti nasurok a 50, naaddaan iti nakaro a sakit a nakatayanna. Ngem nupay pimmusay, agdindinamag kas mapagtalkan, nagaget a panglakayen ken naayat nga asawa ken ama.

No kasta, ania met ti pakasarsaritaanyo? No pimmusaykayo idi kalman, ania ngata ti ibagbaga ita dagiti tattao maipapan kadakayo? Daytoy ket saludsod a mabalin a mangtignay kadatayo amin ita tapno pasayaatentayo ti panagbiagtayo.

Ania ti maaramidtayo tapno maaddaantayo iti nasayaat a reputasion? Mabalintayo nga itultuloy a parang-ayen ti panangiparangarang kadagiti bunga ti espiritu​—kas iti ayat, mabayag a panagitured, kinamanangngaasi, kinaalumamay, ken panagteppel. (Galacia 5:22, 23) Wen, pudno unay, “ti [nasayaat] a nagan nasaysayaat ngem iti naimbag a lana, ken ti aldaw ti ipapatay ngem iti aldaw ti pannakayanak ti maysa.”​—Eclesiastes 7:1; Mateo 7:12.

[Ladawan iti panid 5]

Malaglagip ni Abigail gapu iti kinamanakemna

[Ladawan iti panid 7]

Malaglagip ni Pedro gapu iti nadarasudos ngem napudno a personalidadna

[Ladawan iti panid 8]

Ni Jesus nangipaay iti atension kadagiti ubbing